"Chảo lửa" Donbass nóng rực, Ukraine dồn quân buộc Nga trả giá đắt

Đối với chỉ huy pháo binh Ukraine Oleksandr Kozachenko, đạn dược của Mỹ, vốn được lực lượng Kiev chờ đợi từ lâu, không thể đến đủ nhanh khi ông và các đồng đội phải vật lộn để ngăn chặn các cuộc tấn công không ngừng nghỉ của Nga.

Lựu pháo M777 do Mỹ cung cấp cho đơn vị của Kozachenko từng bắn 100 quả đạn mỗi ngày vào lực lượng Nga. Nhưng bây giờ, số đạn pháo này giảm xuống còn dưới 10 quả.

"Thật là xa xỉ nếu chúng tôi có thể bắn được 30 quả đạn pháo", Kozachenko nói.

Mỹ thông báo đang chuyển đạn dược và vũ khí tới Ukraine sau khi Quốc hội phê duyệt gói viện trợ trị giá 61 tỷ USD vào tháng trước.

Tuy nhiên, tính đến đầu tháng 5, hai đơn vị pháo binh Ukraine mà phóng viên Reuters tiếp cận được ở tiền tuyến phía đông cho biết, họ vẫn chờ được tăng cường tiếp viện và phải hoạt động với tốc độ thấp hơn mức cần thiết để kìm chân quân Nga.

Các pháo thủ thuộc Lữ đoàn pháo binh độc lập số 148 của chỉ huy Kozachenko và Lữ đoàn pháo binh số 43, đều ở khu vực Donetsk, cho biết họ rất cần thêm đạn 155mm cho các khẩu pháo phương Tây. Điều này từng giúp họ có lợi thế hơn Nga trong trận chiến trước đó.

Các lực lượng Nga, với số lượng đông hơn và mạnh hơn đáng kể so với quân phòng thủ Ukraine, đã tiến hành nhiều cuộc tấn công khắp khu vực Donbass phía đông trong những tháng gần đây và dọc biên giới phía đông bắc của Ukraine vào tuần trước.

Diễn biến này đã đánh dấu một bước ngoặt trong cuộc xung đột.

Theo Pasi Paroinen, nhà phân tích của Black Bird Group, một nhóm tình nguyện có trụ sở tại Phần Lan chuyên phân tích hình ảnh vệ tinh và nội dung từ mạng xã hội, Nga đã giành được nhiều vùng lãnh thổ vào năm 2024 hơn những khu vực Moscow đã mất quyền kiểm soát trong cuộc phản công của Ukraine vào mùa hè năm 2023.

Paroinen cho biết, lực lượng Moscow đã tuyên bố kiểm soát 654km2 kể từ đầu năm nay, vượt xa con số 414km2 đã mất vào tay Ukraine trong khoảng thời gian từ ngày 1/6 đến ngày 1/10 năm ngoái. Ông nói thêm rằng Nga đã giành được 222km2 lãnh thổ chỉ tính từ ngày 2/5.

Nỗ lực tiến công của Nga

Đại tá Pavlo Palisa, chỉ huy Lữ đoàn cơ giới số 93 đang chiến đấu gần thành phố chiến lược Chasiv Yar, cho biết ông tin rằng Nga đang chuẩn bị nỗ lực lớn nhằm phá vỡ phòng tuyến của Ukraine ở phía đông. Tuần trước, chỉ huy lực lượng lục quân Ukraine cũng dự đoán cuộc chiến tại Ukraine sẽ bước vào giai đoạn quan trọng trong hai tháng tới, khi Moscow cố gắng lợi dụng khoảng thời gian chậm trễ kéo dài trong việc cung cấp vũ khí cho Kiev.

"Chắc chắn đây sẽ là giai đoạn khó khăn đối với các lực lượng vũ trang (Ukraine)", đại tá Palisa nói, đồng thời cho biết ông tin rằng Nga muốn kiểm soát toàn bộ khu công nghiệp Donbass vào cuối năm nay.

Các lực lượng Nga đang dần tiến hành các cuộc tấn công có thể đe dọa một số thành phố lớn ở phía đông bao gồm Kostiantynivka, Druzhkivka, Kramatorsk và Sloviansk, những trung tâm quân sự quan trọng cho nỗ lực chiến tranh của Kiev.

Kostiantynivka hiện dễ dàng nằm trong tầm bắn của pháo binh Nga. Tại đây, vị trí tấn công gần nhất của Nga vào đầu năm 2024 là khoảng 20km, tuy nhiên các bản đồ nguồn mở cho thấy các vị trí đang dịch chuyển dọc theo tiền tuyến và bây giờ tầm tấn công là 14km.

Theo thống đốc khu vực Vadym Filashkin, phần lớn khu vực Donetsk, cùng với Lugansk tạo nên vùng Donbass rộng lớn hơn, đang bị bắn phá hàng ngày. Các cuộc không kích hoặc pháo kích của Nga thường nhắm mục tiêu vào khu vực này ít nhất 10 lần một ngày.

Oleksandr Stasenko, một tình nguyện viên cứu hộ, cho biết nhóm của ông nhận được nhiều yêu cầu sơ tán hơn, đặc biệt là từ Kostiantynivka và Kurakhove, một thị trấn xa hơn về phía nam, cùng các khu định cư khác.

Lực lượng Nga cũng đã tiến về Kurakhove, tiến 2-3km dọc theo con đường từ thị trấn này về phía đông trong năm nay.

"Bất cứ nơi nào tiền tuyến đang đến gần, người dân ở những nơi đó đều cố gắng rời đi càng sớm càng tốt", Stasenko nói, đồng thời cho biết nhóm của ông, East SOS, sơ tán khoảng 20 người mỗi tuần, nhiều người trong số họ là người già hoặc ốm yếu.

Ukraine cần phải bảo vệ khoảng 1.000km tiền tuyến ở phía đông, phía bắc và phía nam.

Các cuộc giao tranh ác liệt nhất trong năm nay tập trung vào Chasiv Yar, một cao điểm quan trọng cách Kostiantynivka 12km. Chasiv Yar nằm ở phía tây thành phố Bakhmut mà Nga tuyên bố kiểm soát vào năm ngoái sau nhiều tháng giao tranh khốc liệt.

Đường cao tốc chính dẫn về phía tây của Kostiantynivka đang bị đe dọa. Việc cắt đứt hoàn toàn khu vực này đồng nghĩa với việc các trung tâm trung chuyển xa hơn về phía bắc, bao gồm Kramatorsk và Sloviansk, sẽ mất một tuyến tiếp viện quan trọng.

Theo Emil Kastehelmi, một nhà phân tích khác của Black Bird Group, cuộc tấn công mới của Nga vào vùng Kharkov phía đông bắc gần đây cũng có nguy cơ làm chệch hướng các lực lượng Ukraine khỏi mặt trận phía đông, khiến khả năng giữ phòng tuyến của Kiev thêm suy yếu.

"Hiện tại, có vẻ như mục tiêu của chiến dịch (Kharkov) là gây nhiễu loạn và buộc lực lượng dự bị còn lại của Ukraine phải tiến vào các khu vực ít quan trọng hơn", Kastehelmi nhận định.

Jack Watling, một nhà nghiên cứu cấp cao tại tổ chức nghiên cứu RUSI có trụ sở tại London, cho biết các lực lượng Nga có thể sẽ tiến hành các cuộc tấn công tiếp theo vào các điểm phía bắc và phía nam của tiền tuyến nhằm kéo căng hệ thống phòng thủ của Kiev.

Một đạo luật mới nhằm tăng cường nỗ lực huy động quân của Ukraine sẽ có hiệu lực vào ngày 18/5. Tuy nhiên, các chuyên gia và chỉ huy cho biết có thể phải mất vài tháng trước khi những tân binh mới đến được mặt trận và tăng viện cho những đội quân Ukraine đang kiệt sức ở đó.

Theo các binh sĩ đang tham gia chiến đấu, mặc dù lực lượng Ukraine có thể cầm cự cho đến khi tất cả đạn dược và vũ khí của Mỹ được đưa ra mặt trận, thách thức phía trước vẫn rất khó khăn.

"Tôi có thể nói rằng khó có khả năng thời gian đứng về phía chúng tôi, vì một cuộc chiến kéo dài đòi hỏi nhiều nguồn lực hơn", Palisa, đại tá thuộc Lữ đoàn cơ giới 93, phát biểu vài giờ sau khi Nga tiến hành cuộc tấn công trên bộ ở Kharkov.

Ông nói thêm rằng điều quan trọng là phải buộc Nga phải "trả giá đắt" càng nhanh càng tốt.

"Nguồn lực của đối phương, dù về nhân lực hay trang thiết bị, đều không thể so sánh được với chúng tôi. Nguồn lực đó cực kỳ lớn. Đó là lý do một cuộc chiến kéo dài, tôi nghĩ, không có lợi cho chúng tôi", đại tá Ukraine nhận định.

Trong một cuộc phỏng vấn với hãng thông tấn Pháp AFP hôm 18/5, khi được hỏi liệu Ukraine có khả năng thực hiện một cuộc phản công mới hay không, Tổng thống Volodymyr Zelensky nói: "Có khả năng đó. Trước hết chúng tôi cần ổn định tình hình ở đường giới tuyến. Như các bạn thấy, đường giới tuyến hiện không ổn định".

"Nga cần phải bị ngăn chặn và chúng tôi sẽ ngăn chặn họ. Sau đó, chúng tôi cần nhân lực phù hợp cho các lữ đoàn để họ có thể thực hiện bước phản công tiếp theo", nhà lãnh đạo Ukraine tuyên bố.