Bầu cử Mỹ 2020: Điều gì xảy ra nếu cả Trump và Biden không đủ phiếu đắc cử?

Bầu cử tổng thống Mỹ 2020 đang bước vào giai đoạn gay cấn nhất trước khi ngày bầu cử chính thức diễn ra ngày 3/11.

Các thăm dò dư luận hiện cho thấy, ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden vẫn đang chiếm ưu thế với cách biệt dao động từ 10% đến 17% tùy vào kết quả khảo sát của từng hãng. Dù lợi thế đang nghiêng về ông Biden, nhưng điều đó chưa thể đảm bảo cho ông một chiến thắng để trở thành chủ nhân tiếp theo của Nhà Trắng.

Theo cơ chế bầu cử ở Mỹ, người dân không trực tiếp bầu tổng thống mà chỉ bỏ phiếu phổ thông để "ủy quyền" cho 538 đại cử tri - những người thay mặt họ chọn ra người lãnh đạo đất nước. 538 đại cử tri này đại diện cho 50 tiểu bang và Đặc khu Columbia. Số đại cử tri của mỗi bang được phân bổ theo số nghị sĩ tại quốc hội Mỹ của từng bang (vốn được phân theo dân số của mỗi bang). Một ứng viên muốn trở thành tổng thống Mỹ phải giành được ít nhất 270 phiếu đại cử tri. Một kịch bản mà cả hai ứng viên đều không giành đủ số phiếu đại cử tri tối thiểu hoàn toàn có thể xảy ra.

Vai trò của Hạ viện

Trong trường hợp không ứng viên nào đủ 270 phiếu, theo Tu chính án số 12 của Hiến pháp Mỹ, Hạ viện sẽ lập tức bầu ra tổng thống trong số 3 ứng viên có nhiều phiếu đại cử tri nhất. Tu chính án 12 cũng quy định, việc bầu chọn này sẽ dựa vào lá phiếu của các bang trong Hạ viện. Đại diện của mỗi bang sẽ có một phiếu bầu và cần có đa số các bang tham gia bỏ phiếu. Như vậy, trong số 50 phiếu của đại diện 50 bang, ứng viên nào giành được ít nhất 26 phiếu sẽ trở thành người chiến thắng.

Vậy điều gì xảy ra nếu tiếp tục không có ứng viên nào giành được số phiếu tối thiểu để trở thành tổng thống tiếp theo?

Tu chính án 12 nêu rõ, nếu trước ngày 20/1 (ngày tổng thống và phó tổng thống tuyên thệ nhậm chức), phó tổng thống được bầu chọn sẽ đóng vai trò quyền tổng thống. Nếu không ai trong số các ứng viên phó tổng thống giành đủ 270 phiếu đại cử tri, Thượng viện sẽ bầu ra phó tổng thống trong số 2 ứng viên có nhiều phiếu đại cử tri nhất. Trong quá trình bỏ phiếu này, mỗi thượng nghị sĩ có 1 lá phiếu. Trong trường hợp Thượng viện cũng chưa thể lựa chọn ra phó tổng thống, thì Chủ tịch Hạ viện đương nhiệm sẽ được chỉ định làm quyền tổng thống cho đến khi quốc hội giải quyết được vấn đề.

Các kịch bản nêu trên hiếm khi xảy ra trong lịch sử Mỹ. Một trong những kỳ bầu cử “bất thường” gần đây nhất là vào năm 1824 khi 4 ứng viên Andrew Jackson, John Quncy Adams, William H. Crawford và Henry Clay cạnh tranh số phiếu đại cử tri để trở thành chủ nhân Nhà Trắng. Mặc dù ông Jackson giành được nhiều phiếu phổ thông và đại cử tri hơn 3 ứng viên còn lại, nhưng lại không đủ số phiếu tối thiểu để chiến thắng. Tiến trình bầu cử do đó được chuyển đến Hạ viện và cuối cùng ứng viên Adams giành chiến thắng.

Giới quan sát cho rằng, kịch bản không ứng viên nào giành đủ phiếu tối thiểu để trở thành tổng thống khó xảy ra trong cuộc bầu cử năm nay, song vẫn không thể loại trừ khả năng này.

Chỉ còn 2 tuần nữa là tới ngày bầu cử tổng thống ở Mỹ. Chiến dịch tranh cử của ứng viên Cộng hòa, Tổng thống Donald Trump, đang phải đối mặt với nhiều thách thức khi chính quyền của ông bị chỉ trích vì cách ứng phó đại dịch Covid-19 và làn sóng bạo lực sắc tộc. Mặc dù vậy, ông vẫn nhận được sự ủng hộ lớn của cử tri ở các bang “đỏ” như Wyoming, Oklahoma, Alabama, Kentucky, Louisiana, South Dakota và Mississippi.

Ứng viên Biden tuy liên tục dẫn đầu trong các thăm dò dư luận, nhưng nhiều người Mỹ vẫn còn hoài nghi về năng lực điều hành kinh tế của ông. Mặc dù vậy, ông được dự đoán sẽ giành được 328 phiếu đại cử tri. Những bang được dự đoán sẽ ủng hộ mạnh ông Biden là Vermont, California, Maryland, New York, New Jersey, Connecticut và Illinois.