Bí ẩn quanh giả thuyết SARS-CoV-2 thoát ra từ phòng thí nghiệm Trung Quốc

Từ chỗ bị coi là một thuyết âm mưu, giả thuyết virus SARS-CoV-2 thoát ra từ một phòng thí nghiệm Trung Quốc bất ngờ gây sự chú ý trở lại gần đây khi cộng đồng tình báo Mỹ, Anh đều cho rằng giả thuyết này hoàn toàn có thể xảy ra. Do vậy, Viện Virus học Vũ Hán ở tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc một lần nữa trở thành tâm điểm chú ý.

Việc giải mã nghi vấn này sẽ là một thách thức không hề nhỏ với thế giới khi phải tìm câu trả lời cho những bí ẩn liên quan đến phòng thí nghiệm này.

Phòng thí nghiệm P4 và nữ "người dơi"

Giả thuyết virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm ở Vũ Hán, Trung Quốc được đưa ra từ năm ngoái nhưng thời điểm đó không có bằng chứng khoa học hay tình báo nào rõ ràng để củng cố giả thuyết này. Trung Quốc ban đầu nói rằng, virus SARS-CoV2 có thể bắt nguồn từ một chợ hải sản ở Vũ Hán và có thể do một nguồn lây từ nước ngoài vào nhưng lại không đưa ra được bằng chứng thuyết phục.

Những nghi vấn liên quan đến Viện Virus học Vũ Hán ngày càng tăng bởi cơ sở này từng tiến hành các cuộc nghiên cứu về virus trên loài dơi. Giả thuyết virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm Vũ Hán càng thuyết phục khi từng có lo ngại về mức độ an ninh, an toàn tại đây. Sau một chuyến thăm hồi tháng 1/2018, giới chức Mỹ đã bày tỏ trong các công điện ngoại giao về mối quan ngại liên quan đến Viện Virus học Vũ Hán. Họ cảnh báo, Viện Virus học Vũ Hán thiếu chuyên viên để vận hành cơ sở này một cách an toàn. Họ cũng cảnh báo, điều này có thể dẫn đến việc virus từ dơi rò rỉ ra bên ngoài và gây ra đại dịch.

Đầu năm nay, Trung Quốc đã cho phép nhóm chuyên gia quốc tế do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) dẫn đầu đến Vũ Hán điều tra. Tuy vậy, nhóm chuyên gia bị hạn chế tiếp cận dữ liệu và các nguồn tin. "Chuyến đi có vẻ giống một tour thăm Disneyland hơn", Larry Gostin, Giám đốc Trung tâm Hợp tác luật y tế quốc tế và quốc gia của WHO, nói khi ví von chuyến thị sát của nhóm chuyên gia đến Vũ Hán.

Việc hạn chế cho giới chuyên gia tiếp cận nguồn tin cùng với việc Trung Quốc tuần trước tuyên bố không tham gia cuộc điều tra độc lập giai đoạn 2 của WHO càng làm dấy lên nghi ngờ rằng Bắc Kinh đang che giấu điều gì.

Tổng thống Mỹ Joe Biden tuần trước đã chỉ thị cộng đồng tình báo Mỹ giải mã những bí ẩn liên quan đến nguồn gốc Covid-19 trong vòng 90 ngày. Washington cũng kêu gọi các đồng minh, trong đó có Anh, hỗ trợ điều tra cả về khía cạnh khoa học và tình báo. Tuy nhiên, giới chuyên gia tỏ ra hoài nghi về việc có thể tìm thấy các tin nhắn, email hay tài liệu chứng minh một vụ rò rỉ từ phòng thí nghiệm Trung Quốc.

Không lâu sau khi dịch Covid-19 bùng phát ở Trung Quốc, phòng thí nghiệm P4 - một cơ sở bên trong Viện Virus học Vũ Hán, là nơi xử lý các loại virus nguy hiểm -và nhà khoa học Shi Zhengli được mệnh danh là "nữ người dơi" thuộc Viện Virus học Vũ Hán đã trở thành chủ đề của những thuyết âm mưu trên các mạng xã hội.

Bà Shi là nhà nghiên cứu hàng đầu tại Viện Virus học Vũ Hán và đã phát triển một trong những cơ sở dữ liệu lớn nhất thế giới về các loại virus liên quan đến loài dơi. 

Thời điểm đó, một trong những câu hỏi ám ảnh với bà Shi là: "Liệu có phải virus thoát ra từ phòng thí nghiệm không". Bà chỉ thở phào nhẹ nhõm khi kết quả cho thấy trình tự gen của virus ở các ca nhiễm bệnh không khớp với virus mà nhóm của bà lấy mẫu nghiên cứu, tạp chí Scientific America cho biết. "Tôi như lấy ra được đá tảng nặng trĩu trong đầu. Tôi đã mất ngủ nhiều ngày qua", bà Shi nói với Scientific America thời điểm đó.

Nhiều thông tin lan truyền trên mạng nói rằng, bà Shi và gia đình đã đưa hàng trăm tài liệu mật ra khỏi đất nước và ẩn náu trong đại sứ quán Mỹ ở Paris sau khi dịch Covid-19 bùng phát. Bà Shi sau đó đã lên tiếng bác bỏ tin đồn đào tẩu, khẳng định bà và gia đình vẫn ở Trung Quốc.

Tuy nhiên, giới tình báo Mỹ vẫn hoài nghi về những tuyên bố này.

Nghi vấn "bệnh nhân số 0"

Theo giới tình báo Mỹ, 3 nhân viên phòng thí nghiệm Vũ Hán đã phải nhập viện với những triệu chứng "giống như Covid-19" vào tháng 11/2019, vài tuần trước khi Trung Quốc công bố các ca bệnh Covid-19 đầu tiên. Đây cũng chưa thể coi là bằng chứng khẳng định, bệnh nhân số 0 - người đầu tiên nhiễm bệnh - là nhà nghiên cứu của Viện, hay virus SARS-CoV-2 thoát ra từ phòng thí nghiệm Vũ Hán bởi các nhà khoa học có thể đã lây nhiễm từ một nơi nào khác.

Đến nay, bệnh nhân số 0 vẫn là một bí ẩn lớn và gây nhiều tranh cãi. Hãng tin Dailymail mới đây cho biết, một số sai sót của giới chức Trung Quốc có thể đã làm lộ tên, địa chỉ, thông tin chi tiết về một trong những người đầu tiên mắc Covid-19 hay còn gọi là "bệnh nhân số 0".

Sai lầm được tiết lộ trong một ảnh chụp màn hình gửi đến một tạp chí y khoa Trung Quốc cho thấy người phụ nữ 61 tuổi được gọi là "bệnh nhân Su" sống cách những phòng nghiên cứu virus corona chính của Vũ Hán khoảng 1,6 km. Bệnh nhân Su được chẩn đoán nhiễm virus chỉ 3 tuần trước khi Trung Quốc thừa nhận sự tồn tại của loại virus chết chóc này.

Ông Yu Chuanhua, giáo sư thống kê sinh học tại Đại học Vũ Hán, cho biết có dữ liệu về một bệnh nhân bị ốm vào ngày 29/9 và được chẩn đoán lâm sàng là một ca nghi nhiễm virus. Tuy nhiên, người này đã tử vong khi chưa được xét nghiệm.