“Làng góa phụ” do bệnh bụi phổi ở Trung Quốc

Một đêm không lâu sau khi Chang Dexiu lấy chồng và chuyển tới một khu vực hẻo lánh ở tây nam Trung Quốc năm 2003, cô nghe thấy tiếng pháo bắn 2 lần trong vòng nửa giờ đồng hồ.

Đây là tập tục truyền thống ở làng Ganmi, tỉnh Tứ Xuyên nhằm thông báo cái chết của một ai đó trong cộng đồng.

Chang quay sang hỏi chồng, người đàn ông tên Zhong, vì sao người đó qua đời và câu trả lời của Zhong đã thay đổi thế giới của Chang.

“Bệnh bụi phổi. Anh cũng mắc bệnh đó”, Zhong trả lời.

Đó là lần đầu tiên trong đời Chang, hiện nay 43 tuổi, nghe về căn bệnh nghề nghiệp này.

Chồng cô và nhiều người đàn ông khác đã mắc bệnh khi làm việc trong các mỏ chì và kẽm tại khu vực xung quanh nơi họ sinh sống. Các nhà hoạt động nói rằng có hàng triệu người mắc căn bệnh không thể chữa khỏi này trên khắp Trung Quốc và họ cần được hỗ trợ để có thể kiểm soát triệu chứng.

Chính quyền Trung Quốc đã có một số chương trình và ban hành luật lệ nhằm giảm bớt gánh nặng cho những người bị ảnh hưởng, cũng như những gia đình đang phải vật lộn với sinh kế khi thiếu đi trụ cột trong gia đình và phải chăm sóc người mắc bệnh.

Chang không thể biết Zhong mắc bệnh khi họ được mai mối cho nhau. Một năm sau, họ thành hôn và đây đều là cuộc hôn nhân thứ 2 của họ.

Ngay cả sau đêm biết chồng mình mắc bệnh, Chang vẫn đinh ninh rằng đây là triệu chứng có thể chữa khỏi. Tuy nhiên, vào một ngày, Zhong bắt đầu bị ho kéo dài và ngày càng nặng hơn.

Zhong qua đời năm 2017, bỏ lại Chang với 2 con trai và những khoản nợ chồng chất. Đứa con lớn đã rời làng để đi kiếm kế sinh nhai, trong khi đứa nhỏ năm nay 11 tuổi vẫn đang đi học.

Sau hơn 10 năm sống ở Ganmi, Chang chứng kiến hơn 15 người đàn ông chết vì bệnh bụi phổi, bao gồm 3/4 người anh/em trai của Chang. Dần dần, Ganmi, với dân số khoảng 1.000 người, được gọi với cái tên “làng góa phụ”.

Kể từ sau khi Ganmi được đặt biệt danh, những người phụ nữ trong làng trở thành mục tiêu của truyền thông và sự tò mò từ dư luận. Năm ngoái, một blogger vô tình làm lộ số của Chang trên mạng internet và bà đã bị gọi điện “khủng bố”.

“Nhiều người đàn ông gọi điện hỏi tôi cần chồng không. Hàng loạt cuộc điện thoại, tin nhắn ngập tràn từ khắp nơi trên khắp cả nước”, Chang nói.

Bà thừa nhận dù nhiều góa phụ trong làng đã đi bước nữa, nhưng bà chưa bao giờ nghĩ về điều đó. “Nhà tôi quá nghèo, ai sẽ cùng san sẻ gánh nặng với tôi chứ”, bà cho biết.

Bệnh bụi phổi

Đây là một triệu chứng xảy ra với những người làm việc trong môi trường bụi bặm. Ngày qua ngày, lớp bụi hình thành trong phổi và đường thở khiến cho bệnh nhân cảm thấy khó thở. Trừ khi được ghép phổi, không có cách nào để trị bệnh mà chỉ có phương án nhằm kéo dài thời gian bệnh nhân sống.

Năm 2002, Trung Quốc thông qua luật yêu cầu người sử dụng lao động phải có biện pháp hỗ trợ y tế và sinh hoạt cho công nhân mắc bệnh nghề nghiệp. Thống kê của cơ quan y tế Trung Quốc vào cuối năm 2018 ghi nhận 975.000 ca mắc bệnh nghề nghiệp, trong đó 90% là bệnh bụi phổi.

Tuy nhiên, Daai Qingchen, một tổ chức hoạt động nhằm hỗ trợ những người mắc căn bệnh này, nói rằng con số thực tế cao hơn rất nhiều, vào khoảng 6 triệu.

Huyện Hán Nguyên, nơi quản lý làng Ganmi, là quê của hàng ngàn người, phần lớn trong đó là thợ mỏ.

Năm 2014, chính quyền Hán Nguyên bắt đầu chương trình hỗ trợ y khoa với 14 USD trợ cấp hàng tháng cho những người mắc bệnh nghề nghiệp.

Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể nhận khoản tiền này khi một số người đã không được ký hợp đồng hợp lệ và không thể chứng minh họ làm việc ở mỏ. Một số mỏ đổi chủ khiến việc xác nhận trách nhiệm trở nên mơ hồ.

Ông Luo Qingyu là một trong những ví dụ như vậy. Năm 1991, khi 19 tuổi, ông Luo đến mỏ chì-kẽm Wusihe làm việc khoan các hố theo yêu cầu. Môi trường làm việc ô nhiễm và độc hại tới mức không ai có thể nhìn thấy mặt nhau. Kết thúc mỗi ca làm, bụi đóng thành tảng lớn trong mũi công nhân.

Các thợ mỏ không được cảnh báo về nguy cơ sức khỏe và họ bảo vệ bản thân chỉ bằng một chiếc khăn che mặt.

Vài năm sau đó, những người thợ mỏ bắt đầu xuất hiện triệu chứng ho không ngừng, đau ngực và sốt.

Lou đã qua đời hồi cuối tuần trước trong một bệnh viện sau quãng thời gian dài nằm vạ vật trên ghế sofa tại nhà và sống lay lắt bằng máy thở.

Trước khi chồng qua đời, bà Zhu Zhongfen, vợ ông Lou, nói rằng ước mơ của bà chỉ là chi phí chữa bệnh và sinh hoạt của chồng có thể được hỗ trợ.

Đưc Hoàng

Theo SCMP