Mỹ thông qua luật ngân sách: Bước lùi cho Ukraine

Các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Hạ viện đã bỏ qua gói viện trợ trị giá 6 tỷ USD cho Kiev trong dự luật được lưỡng viện thông qua chỉ vài giờ trước hạn chót nửa đêm ngày 30/9.

Quyết định này - ít nhất là vào thời điểm hiện tại - là một tin xấu đối với Tổng thống Volodymyr Zelensky, người tuần trước đã gặp Tổng thống Joe Biden và các nhà lập pháp ở Washington D.C. để đích thân kêu gọi Mỹ viện trợ các hệ thống vũ khí mới, bao gồm máy bay F-16 và tên lửa ATACMS.

Bước lùi cho Ukraine

Chính quyền ông Biden và nhà lập pháp của cả 2 đảng đã tìm cách trấn an Ukraine rằng viện trợ quân sự của Mỹ sẽ không dừng lại và có thể được cung cấp trong dự luật riêng.

Trong một tuyên bố hôm 30/9, ông Biden khẳng định "đa số áp đảo các thành viên Quốc hội đã kiên định ủng hộ Ukraine", đồng thời bày tỏ kỳ vọng rằng Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy - đảng viên Cộng hòa - sẽ giúp đảm bảo nguồn tài trợ bổ sung.

"Trong bất kỳ trường hợp nào, chúng ta không thể cho phép sự hỗ trợ của Mỹ dành cho Ukraine bị gián đoạn", ông Biden nói.

Vài phút sau khi Thượng viện thông qua dự luật chi tiêu ngắn hạn, các nhà lãnh đạo đảng Dân chủ tại Hạ viện đã yêu cầu ông McCarthy ưu tiên xếp lịch bỏ phiếu về viện trợ của Mỹ cho Ukraine khi Hạ viện làm việc trở lại vào tuần sau.

Ông McCarthy từng thể hiện rằng ông sẽ dùng gói viện trợ cho Ukraine để làm đòn bẩy yêu cầu đảng Dân chủ nhất trí với những đề xuất điều chỉnh chính sách biên giới của đảng Cộng hòa.

Những nhà lập pháp Mỹ có thái độ ủng hộ Ukraine khẳng định rằng họ sẽ tiếp tục nỗ lực để Quốc hội phê duyệt thêm các gói viện trợ.

"Trong những tuần tới, chúng tôi kỳ vọng Thượng viện sẽ nỗ lực để đảm bảo chính phủ Mỹ tiếp tục cung cấp hỗ trợ kinh tế và an ninh quan trọng, bền vững cho Ukraine", lãnh đạo phe đa số Thượng viện Chuck Schumer - đảng viên Dân chủ - cho biết trong tuyên bố chung với Lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell và các thượng nghị sĩ khác.

Thượng nghị sĩ Jim Risch, thành viên cấp cao của đảng Cộng hòa trong Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, bày tỏ niềm tin rằng nguồn viện trợ cho Ukraine sẽ được duy trì.

"Đây chưa phải sự kết thúc của quá trình phân bổ ngân sách", ông nói. "Viện trợ cho Ukraine rồi sẽ được đưa vào".

Rạn nứt dần xuất hiện

Việc tiếp tục nhận được hỗ trợ từ Mỹ và các đồng minh là rất quan trọng đối với ông Zelensky, khi mà quân đội Ukraine đang phản công để giành lại 17% lãnh thổ nước này đang do Nga chiếm đóng.

Ông McConnell là một trong những đồng minh mạnh nhất của Ukraine. Nhưng các nghị sĩ đảng Cộng hòa khác, bao gồm cả một số người ủng hộ Ukraine nói chung, đều không muốn đưa gói viện trợ cho Kiev vào dự luật chi tiêu ngắn hạn mà không đi kèm giải quyết vấn đề di cư ở biên giới Mỹ, theo một nguồn hiểu suy nghĩ của đảng Cộng hòa tại Thượng viện.

Theo nguồn tin này, các thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa cũng đặt câu hỏi về tính cấp bách của gói viện trợ cho Ukraine.

Cho tới nay, Mỹ đã cung cấp khoảng 44 tỷ USD hỗ trợ an ninh cho Ukraine kể từ khi xung đột bùng nổ vào đầu năm 2022. Giới chức quốc phòng đã cảnh báo về nguy cơ thiếu hụt khí tài, bao gồm cả kho dự trữ của quân đội Mỹ.

Lầu Năm Góc đã "cạn kiệt gần như toàn bộ ngân sách hỗ trợ an ninh sẵn có cho Ukraine" và sự thiếu hụt này sẽ trì hoãn hoặc cắt giảm các nhu cầu cấp thiết, bao gồm phòng không và đạn dược, Kiểm soát viên Michael McCord viết trong lá thư gửi tới các đảng viên Dân chủ tại Hạ viện hôm 29/9.

Những rạn nứt đã bắt đầu xuất hiện trong sự ủng hộ dành cho Kiev, khi một đồng minh chủ chốt là Ba Lan trong tháng 9 đe dọa ngừng chuyển vũ khí cho Ukraine do tranh cãi ngũ cốc.

Trong khi đó, những nỗ lực của ông Zelensky nhằm giành được sự ủng hộ của các nước lớn trong nhóm quốc gia đang phát triển tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào tuần trước cũng không đem lại nhiều kết quả hiển hiện.

Tuần trước, ông McCarthy, người đòi hỏi sự minh bạch trong khoản tiền đã chuyển cho Ukraine, nói rằng ông đã từ chối khi ông Zelensky đề nghị được phát biểu trước Quốc hội vì các nhà lập pháp không có thời gian trong một "tuần bận rộn".

Những người theo đường lối cứng rắn trong đảng Cộng hòa cho rằng tốt hơn hết là Washington nên chuyển nhiều tiền hơn cho quân đội Mỹ để chuẩn bị tốt hơn cho các cuộc đối đầu trực tiếp với đối thủ.