Căng với phương Tây, Putin muốn "xoay trục" châu Á?

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã yêu cầu thành lập một đặc khu kinh tế ở vùng Viễn Đông, một phần trong nỗ lực to lớn nhằm tăng cường hội nhập kinh tế của Moscow trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Theo truyền thông Nga, điện Kremlin công bố sắc lệnh của Putin trên trang web của họ đợt giữa tháng 4 vừa qua. Văn bản này đề cập "Theo sự hướng dẫn trước đây của Tổng thống Liên bang Nga, một đặc khu kinh tế (SEZ) theo loại hình công nghiệp đã được tạo ra tại Vladivostok và cấp kinh phí cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng công nghiệp". Trong sắc lệnh của mình, ông Putin nói rằng SEZ nên được xây dựng trong tháng Sáu năm nay.

Vladivostok là một thành phố lớn ở vùng Viễn Đông của Nga, gần biên giới của Moscow với Trung Quốc và Triều Tiên. Đây là cảng lớn nhất của Nga ở Thái Bình Dương, và cũng là nơi lưu trú của Hạm đội Hải quân Nga tại Thái Bình Dương. Thành phố này cũng là một trung tâm kinh tế lớn của Nga và tạo thuận lợi cho quan hệ kinh tế của Moscow với khu vực châu Á -Thái Bình Dương.

Tổng thống Putin muốn đẩy mạnh xoay trục châu Á? Ảnh: AP

Bài viết cũng phân tích: "Cư dân của đặc khu kinh tế được hưởng ưu đãi về thuế, giao thông hiện đại, xã hội, hải quan và cơ sở hạ tầng khác, một chế độ thương mại tự do, giảm các rào cản hành chính, chính sách ưu đãi với nhân viên có trình độ, chế độ nhập cư đơn giản và nhiều ưu đãi khác."

Việc thành lập SEZ ở Vladivostok là một phần trong nỗ lực của Nga để thúc đẩy quan hệ kinh tế với khu vực châu Á - Thái Bình Dương khi quan hệ của Nga với phương Tây đang gián đoạn vì cuộc khủng hoảng ở Ukraina. Đầu năm nay, Nga đã mở rộng Bộ phụ trách vùng Viễn Đông.

Sau nhiều năm đàm phán bị bế ​​tắc vì Luật trách nhiệm dân sự của Ấn Độ, mới đây hai nước đã ký một thỏa thuận hạt nhân quan trọng. Tiếp đó, Ngoại trưởng Ấn Độ Sujatha Singh cũng đến Nga để củng cố mối quan hệ song phương mạnh mẽ. Ấn Độ phần lớn đã ủng hộ Nga trong cuộc khủng hoảng Crưm.

Mối quan hệ của Nga với Trung Quốc cũng đã tăng cường đáng kể trong bối cảnh của cuộc khủng hoảng Ukraina. Theo báo cáo trước đó, ông Putin trên lý thuyết đã đồng ý bán hệ thống phòng không và tên lửa tiên tiến nhất cho Trung Quốc. Hệ thống sẽ nâng cao đáng kể vị thế của Trung Quốc trong tranh chấp lãnh thổ với các nước như Nhật Bản.

Một tin tức quan trọng không kém, sau khoảng một thập kỷ đàm phán, đã có những tín hiệu khả quan rằng Nga và Trung Quốc đang tiến gần đến việc đồng ý một thoả thuận khí đốt tự nhiên rất lớn. Hai bên đã mâu thuẫn trong giá cả của thỏa thuận, nhưng có vẻ như Nga có thể sẽ nhượng bộ Trung Quốc vấn đề này để có thể ký thỏa thuận khí đốt tự nhiên 30 năm khi Putin thăm Trung Quốc vào tháng tới. Thỏa thuận này sẽ yêu cầu Nga xây dựng một đường ống dẫn mới nhưng sẽ giúp giảm sự phụ thuộc của Moscow vào châu Âu về xuất khẩu năng lượng.

Tương tự, đầu tháng Tư, Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida và Bộ trưởng Quốc phòng Itsunori Onodera đã tổ chức một cuộc họp "2 +2" với các đối tác Nga, Bộ trưởng Ngoại giao Lavrov và Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu. Đây là cuộc họp đầu tiên giữa hai bên, về vấn đề tranh chấp trên ba hòn đảo Kunashiri, Shikotan và Habomai. Cuộc họp 2 +2 này theo sát diễn đàn đầu tư song phương giữa Nga và Nhật Bản hồi tháng Ba.

Tháng Ba, Bộ trưởng Bộ Phát triển Viễn Đông của Nga Alexander Galushka cũng đã đến thăm Bắc Triều Tiên. Bình Nhưỡng và Moscow được báo cáo là đã thảo luận về khả năng của các doanh nghiệp Nga mở cửa nhà máy ở Khu tổ hợp công nghiệp Kaesong.

Nga cũng đã tìm cách xây dựng quan hệ kinh tế với Malaysia. Bộ Quốc phòng Malaysia dự kiến ​​sẽ công bố sớm việc Nga sẽ đấu thầu cung cấp các máy bay chiến đấu Su-30MKM đã nâng cấp. Malaysia cũng đã bày tỏ sự quan tâm đến việc mua hệ thống phòng không từ Moscow.

Hôm 16/4, ngoại trưởng Nga Lavrov cũng đến thăm Việt Nam trong tuần này, gặp gỡ Chủ tịch nước Trương Tấn Sang. Hai bên tái khẳng định quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, và đồng ý tập trung sự chú ý đặc biệt về thương mại năng lượng. Moscow cũng khẳng định họ hy vọng Việt Nam sẽ sớm tham gia Liên minh Hải quan Belarus, Kazakhstan và Nga.

Mặc dù trục Thái Bình Dương của Nga đang được đẩy mạnh để giảm thiểu rủi ro của Nga khi bị  phương Tây ép buộc, động thái này cũng có khả năng cải thiện quan hệ Mỹ - Nga về lâu dài. Trái ngược với châu Âu, Washington và Moscow tuy thường mâu thuẫn nhưng lợi ích của họ trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương gần như cân bằng hoàn hảo. Ví dụ, hai nước đều lo lắng nhiều về sự trỗi dậy của Trung Quốc và đang cố gắng đẩy mạnh quan hệ với các nước như Ấn Độ để tái tạo lại sự cân bằng chống lại Trung Quốc.