IAEA hối thúc Iran mở cửa cơ sở quân sự khả nghi

Tổng Giám đốc Yukiya Amano phát biểu tại cuộc họp Ban giám đốc IAEA.

Ông Tổng giám đốc IAEA Yukiya Amano đưa ra đề xuất trên tại cuộc họp của Ban giám đốc IAEA diễn ra ngày hôm qua tại thủ đô Vienna của Áo.

“Các hoạt động diễn ra tại cơ sở Parchin đang cản trở tiến trình điều tra của IAEA. Mọi nghi ngờ chỉ có thể được làm sáng tỏ khi Iran cho phép các nhân viên IAEA được tiếp cận cơ sở này”, Tổng giám đốc Amano nói.

Cũng theo ông Amano, dựa vào đánh giá của IAEA về những hoạt động tại Parchin, việc cho phép tiếp cận không trì hoãn cơ sở này là điều hết sức cần thiết.

“Mối quan tâm căn bản nhất của chúng tôi hiện nay là Iran phải hợp tác với IAEA một cách không trì hoãn”, ông khẳng định

Căn cứ quân sự Parchin nằm ở phía tây nam thủ đô Tehran. Trong thời gian qua, IAEA đã cho công bố các bức ảnh vệ tinh chụp căn cứ này cho thấy, dường như Iran đang nỗ lực dọn dẹp hòng xóa dấu vết về một vụ thử hạt nhân được tiến hành ở Parchin mới đây.

Ngoài ra , IAEA còn công bố báo cáo khẳng định Iran tăng gấp đôi số máy ly tâm làm giàu urani tại cơ sở hạt nhân ngầm dưới lòng đất Fordow, từ mức 1.064 máy hồi tháng 5 lên 2.140 máy hiện nay.

Phản ứng trước báo cáo này, Iran khẳng định những nghi vấn liên quan tới hoạt động ở cơ sở Parchin là "vô căn cứ", đồng thời cho rằng báo cáo của IAEA mang động cơ chính trị.

Mặc dù một mực bác bỏ báo cáo của IAEA  song việc Nhà nước Hồi giáo kiên quyết cự tuyệt đề nghị của cơ quan này cho phép các thanh sát viên được tiếp cận Parchin đã khiến phương Tây không khỏi nghi ngờ. Thậm chí, chính giới và giới quân sự một số nước, đặc biệt là Israel, cảnh báo sẽ tấn công phủ đầu các cơ sở hạt nhân của Iran nếu như mọi nỗ lực thuyết phục bằng đường ngoại giao không đạt kết quả.

Trước đó, IAEA và Iran đã khởi động các vòng đàm phán cấp cao từ tháng 1/2012 nhằm làm dịu bớt những lo ngại xung quanh chương trình hạt nhân của Tehran nhưng cho đến nay, mọi cuộc thảo luận đều không mang lại kết quả. Tổng giám đốc IAEA Amano cho rằng Iran vẫn chưa thực sự hợp tác nhằm tạo thuận lợi cho tiến trình thanh sát của IAEA để có thể chứng minh rằng tất cả nguyên liệu hạt nhân mà nước này đang thử nghiệm chỉ phục vụ cho mục đích hòa bình.

Ngoài các cuộc thảo luận với IAEA, Iran cũng đã tiến hành 3 vòng thảo luận với Nhóm P5+1 (gồm 5 nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và Đức) lần lượt tại Thổ Nhĩ Kỳ, Iraq và Nga nhưng cũng không đạt được bước tiến.