Iran không có tên tham dự hội nghị Geneva 2

Dù đã có nhiều cải thiện trong quan hệ song phương nhưng Mỹ vẫn cứng rắn trong việc để Iran tham dự Hội nghị Geneva 2.

Theo phó phát ngôn viên LHQ Farhan Haq, các ngoại trưởng của Mỹ và Nga sẽ gặp nhau ngày 13/1 tới để quyết định xem liệu Iran có được mời chính thức mời tham dự sự kiện này hay không.

Cùng lúc, Iran cũng nhận được đề nghị không chính thức từ phía Mỹ về việc có thể đóng vai trò kiến tạo bên lề tại hội nghị.

 “Có những biện pháp mà Iran có thể thực hiện để chứng tỏ với cộng đồng quốc tế rằng họ nghiêm túc về việc đóng vai trò tích cực, trong đó có việc hối thúc chế độ Syria ngừng oanh tạc chính người dân của mình và tạo điều kiện cho các hoạt động tiếp cận nhân đạo”, một quan chức Mỹ phát biểu tại Brussels.

Một quan chức khác giải thích thêm rằng Tehran nên gây sức ép để Damascus phải chấm dứt hoạt động oanh tạc ở Aleppo, thành phố lớn nhất Syria. Theo quan chức này, Iran khó có cơ hội được đóng vai trò kiến tạo ngay kể cả bên lề hội nghị do vấp phải phản đối của một số nước trong khu vực, ám chỉ quốc gia thù địch của Iran là Arập Xêút.

Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ đưa ra tuyên bố mềm mỏng hơn khi nói rằng Nhà nước Hồi giáo có thể được để mắt tới nếu “chứng tỏ được rằng sẽ kiềm chế được Damascus". Người phát ngôn Nhà Trắng Jay Carney ra điều kiện nếu muốn tham dự Geneva 2, Iran phải công nhận các thỏa thuận đạt được tại Geneva 1.

Tại hội nghị Genenva 1, các bên nhất trí sẽ thành lập chính phủ chuyển tiếp tại Syria trên tinh thần đồng thuận, ám chỉ việc Tổng thống Assad phải ra đi.

Trước đó, hôm 5/1, đích thân Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cũng gợi ý về khả năng trao cho Iran cơ hội “góp sức vòng ngoài” ở Hội nghị Geneva 2 tại Montreux, Thụy Sĩ.

Nhà nước Hồi giáo đã lập tức phản ứng với các tuyên bố trên của Mỹ.

“Tehran ủng hộ một giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng Syria nhưng Nhà nước Hồi giáo Iran sẽ không chấp nhận bất cứ điều kiện nào cho việc tham dự Geneva 2 nếu không tôn trọng thể diện quốc gia của Iran”, nữ phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Marzieh Afkham đáp từ.

Theo kế hoạch, vòng đàm phán sắp tới về hòa bình Syria sẽ được chia làm 2 phần với phần mở đầu diễn ra tại Montreux trong hai ngày 22-23/1 và phần nội dung chính sẽ diễn ra tại Geneva từ ngày 24/1. Hội nghị, lần đầu tiên có sự tham dự đàm phán trực tiếp giữa chính quyền và phe đối lập Syria, sẽ tìm kiếm giải pháp chính trị chấm dứt cuộc xung đột kéo dài 3 năm qua vốn đã cướp đi sinh mạng của hơn 100.000 người và đẩy hàng triệu người vào cảnh mất nhà cửa.

Để hội nghị thành công, Tổng thư ký Ban Ki-moon, đặc phái viên quốc tế về Syria Lakhdar Brahimi và chính quyền Damascus ủng hộ mởi Iran tham dự. Tuy nhiên, Mỹ và phe đối lập Syria lại phản đối điều này với lý Tehran từng ủng hộ chính quyền Syria trấn áp phe đối lập và không tham dự Hội nghị Geneva đầu tiên tổ chức năm 2012.

Vũ Anh

Tổng hợp