Cuộc điều tra luận tội của Hạ viện có thể ảnh hưởng thế nào đến ông Biden?

Với kết quả bỏ phiếu 221 phiếu thuận, 212 phiếu chống, Hạ viện Mỹ do đảng Cộng hòa kiểm soát ngày 13/12 đã chính thức hóa cuộc điều tra luận tội đối với Tổng thống đương nhiệm Joe Biden. Toàn bộ thành viên đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu thuận, trong khi 100% phiếu chống là của đảng Dân chủ.

Quyết định bỏ phiếu được đưa ra trong bối cảnh Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson và các cộng sự trong đảng Cộng hòa của ông chịu sức ép xúc tiến cuộc điều tra kéo dài gần một năm qua về công việc kinh doanh của gia đình ông Biden.

Chỉ vài giờ trước phiên bỏ phiếu, Hunter Biden, con trai Tổng thống Biden, đã từ chối yêu cầu làm chứng theo trát đòi hầu tòa của ủy ban điều tra Hạ viện. Ông Hunter Biden tuyên bố "sẽ chỉ làm chứng công khai trước công chúng" vì lo ngại lời nói của mình sẽ bị xuyên tạc.

Điều tra luận tội là gì?

Điều tra luận tội là cuộc điều tra về hành vi sai phạm của một quan chức thuộc chính phủ liên bang, ví dụ như tổng thống, quan chức nội các hoặc thẩm phán.

Theo hiến pháp Mỹ, điều tra luận tội là quyền lực tối đa mà quốc hội được phép áp dụng với nhánh hành pháp. Đây là bước đầu tiên hướng tới một cuộc bỏ phiếu luận tội, tức các cáo buộc nhằm vào một quan chức.

Quyền luận tội nằm ở Hạ viện và quyền kết tội, cách chức một cá nhân thuộc về Thượng viện. Gần đây nhất, cựu Tổng thống Donald Trump đã bị Hạ viện luận tội hai lần nhưng đều được Thượng viện tuyên trắng án.

 Ông Joe Biden là tổng thống thứ 8 của Mỹ phải đối mặt với cuộc điều tra luận tội. Trước đó đã có 3 tổng thống khác phải bước vào tiến trình luận tội sau khi điều tra kết thúc, bao gồm Andrew Johnson, Bill Clinton và Donald Trump. Tuy nhiên, cho đến nay, chưa có tổng thống nào bị buộc phải rời khỏi Nhà Trắng vì nguyên nhân này.

Nguyên nhân dẫn đến cuộc điều tra

Hạ viện Mỹ khởi xướng cuộc điều tra từ tháng 9. Tuy nhiên, luật sư hàng đầu của Nhà Trắng tuyên bố cuộc điều tra là bất hợp pháp vì Hạ viện vẫn chưa chính thức hóa cuộc điều tra luận tội thông qua một cuộc bỏ phiếu. Nhà Trắng đặt câu hỏi về cơ sở pháp lý và cơ sở hiến pháp đối với yêu cầu cung cấp thông tin của các nhà lập pháp đảng Cộng hòa. Đó là lý do đảng Cộng hòa quyết định bỏ phiếu để chính thức hóa cuộc điều tra.

Đảng Cộng hòa cáo buộc Tổng thống đương nhiệm và gia đình ông đã trục lợi trong thời gian 2009-2017, khi ông đảm nhận vị trí Phó Tổng thống dưới thời Tổng thống Barack Obama.

Phe bảo thủ cáo buộc ông Hunter Biden "lợi dụng danh tiếng của gia đình" nhằm phục vụ việc kinh doanh cá nhân của ông ở Ukraine và Trung Quốc.

Burisma là một công ty năng lượng của Ukraine mà Hunter Biden là thành viên ban giám đốc. Theo tài liệu được FBI công bố năm 2020, nguồn tin nội bộ từ công ty này tiết lộ chi phí hối lộ là "5 triệu USD cho mỗi ông Biden".

Cáo buộc hối lộ này liên quan đến một cáo buộc khác, theo đó, đảng Cộng hòa của Tổng thống Joe Biden đã gây áp lực buộc Ukraine phải sa thải công tố viên hàng đầu của nước này để ngăn chặn cuộc điều tra về Burisma.

Mykola Zlochevsky, người đứng đầu Burisma, nói rằng không ai của công ty này có liên hệ với ông Joe Biden hay trợ lý của ông ấy, ông Biden cũng không "chống lưng" cho Burisma.

Cuộc điều tra này từng kết thúc sau 8 tháng điều tra tại thời điểm ông Donald Trump cầm quyền. Đảng Dân chủ trích tuyên bố của Bộ Tư pháp rằng "không đủ bằng chứng để thúc đẩy điều tra thêm".

Tuy nhiên, đảng Cộng hòa vẫn không từ bỏ. Trong một bản ghi nhớ được công bố hồi tháng 8, Ủy ban Giám sát Hạ viện nói rằng, họ có bằng chứng cho thấy gia đình Tổng thống Biden và các đối tác kinh doanh của họ có thể đã nhận được hơn 20 triệu USD tiền thanh toán từ các nguồn ở những quốc gia như Trung Quốc, Kazakhstan, Ukraine, Nga và Romania.

Nhiều đối tác của ông Hunter Biden cho biết trách nhiệm chủ yếu thuộc về ông này khi liên tục "khoe với các đối tác về khả năng can thiệp của cha mình.

Hồi tháng 7, Devon Archer, một cộng sự kinh doanh của ông Hunter Biden, khai với các nhà điều tra quốc hội rằng ông Hunter đã thuyết phục những khách hàng nước ngoài bằng vị thế của cha mình. Ông tiết lộ, ông Hunter đã để cha mình nói chuyện điện thoại với các đối tác làm ăn nước ngoài khoảng hơn 20 lần trong vòng 10 năm, nhưng những cuộc trò chuyện đó không liên quan đến bất kỳ giao dịch kinh doanh nào.

Ban đầu, hầu hết thành viên đảng Cộng hòa khá miễn cưỡng ủng hộ điều tra luận tội Tổng thống Biden do thiếu bằng chứng cụ thể.

Nhóm điều tra viên của quốc hội sau đó đã thu thập được gần 40.000 trang hồ sơ ngân hàng và lời khai từ các nhân chứng quan trọng. Tuy nhiên, không có bằng chứng nào cho thấy ông Biden có hành vi tham nhũng hoặc nhận hối lộ trong vai trò hiện tại hoặc trước đây của mình.

Về phần mình, ông Hunter khẳng định ông Joe Biden chưa bao giờ trực tiếp tham gia vào các giao dịch tài chính của họ. Ông Hunter, 53 tuổi, đang vướng phải một loạt rắc rối pháp lý. Hồi tháng 9, các công tố viên thuộc Văn phòng Công tố viên đặc biệt David Weiss đã cáo buộc ông đưa ra những tuyên bố sai sự thật về việc sử dụng ma túy. Tuần trước, một đại bồi thẩm đoàn đã truy tố Hunter Biden về tội trốn thuế.

Đảng Cộng hòa khó luận tội ông Biden

"Ông Joe Biden chưa bị luận tội. Cuộc bỏ phiếu này chỉ để tiếp tục tiến trình điều tra luận tội", Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson khẳng định sau phiên bỏ phiếu chính thức hóa cuộc điều tra.

Các nhà phân tích cho rằng nỗ lực của đảng Cộng hòa nhằm phế truất ông Joe Biden thông qua việc luận tội gần như sẽ thất bại. Đảng Cộng hòa kiểm soát Hạ viện, giúp họ có thể khiến ông Biden bị luận tội. Tuy nhiên, quyền kết tội lại thuộc về Thượng viện, nơi đảng Dân chủ chiếm đa số 51-49. Việc bỏ phiếu kết tội Tổng thống cần tối thiểu 2/3 số phiếu ở Thượng viện, điều mà đảng Dân chủ chắc chắn sẽ không cho phép xảy ra.

Tuy nhiên, quá trình điều tra luận tội có thể giúp đảng Cộng hòa nêu bật những cáo buộc bất lợi đối với ông Joe Biden trong suốt chiến dịch bầu cử năm 2024. Nó cũng sẽ cho phép 3 ủy ban Hạ viện và các thẩm phán đòi trát hầu tòa, thu thập tài liệu cũng như lấy lời khai. Điều này sẽ gây rất nhiều phiền toái, gián đoạn kế hoạch tái tranh cử của ông Biden.

Bình luận về cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện, Tổng thống Joe Biden ngày 13/12 cho biết: "Thay vì làm việc để giúp cuộc sống của người Mỹ tốt hơn, họ tập trung tấn công tôi bằng những lời dối trá. Thay vì hoàn thành những công việc cấp bách, họ chọn cách lãng phí thời gian vào cuộc tấn công chính trị vô căn cứ. Thậm chí, ngay cả các thành viên đảng Cộng hòa tại quốc hội cũng phải thừa nhận sự thật là nó không có bằng chứng để chứng minh".