Mỹ tiến hành bay giám sát vì Trung Quốc thiếu minh bạch về quân sự

Bắc Kinh hồi tháng trước đã kêu gọi Mỹ cắt giảm, hoặc thậm chí chấm dứt hoạt động do thám ở cự ly gần bằng các máy bay tuần tra nếu nước này muốn nghiêm túc cải thiện quan hệ song phương đang bị tổn hại.

Đề nghị trên diễn ra sau một vụ việc hôm 19/8, trong đó Washington nói rằng một máy bay chiến đấu Trung Quốc đã bay gần một cách nguy hiểm máy bay tuần tra của hải quân Mỹ đang hoạt động trên vùng biển quốc tế trên Biển Đông ở phía đông nam đảo Hải Nam.

Khi được hỏi về yêu cầu của Mỹ nhằm cắt giảm các chuyến bay như vậy, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel, nhà ngoại giao cấp cao của Mỹ tại Đông Á, đã chỉ ra sự tăng cường quân sự quy mô lớn của Trung Quốc trong những năm gần đây và sự thiếu minh bạch xung quanh vấn đề này.

"Chúng tôi có quyền tiến hành các sứ mệnh giám sát hợp pháp bên ngoài không phận Trung Quốc và có lý do thuyết phục để làm điều đó", ông Russel nói với hãng tin Reuters.

"Thẳng thắn mà nói, sự thiếu minh bạch trong việc hiện đại hóa quân đội của Trung Quốc là ngọn nguồn của những lo ngại đối với các quốc gia láng giềng. Và chúng tôi tin rằng tất cả các nước trong khu vực, trong đó có Trung Quốc, đều được hưởng lợi từ việc gia tăng sự minh bạch".

Mỹ chỉ trích Trung Quốc cải tạo các bãi đá ở Biển Đông

Ông Russel cũng đã chỉ ra các hành động hung hăng của Trung Quốc để khẳng định chủ quyền ở Biển Đông, trong đó việc tăng cường các hoạt động khai hoang trên các bãi đá và đá ngầm, và đây là mối lo ngại đối với các quốc gia khác trong khu vực.

Nhà ngoại giao Mỹ cho hay mặc dù Trung Quốc thanh minh rằng nước này không phải là quốc gia duy nhất tiến hành các hoạt động như vậy, nhưng "tốc độ cải tạo như vậy tại các vùng biển tranh chấp nhạy cảm ở Biển Đông lớn hơn nhiều những gì các nước khác đã làm trong quá khứ".

Ông Russel nói hoạt động cải tạo của Trung Quốc là "đáng sợ và gây lo ngại" cho các láng giềng.

"Nó đang tạo ra những câu hỏi và nhưng lo ngại trong khu vực", ông nhấn mạnh.

"Liệu Trung Quốc đang xây dựng các căn cứ quân sự? Có phải Trung Quốc đang sử dụng đất được tải tạo trên các bãi đá ngầm cho mục đích mở rộng tầm với và cố gắng tạo ra một câu trả lời thực tế cho câu hỏi rằng ai có chủ quyền đối với khu vực?", ông Russel đặt câu hỏi.

Ông Russel từ chối đưa ra nhận định cá nhân về các kế hoạch của Trung Quốc nhưng nói thêm: "Tôi cho rằng ảnh hưởng của những gì họ đang làm sẽ gây mất ổn định tình hình, khiến các bên càng khó giải quyết các tranh chấp lãnh thổ một cách hòa bình".

Trung Quốc nói rằng hoạt động giám sát "ở cự ly gần, mức độ thường xuyên" của Mỹ đã gây tổn hại nghiêm trọng các lợi ích an ninh của nước này.

Vụ chạm trán hồi tháng trước xảy ra tại khu vực cách đảo Hải Nam khoảng 220 km. Hòn đảo là nơi đặt vài căn cứ quân sự của Trung Quốc, trong đó căn cứ chứa một hạm đội tàu ngầm nhạy cảm.

Trong số các tàu ngầm được đặt tại Hải Nam có tàu ngầm lớp Jin loại lớn, có khả năng mang tên lửa đạn đạo hạt nhân được dự đoán sẽ tạo thành "xương sống" trong chiến lược răn đen hạt nhân của Trung Quốc.

An Bình