Bang Colorado xóa ông Trump khỏi danh sách ứng viên tổng thống

Phán quyết trên khiến ông Trump trở thành ứng viên tổng thống đầu tiên trong lịch sử Mỹ bị coi là không đủ tư cách vào Nhà Trắng theo một điều khoản hiếm khi được kích hoạt trong Hiến pháp Mỹ.

Cụ thể, điều khoản này thuộc Tu chính án thứ 14, có nội dung cấm các quan chức đã tham gia "nổi dậy hoặc nổi loạn" giữ chức vụ.

Tòa Tối cao Colorado kết luận rằng Hiến pháp Mỹ cấm ông Trump - người đang dẫn đầu đề cử tổng thống của đảng Cộng hòa vào năm 2024 - xuất hiện trên lá phiếu vì có vai trò xúi giục bạo lực chống lại chính phủ Mỹ.

Phán quyết này chỉ áp dụng cho cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa vào ngày 5/3 tại Colorado, nhưng có thể cũng sẽ ảnh hưởng đến tư cách của ông Trump trong cuộc tổng tuyển cử toàn quốc ngày 5/11.

Colorado được một số nhà dự báo bầu cử trung lập của Mỹ coi là bang an toàn của đảng Dân chủ. Điều này có nghĩa là Tổng thống Joe Biden có thể sẽ thắng ở bang này bất kể số phận pháp lý của ông Trump.

Vụ kiện do một nhóm cử tri Colorado khởi xướng với sự hỗ trợ từ tổ chức Công dân vì Trách nhiệm và Đạo đức ở Washington. Tổ chức này lập luận rằng ông Trump phải bị gạch tên vì xúi giục người ủng hộ tấn công Điện Capitol để cản trở việc chuyển giao quyền lực sau cuộc bầu cử năm 2020.

Ông Trump nhiều khả năng sẽ kháng cáo lên Tòa Tối cao Mỹ. Chiến dịch tranh cử của ông từ trước đã lên án việc kích hoạt Tu chính án thứ 14 là sự cố gắng tước bỏ quyền lựa chọn tổng thống của hàng triệu cử tri.

Quyết định này là chiến thắng cho các nhóm vận động và cử tri bài ông Trump. Những người này cũng đã khởi xướng một số vụ kiện tương tự đối với tư cách ứng cử của ông Trump theo mục 3 của Tu chính án thứ 14, vốn được ban hành sau Nội chiến Mỹ.

Phán quyết hôm 19/12 đảo ngược quyết định của tòa cấp dưới.

Tòa cấp dưới đồng ý rằng ông Trump có tham gia nổi dậy bằng cách kích động người ủng hộ ông có hành vi bạo lực. Nhưng trên cương vị Tổng thống, ông Trump không phải là "công chức của Mỹ" có thể bị xóa tư cách theo Tu chính án thứ 14.

Trong khi đó, luật sư của ông Trump lập luận rằng cuộc bạo loạn ở Điện Capitol không nghiêm trọng đến mức bị coi là cuộc nổi dậy. Họ cũng cho rằng những lời ông Trump nói với người ủng hộ ở Washington D.C. ngày hôm đó được bảo vệ bởi quyền tự do ngôn luận.

Từ đó, luật sư ông Trump cho rằng tòa án không có thẩm quyền ra lệnh xóa tên ông khỏi lá phiếu.

Các nhà hoạt động ở Mỹ hy vọng có thể dùng vụ việc ở bang Colorado để tạo cú hích cho các vụ kiện xóa tư cách khác nhắm vào ông Trump, cũng như có thể đưa vấn đề ra trước Tòa Tối cao Mỹ.

Trong nhóm thẩm phán bảo thủ chiếm đa số 6-3 tại Tòa Tối cao Mỹ hiện nay có 3 người được ông Trump bổ nhiệm.