Cuộc đấu trí giữa Alito và Thượng viện Mỹ

Trong năm 2005, Tổng thống Mỹ G.Bush đã đề cử ông Alito vào vị trí thẩm phán Tối cao pháp viện thay cho nữ thẩm phán S.O'Connor đã về hưu. Ứng cử viên trước đó là luật sư Nhà Trắng H.Miers rút lui vì bị cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ chỉ trích là không có kinh nghiệm pháp lý.

Trước buổi điều trần, lãnh đạo của cả hai đảng đánh giá con đường đến Tối cao pháp viện của ông Alito khá chông gai chứ không suôn sẻ như của J.Roberts, tân Chánh án Tối cao pháp viện Mỹ. Alito không được biết đến nhiều ở Washington do ông là thẩm phán tòa phúc thẩm ở New Jersey. Do đó, đối với ứng cử viên Alito, cuộc chất vấn kỳ này là cơ hội, hay nói chính xác hơn là cơ hội duy nhất có thể làm giảm sự chống đối của đảng Dân chủ về việc ông này trở thành thẩm phán Tối cao pháp viện.

Đây cũng là cơ hội đối với Thượng viện để quyết định xem liệu thẩm phán Alito có thực sự là mẫu người theo đường lối bảo thủ truyền thống cần được chọn hay  theo đường lối quá cực đoan cần  loại bỏ.

Trọng tâm của buổi chất vấn lần này là các câu hỏi xoay quanh quyền của tổng thống sau khi ông Bush bị phát hiện là đã ra lệnh cho Cơ quan an ninh quốc gia nghe lén dân Mỹ mà không được sự cho phép của Tối cao pháp viện. Đây là một con bài mạnh mà đảng Dân chủ chắc chắn sẽ khai thác tối đa trong buổi chất vấn này. Thậm chí, họ đã quyết định nhường lại phần chất vấn về các vấn đề nạo phá thai, trước đây được xem là điểm yếu duy nhất có thể tấn công ứng cử viên Alito, cho phía Cộng hòa.

Ngay đến hai thành viên đảng Cộng hòa tại Ủy ban Tư pháp Thượng viện là Chủ tịch A.Specter và nghị sĩ L.Graham cũng cho biết sẽ đưa ra các câu hỏi về trách nhiệm của Tòa án tối cao đối với việc kềm hãm quyền của tổng thống. Theo họ, xì-căng-đan nghe lén đã đặt ra các câu hỏi rất cơ bản về quyền riêng tư của mọi người. Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ E.Kennedy cho biết ông Alito phải trả lời các câu hỏi về quyền hạn của tổng thống và quan điểm của ông về vấn đề này. Patrick Leahy, một thượng nghị sĩ đảng Dân chủ khác, cũng đặt câu hỏi liệu tòa có nên hạn chế các quyền của tổng thống trong thời chiến hay không.

Đảng Dân chủ tuyên bố sẽ sử dụng hơn 300 ý kiến mà ông Alito đã từng phát biểu trước đây để chứng minh với dư luận Mỹ rằng ông này nằm ngoài đường hướng pháp lý chung của nước này. Chiến lược trên đã có tác dụng vào năm 1987 khi Thượng viện đã loại bỏ Robert Bork, một ứng cử viên cho Tối cao pháp viện. Tuy nhiên, dù có khó khăn nhưng ông Alito được dự đoán sẽ vượt qua vòng chung kết khó khăn này để đảm nhận vị trí quan trọng do cựu thẩm phán O'Connor để lại.

Theo Thuỵ Miên

Thanh niên/BBC, Washington Post, Bloomberg