Hé lộ "tối hậu thư" Mỹ, Ukraine có thể gửi cho Nga

Các nhà phân tích cho rằng Ukraine và Mỹ đang cân nhắc kịch bản rút quân khỏi tỉnh Kursk của Nga, tuyên bố đây là hành động thiện chí để sau đó đưa ra "tối hậu thư" cho Nga, đề nghị Moscow rút quân khỏi vùng Kharkov của Ukraine.

Theo các nhà phân tích, một kịch bản như vậy có thể trở thành một phần trong chiến lược ngoại giao của Ukraine và các đối tác phương Tây nhằm thay đổi cục diện xung đột, đồng thời giữ thế chủ động trong các cuộc đàm phán.

Theo ý tưởng được đề xuất, Ukraine có thể sử dụng việc rút quân khỏi Kursk, nơi quân đội Kiev đang kiểm soát một phần lãnh thổ Nga kể từ tháng 8/2024, bao gồm thị trấn Sudzha, làm đòn bẩy đối với Moscow.

Đổi lại, Ukraine và Mỹ có thể yêu cầu Nga rút toàn bộ lực lượng khỏi Kharkov, nơi vẫn là một trong những khu vực giao tranh chính. Một cuộc trao đổi như vậy sẽ chứng minh thiện chí thỏa hiệp của Ukraine, đồng thời hối thúc hành động tương tự từ Nga.

Bối cảnh của đề xuất này liên quan đến tình hình xung đột hiện tại. Sau cuộc đột kích thành công của lực lượng vũ trang Ukraine vào tỉnh Kursk của Nga vào mùa hè năm 2024, quân đội Nga đã phát động chiến dịch phản công. Vào thời điểm đó, khoảng 1.200km2 lãnh thổ Nga vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Ukraine.

Đến đầu tháng 3 năm nay, theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), Ukraine đã mất hơn một nửa lãnh thổ đã giành được ở Kursk, bao gồm các khu định cư quan trọng.

Trong bối cảnh này, khả năng Ukraine phải rút quân khỏi Kursk ngày càng cao. Do vậy, việc đề xuất kế hoạch trao đổi với Nga như một "cử chỉ thiện chí" có thể làm giảm bớt sức ép chính trị trong nước đối với các nhà lãnh đạo Ukraine.

Tuy nhiên, việc thực hiện kế hoạch trên phải đối mặt với một số khó khăn.

Nga nhiều lần tuyên bố không có ý định nhượng bộ dưới áp lực nào và bất kỳ "hành động thiện chí" nào cũng được coi là sự yếu kém. Mặc dù vậy, từng có tiền lệ xảy ra vào năm 2022. Nga đã giải thích việc rút quân khỏi các khu vực Kiev và Kharkov bằng "thiện chí" để tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán.

Ukraine cho rằng ban đầu chiến dịch Kursk được thực hiện nhằm phân tán nguồn lực của Nga, chuyển hướng lực lượng Nga khỏi mặt trận miền Đông Ukraine. Đồng thời, chiến dịch có thể được coi là một "quân bài mặc cả" của Ukraine trong đàm phán chính trị để đổi lấy nhượng bộ nào đó từ phía Nga. 

Tuy nhiên, kể từ khi tấn công và kiểm soát một phần tỉnh Kursk vào tháng 8 năm ngoái cho tới nay, Kiev đã mất 2/3 số lãnh thổ mà họ từng giành được.

Các nhà bình luận quân sự của Ukraine và Nga cảnh báo quyền kiểm soát Kursk của Kiev đang mong manh hơn bao giờ hết khi quân đội Nga liên tục phát động các cuộc tấn công. Theo đó, Ukraine có thể sẽ phải rút quân khỏi Kursk. 

Do vậy, trước những thành quả trên chiến trường mà Nga đạt được, một số nhà bình luận người Ukraine nhận định cuộc tấn công Kursk của Ukraine có thể đã làm mất đi giá trị chiến lược ban đầu. 

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky từng đề nghị đổi lãnh thổ mà Kiev đang kiểm soát ở Kursk để lấy lại lãnh thổ ở Ukraine mà Nga đang kiểm soát. Tuy nhiên, Nga dường như không quan tâm tới ý tưởng này.

"Các vùng lãnh thổ ở Kursk mà Ukraine hiện nắm giữ không thực sự có giá trị. Tuy nhiên, việc giữ lãnh thổ của Nga có thể là một lá bài quan trọng với Ukraine khi Kiev cân nhắc đến việc mặc cả để lấy lại lãnh thổ hoặc những thứ khác mà họ muốn từ Nga trong các cuộc đàm phán hòa bình tương lai", nhà phân tích Angelica Evans tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) nhận định.

Nếu các cuộc đàm phán bắt đầu trước khi Nga đẩy lùi được lực lượng Ukraine khỏi Kursk, Ukraine vẫn có thể tìm ra cách để đổi lấy sự nhượng bộ từ Nga bằng cách rút lui khỏi Kursk.

Khi đó, 2 bên có thể sẽ thỏa hiệp về lãnh thổ. Hai bên sẽ quy định rằng các tranh chấp lãnh thổ sẽ được giải quyết một cách hòa bình tại một thời điểm nào đó trong tương lai.