Mỹ khẳng định không trao trả Vịnh Guantanamo cho Cuba

Trong tuyên bố đưa ra tại Nhà Trắng ngày hôm qua 29/1, người phát ngôn Josh Earnest khẳng định các nỗ lực thúc đẩy quan hệ với đảo quốc vùng Caribê không bao gồm việc chuyển giao quyền kiểm soát Vịnh Guantanamo.

“Tổng thống tin rằng nhà tù tại Vịnh Guantanamo cần phải bị đóng cửa, nhưng căn cứ hải quân không phải là thứ mà chúng tôi muốn đóng”, người phát ngôn Earnest khẳng định.

Tuyên bố trên cho thấy tiến trình bình thường hóa quan hệ song phương Mỹ - Cuba sẽ còn gặp rất nhiều rào cản, nhất là khi chính quyền của Tổng thống Barack Obama còn phải lo đối mặt với sự ngăn cản từ Quốc hội do đảng Cộng hòa kiểm soát.

Vịnh Guantanamo rộng 116 km2, nằm ở cực Đông Nam của Cuba và được bao quanh bởi những ngọn đồi thẳng dốc tạo thành một vùng riêng biệt cách ly với vùng nội địa phía trong.

Mỹ được trao quyền kiểm soát vĩnh viễn vịnh này theo Hiệp ước Cuba-Mỹ năm 1903. Tuy nhiên, La Habana cho rằng sự hiện diện của Mỹ, thông qua hoạt động của căn cứ hải quân và từ năm 2002 được chuyển thành nhà tù giam giữ các nghi can khủng bố không được xét xử, là bất hợp pháp.

Vì thế, trong tuyên bố hôm 28/1, Chủ tịch Cuba Raul Castro khẳng định việc trao trả quyền kiểm soát Vịnh Guantanamo là điều kiện tiên quyết để bình thường hóa quan hệ với Mỹ.

Nhà lãnh đạo Cuba cũng khẳng định tiến trình bình thường hóa sẽ không có ý nghĩa nếu Washington tiếp tục duy trì lệnh cấm vận kinh tế, thương mại và tài chính nhằm vào đảo quốc này.

“Tái thiết lập quan hệ ngoại giao là bước khởi đầu cho tiến trình bình thường hóa quan hệ song phương  Mỹ - Cuba, song tiến trình này không thể tiến triển nếu như còn tồn tại lệnh cấm vận đơn phương của chính quyền Washington và sự chiếm đóng bất hợp pháp của căn cứ hải quân Mỹ trên Vịnh Guantanamo”, Chủ tịch Raul nhấn mạnh trong bài phát biểu khai mạc Hội nghị thượng đỉnh Cộng đồng các nước Mỹ Latinh và Caribe (CELAC) lần thứ III, diễn ra tại Costa Rica.

Chủ tịch Raul khẳng định đối thoại không có nghĩa là yêu cầu bất kỳ sự thay đổi nào đối với Cuba và rằng La Habana sẽ không chấp thuận đưa những vấn đề nội bộ của Cuba lên bàn đàm phán.

Ông kêu gọi Tổng thống Mỹ Barack Obama sử dụng quyền hành pháp để nới lỏng cấm vận Cuba và hối thúc Washington sớm đưa đảo quốc vùng Caribe này ra khỏi danh sách các nước bảo trợ khủng bố, một rào cản khiến Cuba không thể tiếp cận các nguồn hỗ trợ tài chính.

Hôm 27/12/2014. Tổng thống Obama và Chủ tịch Raul cùng tuyên bố bình thường hóa quan hệ ngoại giao sau 54 năm cấm vận, động thái được coi là bước đi lịch sử giúp phá vỡ bức tường ngăn cách cuối cùng còn sót lại kể từ Chiến tranh lạnh.

Tuy nhiên theo nhận định của giới phân tích, để hai bên có thể tiến tới bình thường hóa hoàn toàn quan hệ sẽ cần rất nhiều thời gian và nỗ lực từ cả hai phía.