Cuộc đối đầu tác chiến điện tử tối tân giữa Israel và Hamas

Chiến tranh điện tử từ lâu đã là một cuộc đọ sức giữa các đối thủ bằng các thiết bị quân sự tối tân mạnh mẽ. Ở Dải Gaza, việc ngăn chặn các máy bay không người lái (UAV) nhỏ, công suất thấp và các biện pháp đối phó sẽ là chìa khóa cho chiến dịch tấn công hiệu quả.

Trong khi các lực lượng như Hamas trong lịch sử được coi là không quan tâm và không có khả năng tiến hành chiến tranh điện tử, nhưng khuynh hướng và năng lực của nhóm này đã thay đổi rõ rệt trong khoảng 8 năm qua.

Bà Emily Harding, Giám đốc chương trình tình báo, an ninh quốc gia và công nghệ thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) có trụ sở tại Mỹ nói rằng, Hamas đang ngày càng làm chủ năng lực tác chiến điện tử, nhờ sự ủng hộ từ những nước đồng minh và mức độ phổ biến của công nghệ hiện đại.

"Thực tế là Iran đã có nhiều kinh nghiệm gây nhiễu và chốngnhiễu khi đối đầu với lực lượng Mỹ ở Iraq. Mạng lưới ủy nhiệm của họ liên tục tập kích các lực lượng Mỹ, vốn đã sử dụng khá hiệu quả các kỹ thuật gây nhiễu để vô hiệu hóa những thiết bị nổ được kích hoạt từ xa (IED)", bà lưu ý.

Bà Harding khẳng định, loạt chiến lệ đó có thể và đã mang đến cho Iran nhiều kinh nghiệm và được chia sẻ rộng rãi. "Tôi đánh giá rằng Iran đã chia sẻ loại kiến thức chuyên môn đó với Hamas và cả Hezbollah", bà nói.

Theo bà, việc chia sẻ có thể không chỉ bao gồm những kinh nghiệm về việc sử dụng các kỹ thuật tác chiến điện tử mà còn cả việc chuyển giao các thiết bị gây nhiễu và chống nhiễu cho Hamas.

Bà lưu ý rằng, cho đến nay chưa có báo cáo nào về việc các thiết bị tác chiến điện tử do Iran cung cấp lọt vào tay Hamas nhưng Tehran có thể không chỉ cung cấp thiết bị tác chiến điện tử mà còn có thể chỉ đơn giản là tài trợ tiền và cung cấp tài liệu để Hamas tự phát triển sản phẩm riêng.

Đặc biệt, theo bà thì việc tiếp cận tìm mua thiết bị chế áp tín hiệu định vị vệ tinh (GPS) và gây nhiễu điện tử là rất dễ. "Sự phổ biến của công nghệ là một trong những đặc điểm của xung đột hiện nay. Chiến sự Ukraine cho thấy các bên thường tìm mua hàng trên mạng và làm nên những điều đáng kinh ngạc", bà nhấn mạnh.

Biên tập viên quốc phòng của Forbes là Eric Tegler cũng lưu ý việc Hamas có thể triển khai các hệ thống tác chiến điện tử phức tạp của Iran để cản trở năng lực do thám, trinh sát tình báo (ISR) và mạng lưới UAV của Israel ở tầm thấp hoặc trên mặt đất ở Gaza. Hamas cũng có thể tìm mua những thiết bị này trên thị trường thương mại để đạt được mục đích.

IDF có năng lực kết hợp giữa tác chiến điện tử cấp thấp và cấp cao nhưng thực tế là Hamas nhận thức được điều đó và có thể đã nghiên cứu trong nhiều năm nhằm khai thác được lỗ hổng trong năng lực chế áp và ISR của đối phương khi  mở cuộc tấn công phối hợp bất ngờ ngày 7/10.

"Họ có thể đoán được từng động thái của nhau", bà Harding nói và cho biết thêm rằng, sẽ không bất ngờ nếu Hamas đang nỗ lực ngăn chặn một số điều mà lực lượng này biết về chiến thuật và công nghệ gây nhiễu của Israel.

Trong số các công nghệ hiện nay có các mô-đun tấn công điện tử vác vai (M-BEAM) của CACI International. Nó thực sự có thể nằm gọn trong balô và được lính bộ binh sử dụng hoặc gắn vào UAV. Khí tài có thể được sử dụng trong môi trường trên bộ, trên không và trên biển để gây nhiễu và giả mạo UAV của đối phương và các hệ thống khác hoặc tham gia tấn công hệ thống liên lạc đối phương trong đòn tấn công phối hợp.

CACI mô tả BEAM 3.0 của mình là một hệ thống tấn công điện tử tiên tiến có thể điều khiển được và là khí tài "lý tưởng để chống lại các hệ thống UAV nhỏ phức tạp (sUAS) và các mục tiêu khác theo kiểu phối hợp".

Vào cuối năm 2021, Thủy quân lục chiến Mỹ đã thử nghiệm hệ thống này, gắn vào UAV Puma và phóng nó từ tàu USS New Orleans. Họ lưu ý rằng, một tay súng được huấn luyện cơ bản có thể được dạy cách sử dụng hệ thống này chỉ trong một buổi chiều, một tính năng có thể áp dụng cho các đội quân IDF nhỏ đang và sẽ di chuyển quanh Gaza.

Israel đã phát triển nhiều module tấn công điện tử vác vai của riêng mình và đã bán các hệ thống phản ứng gây nhiễu MCTECH MC-4/8-RA từ năm 2018. Việc phát triển các mô-đun nhỏ như vậy đã được thúc đẩy nhanh chóng kể từ đó và các lực lượng Israel sẽ tìm cách tận dụng lợi thế của nó trong phạm vi giới hạn của thành phố Gaza.

Tuy vậy, bà Harding cho rằng, Hamas cũng sở hữu khí tài tương tự, khiến chiến sự tại Dải Gaza sẽ trở thành cuộc đối đầu tác chiến điện tử lớn chưa từng thấy trước đây.

Theo bà, nó có thể có những yếu tố khác biệt nhưng tương tự như cuộc chiến tác chiến điện tử đã diễn ra gần 2 năm qua ở Ukraine. "Khí tài hai bên khác với chiến sự Ukraine, nhưng phương thức tác chiến nhiều khả năng sẽ tương đồng nhau. Hamas áp dụng cách tiếp cận của Ukraine, đó là gắn công nghệ mới với thiết bị cũ", bà nói.

Hamas có thể đã theo dõi chặt chẽ cuộc xung đột ở Ukraine và rút ra bài học về cách ứng biến các hoạt động khai thác tác chiến điện tử thô sơ và tinh vi. Israel cũng đã nghiên cứu kinh nghiệm của Ukraine nhưng có thể tìm cách kết hợp cách tiếp cận tác chiến của mình bằng cách tích hợp các hệ thống giống như M-BEAM với các hệ thống tấn công và đối phó điện tử uy lực hơn như Scorpius-G.

"Mọi thứ về cuộc xung đột này đều có yếu tố vi mô. Israel sẽ phải di chuyển qua từng con phố, từng khu nhà, từng đường hầm. Đó là thách thức lớn của Tel Aviv", bà nhận định.

Theo bà Harding, đối đầu tác chiến điện tử tại Gaza sẽ diễn ra chủ yếu ở cấp độ vi mô và chiến thuật. "Tôi chắc chắn Hamas sẽ tận dụng tối đa những bộ gây nhiễu cỡ nhỏ để ngăn Israel nhắm mục tiêu hoặc trinh sát trong đô thị", chuyên gia này nhấn mạnh.