Dấu hiệu "sóng thần" Omicron sớm hạ nhiệt, đại dịch có thể sắp chấm dứt

Một loạt nghiên cứu mới đã củng cố những nhận định ban đầu về biến chủng Omicron. Ngay cả khi số ca nhiễm tăng vọt, biến chủng này vẫn gây ít ca bệnh nặng và nhập viện hơn so với các biến chủng trước đây của virus SARS-CoV-2. Theo một số nhà khoa học, dữ liệu này báo hiệu một chương mới ít lo ngại hơn của đại dịch Covid-19.

"Chúng ta đang ở trong một giai đoạn hoàn toàn khác. Virus sẽ luôn tồn tại cùng chúng ta, nhưng tôi hy vọng biến chủng mới sẽ tạo ra khả năng miễn dịch đủ lớn đến mức chấm dứt đại dịch", Monica Gandhi, nhà miễn dịch học tại Đại học California, San Francisco, Mỹ cho biết.

Biến chủng Omicron được phát hiện lần đầu tiên ở Nam Phi chỉ hơn một tháng trước và các chuyên gia cảnh báo vẫn còn quá sớm để đưa ra kết luận về biến chủng với số lượng đột biến nhiều chưa từng có này. Tuy nhiên, dữ liệu mới từ tuần trước cho thấy, sự kết hợp của miễn dịch cộng đồng rộng rãi và các đột biến đã tạo ra một loại virus ít gây bệnh nặng hơn so với những làn sóng dịch bệnh trước đây.

Một nghiên cứu ở Nam Phi cho thấy, các bệnh nhân nhập viện trong làn sóng thứ tư, do biến chủng Omicron chi phối, có nguy cơ bị bệnh nặng thấp hơn 73% so với làn sóng thứ ba do biến chủng Delta gây ra.

"Dữ liệu hiện tại khá chắc chắn, cho thấy số ca nhiễm mới không khiến số ca nhập viện tăng theo", Wendy Burgers, một nhà miễn dịch học tại Đại học Cape Town, cho biết.

Phần lớn cảnh báo ban đầu về Omicron là do biến chủng này chứa số lượng lớn đột biến (50 đột biến), trong đó chủ yếu đột biến nằm trên protein gai, giúp virus xâm nhập vào tế bào vật chủ. Dữ liệu ban đầu cho thấy, các đột biến đó cho phép Omicron dễ dàng lây nhiễm không chỉ cho những người chưa được tiêm chủng mà còn né tránh các phản ứng kháng thể được tạo ra nhờ tiêm vaccine hoặc từng bị mắc Covid-19 nhưng đã khỏi bệnh. Nhưng câu hỏi đặt ra là Omicron sẽ hoạt động như thế nào khi nó vượt qua được những tuyến phòng thủ đầu tiên đó.

Vì sao Omicron không gây bệnh nặng?

Một số yếu tố dường như đã làm cho biến chủng Omicron ít độc lực hơn, hoặc ít nghiêm trọng hơn so với các biến chủng trước đó. Một trong các yếu tố là khả năng lây nhiễm vào phổi của virus. Lây nhiễm Covid-19 thường bắt đầu ở mũi và lan xuống cổ họng, gây ra ca bệnh nhẹ. Nhưng nếu virus xuống đến phổi, đó cũng là lúc các triệu chứng nghiêm trọng hơn xảy ra.

Tuy nhiên, 5 nghiên cứu riêng biệt được công bố trong tuần qua cho thấy, Omicron không lây nhiễm sang phổi dễ dàng như các biến chủng trước đó. Trong một nghiên cứu gồm các nhà khoa học Nhật Bản và Mỹ, chuột đồng và chuột hamster nhiễm Omicron ít bị tổn thương phổi hơn và ít có nguy cơ tử vong hơn so với những vật thể bị nhiễm các biến chủng trước đó. Một nghiên cứu khác ở Bỉ cũng cho thấy kết quả tương tự ở chuột Syria.

Tại Hong Kong, các nhà khoa học đã nghiên cứu một số lượng nhỏ các mẫu mô phổi từ các bệnh nhân được thu thập trong quá trình phẫu thuật và phát hiện ra rằng, Omicron phát triển chậm hơn trong các mẫu đó so với các biến chủng khác.

Chuyên gia Burgers cho biết sự thay đổi về độc lực này có thể liên quan đến các đột biến của virus.

"Virus từng sử dụng hai con đường khác nhau để đi vào tế bào và bây giờ do những thay đổi trên protein gai, nó chỉ ưu tiên một trong hai con đường đó. Virus dường như ưu tiên lây nhiễm ở đường hô hấp trên (mũi và họng) hơn là phổi", chuyên gia Burgers giải thích.

Theo chuyên gia, điều này có nghĩa là Omicron ít gây nguy cơ trở nặng hơn, nhưng khả năng lây nhiễm cao hơn vì virus nhân bản thường xuyên hơn ở đường hô hấp trên, từ đó có thể dễ dàng lây lan hơn.

Mặc dù Omicron có khả năng tránh né kháng thể tốt hơn, nhưng các nghiên cứu gần đây cũng chỉ ra rằng, nó khó có khả năng tránh được tuyến phòng thủ thứ hai của vaccine và miễn dịch tự nhiên.

Giáo sư Gandhi của Đại học California ở San Francisco, nói rằng mặc dù số ca nhiễm có thể tăng lên mức kỷ lục, nhưng bà hy vọng sự kết hợp giữa khả năng lây nhiễm cao và gây bệnh ít nghiêm trọng của Omicron có thể báo hiệu sự kết thúc của đại dịch Covid-19. Bà cũng chỉ ra một nghiên cứu khác được công bố vào tuần trước tại Hong Kong, cho thấy những bệnh nhân nhiễm Omicron nhưng đã được tiêm chủng cũng tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh mẽ chống lại các phiên bản khác của virus.

"Tôi hy vọng biến chủng này tạo ra khả năng miễn dịch cao cho cộng đồng. Nó sẽ là hy vọng kết thúc đại dịch", bà Gandhi nhận định.