Đàm phán hạt nhân Iran đứng trước nguy cơ đổ vỡ

Theo một số nguồn tin thân cận với cuộc đàm phán, diễn ra tại thủ đô Viên của Áo từ hôm 19/11, giữa các bên vẫn còn bất đồng sâu sắc trong nhiều vấn đề, đặc biệt là quy mô làm giàu urani và tiến độ nới lỏng lệnh trừng phạt cho Iran.

“Các cuộc thảo luận diễn ra trong không khí vô cùng căng thẳng. Thời gian đang cạn dần”, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov nói với hãng tin Ria Novosti của Nga.

Trong nỗ lực cứu vãn tình hình, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đang xúc tiến cuộc gặp ba bên với người đồng cấp iran Mohammad Javad Zarif và đại diện của Liên minh châu Âu (EU) Catherine Ashton để phá vỡ bế tắc.

Mỹ và các đồng minh hy vọng vòng đàm phán đang diễn ra sẽ dẫn đến một thỏa thuận toàn diện, chấm dứt những tranh cãi kéo dài 12 năm qua về chương trình hạt nhân của Iran. Tuy nhiên, các cuộc thảo luận trên thực tế không đơn giản như các bên hy vọng.

“Những điểm khác biệt quan trọng vẫn tồn tại”, Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius thừa nhận.

Giám đốc Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) Yukiya Amano cho biết một trong những bế tắc là Iran vẫn chưa giải thích cho cơ quan này về hồ sơ nghiên cứu bom hạt nhân, một trong những điều kiện để P5+1 dỡ bỏ trừng phạt.

Theo một nhà ngoại giao phương Tây có mặt tại cuộc đàm phán, nhiều khả năng các bên sẽ phải lùi thời hạn, nếu như đến hạn chót ngày 24/11 vẫn chưa đạt được thỏa thuận cuối cùng.

“Nhiều khả năng các bên sẽ đi tới một thỏa thuận tạm thời hay tối đa là một thỏa thuận khung để vạch lộ trình làm việc cụ thể hơn cho các tuần và các tháng tiếp theo”, nhà ngoại giao này cho biết.

Đây cũng là nhận định của một quan chức cấp cao Iran.

“Chúng tôi cần thêm thời gian để giải quyết các vấn đề kỹ thuật và không nên quên rằng lộ trình cắt giảm lệnh trừng phạt vẫn là vấn đề gây khúc mắc lớn giữa các bên”, quan chức Iran khẳng định.

Ông cho biết nhiều khả năng sẽ phải lùi thời hạn chót đến tháng 3/2015 và các bên sẽ nối lại đàm phán vào tháng 1 tới. Tuy nhiên, hiện khả năng này chưa được các bên chính thức bàn thảo.

Theo tuyên bố mới nhất của Iran, nước này sẽ không cho phép tiến hành bất cứ cuộc thanh sát đặc biệt nào tại các cơ sở hạt nhân của mình.

“Iran sẽ không chấp nhận bất cứ hoạt động thanh sát đặc biệt nào do IAEA tiến hành riêng với các cơ sở hạt nhân của Iran”, Giám đốc Cơ quan năng lượng nguyên tử Iran Ali-Akbar Salehi khẳng định.

Theo ông, không có lý do gì để áp đặt những “quy định đặc biệt” đối với Iran vì Tehran đã là một bên ký Hiệp ước không phổ biến hạt nhân (NPT) và tuân thủ tất cả các quy định hạt nhân.

Người đứng đầu ngành hạt nhân của Iran cho biết thêm là trong những năm qua, IAEA đã dành hơn 7.000 giờ công để thanh sát các cơ sở hạt nhân của Iran và các camera của cơ quan này cũng liên tục giám sát các hoạt động hạt nhân của nước này.

Vũ Anh