Mỹ trao Nga dữ liệu mật về tàu ngầm đắm thời Chiến tranh lạnh

Tại buổi lễ ở cảng Vladivostok, Viễn Đông Nga, cơ quan lưu trữ và viện bảo tàng của Hạm đội Thái Bình Dương, Nga, đã nhận các bản sao của tập tài liệu mật trước đây, hai máy đo tốc độ tàu liên quan đến vụ đắm K-129 và tài liệu nỗ lực của Mỹ để trục vớt con tàu lên khỏi đáy biển Thái Bình Dương.

Ngoài ra họ còn được trao một cuốn băng video về cuộc chôn cất bí mất dưới lòng biển 6 thủy thủ Liên Xô. Mỹ đã tìm thấy thi thể của họ trong lần cố gắng trục vớt con tàu năm 1974.

“Chúng tôi nợ những quân nhân này. Nếu tôi bị mất tích, tôi cũng muốn ai đó liên lạc với cha mẹ tôi, báo cho họ biết chính xác những gì đã xảy ra với tôi, như việc tôi đang làm đây”, đại úy Michael O'Hara phát biểu trên đài truyền hình NTV của Nga. O'Hara đã làm việc với Ủy ban phối hợp Mỹ - Nga được thành lập 15 năm qua nhằm giúp tìm kiếm các quân nhân Mỹ mất tích trong thời Chiến tranh lạnh.

Một số vật khác liên quan đến con tàu K-129 bị đắm được trao cho Nga gồm có chiếc chuông của tàu ngầm và một chiếc camera có vẻ như của một thủy thủ trên tàu. Tuy nhiên, những bức ảnh Mỹ chụp tàu dưới nước lại không được trao cho Nga, mặc dù Nga liên tục yêu cầu.

Hiện vẫn chưa rõ liệu buổi lễ trao trả này có giúp làm giảm nghi ngờ bấy lâu nay của quân nhân cũng như người thân các thủy thủ Nga về số phận của con tàu K-129. Đây là tàu ngầm loại Golf-II, chạy bằng diesel kết hợp với điện, được trang bị tên lửa hạt nhân. Khi nó bị đắm ở độ sâu gần 5000m, tây bắc hòn đảo Oahu ở  Hawaii vào ngày 11/3/1968 có tất cả 98 người trên khoang.

Và từ lâu, giới chức Nga cũng nghi ngờ rằng K-129 đã bị tàu ngầm Mỹ, USS Swordfish, đâm. Tuy nhiên Hải quân Mỹ khẳng định tàu ngầm Nga đã phải hứng chịu một vụ nổ khủng khiếp phát ra từ bên trong.

Nga cũng nghi ngờ giải thích của Mỹ về vụ đắm tàu ngầm Kursk năm 2000. Nhiều quan chức quân sự cho rằng Kursk đã đâm vào một tàu ngầm của Mỹ hoặc của Anh. Mặc dù cả quan chức Anh và Mỹ đều phủ nhận cáo buộc này, nhưng Mỹ lại công nhận rằng hai tàu Mỹ lúc đó ở gần tới mức có thể ghi lại được âm thanh tiếng nổ cực lớn phát ra từ tàu Kursk.

Sở dĩ Nga nghi ngờ K-129 bị đâm là bởi họ có thông tin cho thấy tàu ngầm Swordfish đã trải qua một cuộc “đại tu” ở Yokosuka vào ngày 17/3, sáu ngày sau khi tàu K-129 bị đắm. Khi đó Matxcơva đã yêu cầu được kiểm tra sàn tàu Swordfish để có thể lần theo đường di chuyển của nó. Còn Lầu Năm Góc giải thích lần sửa chữa ở Nhật là do tàu đâm phải một tảng băng, và khi tàu Nga bị đắm Swordfish đang ở cách đó hơn 3.000km.

Giới chức Nga cũng cho rằng hoạt động trục vớt của Mỹ năm 1968 và 1974 là nhằm dỡ bỏ những thiết bị nhạy cạm, có thể gồm cả đầu đạn hạt nhân. Trong lần trục vớt năm 1974, tàu trục vớt Glomar Explorer do CIA tài trợ đã cố gắng trục vớt K-129, nhưng nó đã bị vỡ và chỉ có một số phần được vớt lên.

Trước đây, quan chức Mỹ chưa bao giờ cung cấp thông tin về vụ chôn cất bí mật 6 thủy thủ trên tàu bị đắm. Được biết cuốn băng sẽ được cho người thân của các thủy thủ xem trong một ngày gần đây. Nó đã được đài truyền hình Nga phát một phần vào hôm qua.

Đổi lại, trong lần này Mỹ còn trao cho Nga danh sách 9 máy bay trinh thám của họ bị mất tích và được cho là bị lực lượng Liên Xô bắn hạ ở gần vùng Viễn Đông Nga vào năm 1951 và 1956. Mỹ hi vọng Nga sẽ giúp cung cấp thông tin chi tiết về vị trí các vụ tai nạn cũng như số phận của 77 phi công.

Nguyên Hạ

Theo AP