Mỹ cho Ukraine "một giờ" để quyết định về thỏa thuận đất hiếm

Trong chuyến thăm của Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent tới Kiev vào tuần trước, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky mong đợi cuộc họp giữa hai bên sẽ tập trung vào việc Washington sẽ tiếp tục hỗ trợ tài chính cho Kiev.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Bessent đã trình bày một thỏa thuận, yêu cầu Ukraine cấp cho Mỹ quyền tiếp cận toàn bộ trữ lượng tài nguyên khoáng sản quan trọng của Kiev.

Tạp chí Economist dẫn các nguồn tin cho biết, phía Mỹ chỉ cho Tổng thống Zelensky "một giờ" để đồng ý với đề xuất trên.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đầu tháng này tuyên bố, ông quan tâm đến việc ký kết thỏa thuận với Ukraine để mua kim loại đất hiếm và các tài nguyên khác, đổi lại bằng nguồn viện trợ quân sự của Washington.

Tổng thống Trump cho biết ông đã nói với Ukraine rằng ông muốn nhận được một khoản "tương đương 500 tỷ USD giá trị đất hiếm" để đổi lấy "hơn 300 tỷ USD" viện trợ quân sự mà Washington đã cung cấp cho Kiev kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự vào năm 2022.

Yêu cầu của ông Trump đã được Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent trình lên nhà lãnh đạo Ukraine. Theo thỏa thuận, Mỹ sẽ được cấp 50% quyền sở hữu khoáng sản đất hiếm của Ukraine để đổi lấy viện trợ quân sự của Washington.

Theo Economist, Tổng thống Zelensky đã từ chối đề xuất của Bộ trưởng Bessent. Ông nói rằng Ukraine vẫn chưa sẵn sàng ký thỏa thuận này.

"Vấn đề chính không phải là Ukraine có thể cho đi những gì mà là có thể nhận được gì. Chúng tôi thực sự quan tâm đến việc ký kết thỏa thuận với Mỹ", ông Zelensky nói.

Tổng thống Zelensky cho biết ông từng nói với Tổng thống Trump rằng "Ukraine muốn ký thỏa thuận".

"Nhưng khi chúng tôi đi vào chi tiết, hóa ra hiện tại thỏa thuận đó chưa bao gồm các đảm bảo an ninh. Đây là một khía cạnh cơ bản quan trọng ít nhất phải được nêu trong bản ghi nhớ", nhà lãnh đạo Ukraine nói thêm.

Tạp chí Financial Times đưa tin, Tổng thống Zelensky dường như đang tìm kiếm một "thỏa thuận tốt hơn".

Đây được xem là sự thay đổi lập trường của nhà lãnh đạo Ukraine.

Trước đó, ông Zelensky lần đầu tiên đưa ra ý tưởng về thỏa thuận đổi khoáng sản lấy viện trợ của Mỹ trong "kế hoạch chiến thắng". Theo kế hoạch, Kiev và Washington sẽ cùng nhau khai thác các nguồn tài nguyên quan trọng của Ukraine trong khi Mỹ tiếp tục hỗ trợ quân sự và triển khai răn đe chiến lược phi hạt nhân.

Đài NBC cho biết Washington có thể gửi quân đến Ukraine để "bảo vệ" các mỏ đất hiếm.

Theo Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Michael Waltz, Washington hy vọng sẽ được Kiev hoàn trả cho "khoản đầu tư" mà Mỹ đã đổ vào cuộc xung đột ở Ukraine.

Ukraine sở hữu các mỏ đất hiếm trữ lượng lớn, bao gồm lanthanum, cerium, neodymium, erbium và yttrium. Đây là những nguyên tố thiết yếu cho nhiều công nghệ khác nhau như chiếu sáng, pin, năng lượng hạt nhân và laser.

Tuy nhiên, Tổng thống Zelensky gần đây thừa nhận một phần lớn lãnh thổ giàu khoáng sản, chiếm khoảng 20%, đang nằm dưới sự kiểm soát của Nga.

Moscow đã chỉ trích thỏa thuận này. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết thỏa thuận sẽ vi phạm hiến pháp của Ukraine, trong đó nêu rõ rằng tài nguyên của quốc gia này thuộc về người dân.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov mô tả đây là một "giao dịch thương mại", nói rằng "tốt hơn hết là không nên cung cấp viện trợ để tạo điều kiện chấm dứt xung đột".