Houthi là ai và vì sao họ tấn công Israel?

Trong một tuyên bố hôm 2/11 giờ địa phương, nhóm Houthi ở Yemen tuyên bố sử dụng tên lửa và máy bay không người lái (UAV) tấn công quốc gia Do Thái.

Các vụ tập kích của Houthi nhằm vào Israel đã làm gia tăng quan ngại về nguy cơ xung đột lan rộng ở khu vực Trung Đông. Diễn biến này cũng hướng sự chú ý của quốc tế tới nhóm vũ trang nổi dậy có trụ sở quyền lực ở thủ đô Sanaa.

Vậy Houthi là ai và vì sao họ tấn công Israel?

Houthi là một tổ chức chính trị và quân sự của người Shitte ở Yemen đang tiến hành cuộc nội chiến ở nước này chống lại liên minh do Ả Rập Xê Út hậu thuẫn.

Từ cuối những năm 1990, gia đình Houthi ở vùng cực bắc Yemen đã thành lập một phong trào phục hưng tôn giáo cho giáo phái Zaydi của Hồi giáo Shitte, giáo phái từng nắm quyền cai trị Yemen nhưng vùng trung tâm phía bắc của họ đã trở nên nghèo khó và bị gạt ra ngoài lề xã hội.

Khi xung đột với chính phủ ngày càng leo thang, họ đã tiến hành một loạt cuộc chiến tranh du kích với quân đội quốc gia và dẫn đến một cuộc xung đột biên giới ngắn ngủi với cường quốc Hồi giáo dòng Sunni là Ả Rập Xê Út.

Nội chiến ở Yemen

Cuộc chiến bắt đầu vào cuối năm 2014 khi thủ đô Sanaa bị người Houthi chiếm giữ. Lo lắng trước ảnh hưởng ngày càng tăng của người Shiite dọc biên giới của mình, Ả Rập Xê Út dẫn đầu một liên minh do phương Tây hậu thuẫn và can thiệp vào cuộc nội chiến ở Yemen vào tháng 3/2015 để hỗ trợ chính phủ được Riyadh hậu thuẫn.

Nhóm Houthi đã thiết lập quyền kiểm soát phần lớn phía bắc Yemen và các trung tâm dân cư lớn khác, trong khi chính phủ được quốc tế công nhận có trụ sở tại Aden.

Yemen đã có hơn 1 năm tương đối yên bình trong bối cảnh Liên hợp quốc đang dẫn đầu nỗ lực thúc đẩy hòa bình. Ả Rập Xê Út đã tổ chức các cuộc đàm phán với Houthi trong nỗ lực thoát khỏi cuộc chiến này.

Nhưng giờ đây, các cuộc tấn công bất ngờ của Houthi vào Israel đã làm tăng nguy cơ xung đột đối với Ả Rập Xê Út.

Tấn công vào Israel

Trong một tuyên bố trên truyền hình, người phát ngôn quân đội Houthi Yahya Saree cho biết, nhóm này đã phóng "một số lượng lớn" tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái về phía Israel vào ngày 31/10 và sẽ có thêm nhiều cuộc tấn công như vậy nữa "nhằm giúp người Palestine giành chiến thắng".

Ông Saree cho biết, đã có 3 cuộc tấn công của Houthi nhằm vào Israel kể từ khi bùng nổ xung đột, dường như ngầm xác nhận rằng họ đứng sau một cuộc tấn công bằng UAV vào ngày 28/10 tại thị trấn biên giới Ai Cập, và một cuộc tấn công vào ngày 19/10 nhưng đã bị hải quân Mỹ đánh chặn 3 tên lửa hành trình.

Houthi đã lên tiếng ủng hộ người Palestine và tổ chức các cuộc biểu tình ở Yemen chống lại cuộc tấn công của Israel ở Gaza.

Ông Saree đổ lỗi cho Israel về sự bất ổn ở Trung Đông, nói rằng "vòng xung đột" trong khu vực đang được mở rộng do "tội ác liên tục" của Tel Aviv. Lực lượng Houthi sẽ tiếp tục tiến hành các cuộc tấn công "cho đến khi hành động gây hấn của Israel chấm dứt".

Quan hệ với Iran?

Houthi đã chứng minh năng lực tên lửa và UAV của mình trong cuộc chiến tranh Yemen bằng các cuộc tấn công vào Ả Rập Xê Út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), trong đó chủ yếu nhắm vào các cơ sở khai thác dầu và cơ sở hạ tầng quan trọng.

Liên minh do Ả Rập Xê Út dẫn đầu cáo buộc Iran trang bị vũ khí, huấn luyện và tài trợ cho Houthi. Tuy nhiên, nhóm này phủ nhận và nhấn mạnh, họ phát triển vũ khí của riêng mình.