Hành khách "biến mất" bí ẩn trên chuyến bay chở nhân vật đối lập Belarus

Roman Protasevich, 26 tuổi, nhà báo đối lập của Belarus, bị bắt hôm 23/5 sau khi một máy bay của hãng hàng không Ireland Ryanair từ Athens (Hy Lạp) đi Vilnius (Lithuania) bị tiêm kích Belarus buộc chuyển hướng và hạ cánh khẩn cấp ở thủ đô Minsk. Giới chức Belarus bị cáo buộc đưa ra cảnh báo giả có mối đe dọa đánh bom trên khoang máy bay Ryanair và điều tiêm kích Mig-29 để buộc máy bay này hạ cánh xuống Minsk.

Giám đốc điều hành Ryanair Michael O'Leary nói với đài phát thanh của Ireland rằng, dường như đặc vụ của Belarus đã lên máy bay, bám theo Protasevich từ khi máy bay cất cánh ở Athens. "Có vẻ như mục đích của giới chức Belarus là đưa Protasevich và người đồng hành của anh ta xuống máy bay. Chúng tôi tin rằng có một số đặc vụ của Belarus đã xuống sân bay (ở Minsk)", ông O'Leary nói. Ông cũng cho rằng, đây là một vụ việc chưa từng xảy ra với một hãng hàng không châu Âu.

Về sự hiện diện của một số người khả nghi trên chuyến bay, một số đồng nghiệp của Protasevich cho biết, Protasevich đã gửi tin nhắn cho họ nói rằng anh bị một người đàn ông bám theo từ sân bay Athens và dường như là một đặc vụ của Belarus.

Theo lời một hành khách trên máy bay, Protasevich có vẻ bồn chồn và hoảng sợ sau khi phi hành đoàn bất ngờ thông báo máy bay sẽ chuyển hướng và hạ cánh ở Minsk thay vì thủ đô Vilnius của Lithuania. Protasevich đã vội vã chuyển máy tính xách tay và điện thoại của mình cho Sofia Sapega - bạn gái đi cùng.

Ryanair hiện chưa công bố thông tin về số hành khách trên chuyến bay, nhưng một người phát ngôn của chính phủ Lithuania cho biết, khi máy bay Ryanair hạ cánh ở Vilnius lúc 22h ngày 23/5 theo giờ địa phương, chỉ có 165 hành khách trong tổng số 171 hành khách xuống máy bay.

Người phát ngôn này cho biết, ngoài Protasevich và bạn gái Sofia Sapega, 23 tuổi, bị bắt giữ, một số người khác cũng đã xuống máy bay ở Minsk. Trường của Sapega ở Lithuania đã đề nghị Belarus trả tự do cho cô. Tuy nhiên, hiện cả phía Belarus và Nga đều chưa lên tiếng xác nhận việc bắt giữ Sapega.

Vụ bắt giữ nhân vật đối lập của Belarus đang vấp phải sự chỉ trích gay gắt của Mỹ và một số nước châu Âu khi cho rằng việc điều tiêm kích để gây sức ép với một máy bay dân sự để bắt giữ nhân vật đối lập là hành động nguy hiểm đe dọa tính mạng của hành khách và phi hành đoàn. Giới chức phương Tây thậm chí gọi đây giống như một vụ "bắt cóc" máy bay. Tuy nhiên, Belarus đã bác bỏ những chỉ trích này và cho rằng Mỹ và một số nước châu Âu đang "chính trị hóa" vấn đề.

Protasevich là biên tập viên của kênh Nexta và Nexta Live bị cáo buộc có vai trò lớn giúp tổ chức các cuộc biểu tình phản đối kết quả bầu cử tổng thống ở Belarus năm 2020 mà Tổng thống Alexander Lukashenko giành chiến thắng. Protasevich rời Belarus năm 2019, sống lưu vong tại Ba Lan và qua lại Lithuania.