Mỹ "chấn chỉnh" Tổng thống Philippines sau vụ lăng mạ ông Obama

Reuters đưa tin, Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 6/9 thông báo một cuộc gặp đầu tiên được lên kế hoạch giữa ông Obama và người đồng cấp Duterte bên lề một thượng đỉnh khu vực ở Lào ngày 6/9 đã bị hủy bỏ với lý do giọng điệu của Tổng thống Philippines gây ra những ngờ vực về khả năng có được một cuộc hội đàm mang tính xây dựng.

“Ngôn từ có ý nghĩa quan trọng và chúng tôi muốn nhìn thấy một bầu không khí chân thành và cởi mở cho sự hợp tác vững mạnh”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Mark Toner nói trong cuộc họp báo hôm qua.

Ứng viên tổng thống Hillary Clinton, cựu Ngoại trưởng Mỹ và từng là kiến trúc sư cho chính sách “xoay trục” sang châu Á-Thái Bình Dương của Tổng thống Obama, cho rằng ông Obama đã đúng khi hủy cuộc gặp với Tổng thông Durterte.

“Khi Tổng thống Philippines lăng mạ Tổng thống của chúng ta, sẽ là thích hợp và rất khiêm tốn khi đáp lại rằng: xin lỗi, không có cuộc gặp nào cả”, bà Clinton nói với các phóng viên trên máy bay vận động tranh cử.

“Chúng ta có những mối quan hệ với Philippines và tôi nghĩ rằng việc có được một mối quan hệ là rất quan trọng, nhưng cần phải có sự tôn trọng ở cả hai phía”, bà Clinton nói.

Ông Duterte đã đưa những bình luận xúc phạm về Tổng thống Obama khi tuyên bố rằng ông không cần được lên lớp về các vụ giết người ngoại tụng trong cuộc chiến trấn áp tội phạm ma túy mà ông phát động kể từ khi lên nắm quyền 2 tháng trước, vốn khiến khoảng 2.400 người thiệt mạng.

Trước đó, ông Duterte cũng gọi Giáo hoàng và đại sứ Mỹ tại Philippines bằng những từ khiếm nhã.

Philippines đã bày tỏ lấy làm tiếc về các bình luận của ông Duterte sau khi nhà lãnh đạo Mỹ hủy cuộc gặp song phương chính thức tại Lào. Nhà Trắng sau đó cho biết ông Obama có thể vẫn trò chuyện với ông Duterte một cách không chính thức.

Ảnh hưởng tới quan hệ Mỹ - Philippines

Những bình luận xúc phạm của ông Duterte đã đe dọa làm phức tạp mối quan hệ giữa Washington và đồng minh thân thiết nhất tại Đông Nam Á trong bối cảnh Washington cố gắng thúc đẩy một mặt trận đoàn kết trong khu vực để đối phó với một Trung Quốc ngày càng hung hăng ở Biển Đông.

Philippines là trung tâm của nỗ lực đó, do một tuyên tòa quốc tế mà nước này đưa ra và giành lợi thế trước Trung Quốc.

Hồi tháng 3, Mỹ và Philippines đã nhất trí về 5 địa điểm đặt các cơ sở quân sự của Mỹ theo một thỏa thuận an ninh mới. Thỏa thuận cho phép Washington gia tăng sự hiện diện quân sự thông qua việc luân chuyển tàu và máy bay phục vụ các sứ mệnh an ninh và nhân đạo.

Bất chấp sự không hài lòng của Mỹ đối với các bình luận của Tổng thống Duterte, giới chức Mỹ đương chức cũng như về hưu đều giảm nhẹ vụ việc, nói rằng họ không muốn bất kỳ tổn hại nghiêm trọng nào đối với quan hệ song phương vào thời điểm căng thẳng lao thang do các đòi hỏi chủ quyền quá đáng của Trung Quốc ở Biển Đông.

Khi được hỏi về các bình luận của Tổng thống Duterte, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter nói rằng quan hệ quốc phòng với Philippines “mạnh mẽ” và “lâu dài”.

Phát biểu trước báo giới, ông Carter miêu tả Bộ trưởng Quốc phòng mới của Philippines Delfin Lorenzana là người “rất hiểu biết về tất cả mọi thứ mà hai bên hợp tác cùng nhau”.

Một quan chức của Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay quan hệ cấp chính phủ với Manila vẫn vững mạnh. “Có các lĩnh vực mà chúng tôi tin tưởng có quan hệ mạnh mẽ với họ và chúng tôi sẽ không đơn thuần gạt chúng ta một bên”, quan chức giấu tên nói.

An Bình