Chuyên gia "hiến kế" để Việt Nam nắm cơ hội vàng thành công xưởng thế giới

Ngày 14/10, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) phối hợp với Quỹ Konrad-Adenauer-Stiftung, Đức đã tổ chức tọa đàm theo hình thức kết hợp trực tiếp và trực tuyến mang tên: "Tác động của đại dịch Covid-19 tới chuỗi cung ứng toàn cầu: Hàm ý chính sách cho Việt Nam".

Các chuyên gia từ trong và ngoài nước đã thảo luận luận về những tác động sâu sắc của đại dịch Covid-19 đến chuỗi cung ứng toàn cầu, lĩnh vực vận tải của Việt Nam và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay và đưa ra những khuyến nghị thiết thực.

Trong buổi tọa đàm, Phó giáo sư, Tiến sỹ Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, đại dịch Covid-19 đã làm bộc lộ những hạn chế của chuỗi cung ứng toàn cầu hiện tại, như "sự lệ thuộc kinh tế toàn cầu vào một điểm, một khâu, một địa phương khiến cho nền kinh tế trở nên dễ bị tổn thương hơn bao giờ hết".

Việt Nam cũng bị ảnh hưởng bởi diễn biến phức tạp của đại dịch trên thế giới và trong nước. Phó giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Anh Tuấn, Phó Viện Trưởng Viện nghiên cứu Chiến lược Ngoại giao, Học viện Ngoại giao Việt Nam cho rằng, vì Việt Nam có mức độ hội nhập cao với thế giới và có sự phụ thuộc nhất định vào các yếu tố bên ngoài, nên những biến động trên toàn cầu và đứt gãy chuỗi cung ứng có ảnh hưởng trực tiếp tới Việt Nam, mà đại dịch Covid-19 là một ví dụ điển hình.

Mặc dù vậy, theo nhận định của GS. TS. Heribert Dieter, Viện Nghiên cứu các vấn đề quốc tế và an ninh (Đức), Việt Nam hiện đang được đánh giá là một trong những trung tâm sản xuất của thế giới và đang đứng trước cơ hội vàng để có thể trở thành "công xưởng sản xuất mới toàn cầu". Ông cho rằng, sự chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu hiện tại để đa dạng hóa, tránh phụ thuộc vào một quốc gia đang mang lại cơ hội cho một số nền kinh tế như Việt Nam hay Ấn Độ.

Ông Florian Feyerabend, Trưởng đại diện Quỹ Konrad-Adenauer-Stiftung tại Việt Nam đã nhắc đến bài viết của một tờ báo hàng đầu của Đức đã phân tích cơ hội của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Ông lạc quan cho rằng: "Khi các biện pháp giãn cách được dỡ bỏ và chiến dịch tiêm chủng được đẩy mạnh, một thời kỳ bình thường mới sẽ bắt đầu với các động lực kinh tế được tái khởi động. Tôi tin rằng Việt Nam sẽ luôn là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài - đặc biệt là nước Đức khi họ theo đuổi việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng".

Ông Feyerabend cũng nhận định rằng: "Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất trong khối ASEAN của Đức và cũng là lựa chọn hàng đầu trong những điểm đến đầu tư ở khu vực này".

Khuyến nghị cho Việt Nam

Từ việc phân tích và thảo luận về những tác động của đại dịch đối với chuỗi cung ứng, các chuyên gia đã đưa ra các khuyến nghị nhằm hướng đến việc giải quyết hiệu quả các thách thức trong đại dịch và sự phục hồi sau đại dịch của tổng thể nền kinh tế. Cụ thể, đó là các khuyến nghị: Đổi mới cách tiếp cận và tư duy về vấn đề chuỗi cung ứng; lập kế hoạch, kịch bản cho các phương án phù hợp với tình hình dịch bệnh; thực hiện nhanh chóng và rộng rãi các biện pháp hỗ trợ phục hồi sau đại dịch.

TS. Trần Toàn Thắng - Trưởng ban Dự báo Kinh tế Ngành và Doanh nghiệp, Trung tâm Thông tin và Dự báo Kinh tế - Xã hội Quốc gia, cho rằng, chính phủ Việt Nam đã đưa ra nhiều nhóm chính sách để hỗ trợ cho người dân, doanh nghiệp để ứng phó với dịch bệnh. Tuy nhiên, ông cho rằng, Việt Nam cần phải làm tốt hơn nữa trong việc thực thi các chính sách đưa ra để những hướng đi này có thể trở nên hiệu quả hơn. Ông Thắng cho biết, Chính phủ đang thiết kế một gói chính sách phục hồi tăng trưởng, hướng tới mục tiêu cải thiện nền kinh tế trong mục tiêu dài hạn hơn. Ông cũng nhận định rằng, với các yếu tố bên trong và bên ngoài tác động, nhu cầu dịch chuyển chuỗi cung ứng vào Việt Nam là "tương đối khả quan" và câu chuyện đặt ra là Việt Nam sẽ đón nhận và thực thi các cơ hội này như thế nào.

Trong khi đó, chuyên gia Nguyễn Anh Tuấn cũng đưa ra hàng loạt khuyến nghị cho Việt Nam. Ông cho rằng, Việt Nam cần phải đẩy mạnh sản xuất để thay thế nhập khẩu để giảm phụ thuộc vào nước ngoài, hoặc đa dạng hóa nguồn nhập khẩu để tránh bị phụ thuộc quá nhiều vào một hoặc một số quốc gia nhất định.

Ông Tuấn kêu gọi tăng cường sản xuất và phát triển mạng lưới mặt hàng thiết yếu, quan trọng như lương thực, y tế, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, vì đây sẽ là lực lượng tạo ra công ăn việc làm và rất quan trọng trong việc phục hồi kinh tế.

Chuyên gia Nguyễn Anh Tuấn cũng nhận định rằng, Việt Nam cần phát triển nguồn lực lao động, tận dụng mô hình dân số vàng cũng như nâng cao trình độ của lao động. Ông cho rằng, Việt Nam trong tương lai cần tự chủ nguồn vaccine Covid-19, để đảm bảo công cụ nhằm sống chung với Covid-19. Một yếu tố quan trọng mà ông nhắc tới là việc phải đảm bảo an ninh quốc gia, gồm an ninh xã hội, an ninh kinh tế để đảm bảo an ninh chính trị.  

Kết luận buổi Tọa đàm, Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Quang Minh, Tổng biên tập Tạp chí Khoa học Xã hội và Nhân văn, nhận định: "Đại dịch Covid-19 cho thấy chúng ta đã kết nối với nhau, phụ thuộc vào nhau chặt chẽ như thế nào, nhưng cũng cho thấy chúng ta bị chia rẽ và cô lập như thế nào vì một con virus bé nhỏ vô hình".