Lý do Iran sớm thừa nhận bắn nhầm máy bay của Ukraine

Ngày 11/1, Iran chính thức thừa nhận tên lửa của nước này đã “vô tình” bắn rơi máy bay chở khách của hãng hàng không Ukraine hôm 8/1, khiến toàn bộ 176 người trên khoang máy bay thiệt mạng. Máy bay rơi ngay sau khi cất cánh từ sân bay ở thủ đô Tehran, Iran.

Thảm kịch xảy ra chỉ vài giờ sau khi Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran phóng 22 tên lửa nhằm vào hai căn cứ quân sự tại Iraq, nơi có lính Mỹ đồn trú. Động thái này của Iran nhằm đáp trả cuộc không kích trước đó của Washington tại Iraq, khiến Tướng Qasem Soleimani, Tư lệnh Lực lượng Quds thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, thiệt mạng.

Tuyên bố thừa nhận bắn rơi máy bay Ukraine được Iran đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump có bài phát biểu gây bất ngờ. Ông chủ Nhà Trắng không thông báo bất kỳ biện pháp quân sự nào để đáp trả cuộc tấn công bằng tên lửa của Iran, mặc dù trước đó ông từng cảnh báo sẽ tiến hành một cuộc tấn công “rất nhanh và rất mạnh” nhằm vào 52 mục tiêu tại Iran. Thay vào đó, Tổng thống Trump đề xuất các biện pháp trừng phạt mới với Iran.

Theo Leonid Isaev, phó giáo sư tại Trường Kinh tế Cao cấp ở Nga, việc Iran công khai thừa nhận đã bắn rơi máy bay Ukraine là một động thái nhằm hạ nhiệt căng thẳng trong khu vực và đây được cho là một quyết định sáng suốt.

“Iran rất quan tâm tới vụ việc này và mọi vấn đề xảy ra sau vụ giết tướng Soleimani nên được giải quyết càng sớm càng tốt”, ông Isaev nhận định.

Tính đến thời điểm Iran thừa nhận bắn rơi máy bay Ukraine, dường như đã có đủ bằng chứng để kết luận một cách rõ ràng rằng đây thực sự là lỗi của Tehran.

“Tất nhiên bạn có thể kéo dài cuộc điều tra để vụ việc trôi vào lãng quên. Tuy nhiên, cộng đồng quốc tế có thể tẩy chay chính quyền Iran về mặt chính trị, cho rằng Iran cố tình bắn rơi máy bay chở khách nhưng không thừa nhận sai lầm của mình”, ông Isaev cho biết thêm.

Theo chuyên gia Isaev, Iran không muốn bị cộng đồng quốc tế cô lập. Do vậy, nước này cần để mở cơ hội cho các cuộc đối thoại.

“Do vậy, họ muốn thừa nhận (việc bắn rơi máy bay) ngay lập tức. Nhiều nước từng bắn rơi máy bay. Nhưng không phải nước nào cũng có đủ dũng cảm để thừa nhận điều đó, do vậy đối với Iran, đây là quyết định đúng đắn nhất”, chuyên gia Isaev nhận định.

Theo Rebecca Grant, nhà phân tích an ninh quốc gia tại Mỹ, việc thừa nhận bắn rơi máy bay chở khách Ukraine đã mở ra cho Iran một cơ hội để bắt đầu hợp tác và giảm căng thẳng với Mỹ cũng như các nước khác. Đây cũng là thời điểm để Iran hành xử “như một quốc gia bình thường”, như Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo từng tuyên bố.

Bằng việc chân thành xin lỗi gia đình các nạn nhân thiệt mạng trong vụ rơi máy bay, đồng thời hỗ trợ việc tìm kiếm thi thể các hành khách và mở một cuộc điều tra về vụ việc, Iran đã có cơ hội để thay đổi góc nhìn của cộng đồng quốc tế về nước này.

Các quan chức cấp cao chính phủ Iran cam kết sẽ đưa những người chịu trách nhiệm về thảm kịch rơi máy bay ra trước pháp luật. Ngoài ra, cơ quan bảo hiểm trung ương Iran cho biết Tehran có thể chi tối đa 150 triệu USD để đền bù cho vụ quân đội nước này bắn rơi máy bay của Ukraine.

Thành Đạt

Theo TASS, Fox