Australia từ chối cấp cho Ukraine 45 trực thăng sắp thành sắt vụn

45 chiếc Taipan MRH-90 của Australia mà Ukraine đề nghị được nhận sẽ tiếp tục bị tháo dỡ lấy linh kiện và chôn vùi tại địa điểm bí mật của quân đội.

Bộ trưởng Công nghiệp Quốc phòng Pat Conroy cho biết hiện không có chiếc Taipan nào đủ điều kiện bay.

"Để chúng có đủ điều kiện bay sẽ cần khoản đầu tư lớn từ tiền thuế của người dân, cùng với thời gian và nguồn lực", Sydney Morning Herald (SMH) dẫn lời ông Roy - người đang tạm nắm quyền thay Bộ trưởng Quốc phòng Richard Marles.

Tháng 9/2023, Lực lượng Phòng vệ Australia đã loại khỏi biên chế 45 máy bay Taipan MRH-90, sau vụ tai nạn trong cuộc diễn tập 2 tháng trước đó ở Queensland khiến 4 quân nhân thiệt mạng.

Ông Conroy nói nhà chức trách khi ấy đã lập tức thực hiện "chiến dịch loại bỏ", trong đó các bước đầu tiên là tìm người mua lại số trực thăng Taipan hoặc khung máy bay. Khi không tìm được người mua, quân đội Australia bắt đầu bước tháo dỡ và bán linh kiện.

Tới ngày 17/12/2023, Giám đốc Tổng cục Tình báo Quốc phòng Ukraine, tướng Kyrylo Budanov viết thư cho Bộ trưởng Quốc phòng Marles, chính thức đề nghị Australia quyên tặng số trực thăng.

Lá thư cho biết, Ukraine đã nghiên cứu lý do Australia loại biên phi đội Taipan và bày tỏ niềm tin rằng họ "có thể giảm thiểu những thách thức mà Australia phải đối mặt".

Ông Conroy bảo vệ quyết định tiêu hủy số trực thăng và cho biết Australia sẽ tìm cách khác để tiếp tục hỗ trợ Ukraine.

"Yêu cầu được đưa ra 3 tháng sau khi chiến lược loại bỏ đã bắt đầu, 3 tháng sau lệnh cấm bay, 3 tháng sau khi những máy bay này ngừng bảo trì", Bộ trưởng Conroy nói. "Chính phủ Australia tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Ukraine để xem xét các lựa chọn tiếp theo nhằm cung cấp hỗ trợ kịp thời, có ý nghĩa và bền vững".

Quyết định gây tranh cãi

Một số người không tán thành quyết định này.

Mick Ryan, Thiếu tướng quân đội Australia về hưu, gọi đây là quyết định "tai tiếng".

"Thật đáng xấu hổ khi vội vàng chôn lấp những chiếc trực thăng còn dùng được thay vì chuyển giao cho quốc gia đang chiến đấu vì sinh tồn", ông Ryan nói trên mạng xã hội X.

Nhà phân tích quốc phòng Australia Peter Jennings cho rằng, quyết định tháo dỡ trực thăng Taipan lấy phụ tùng rồi chôn xác không hợp lý.

"Tại sao làm vậy lại được cho là có lợi nhất về mặt kinh tế khi những chiếc trực thăng này trên thị trường đồ cũ cũng đã trị giá khoảng 1 tỷ đôla?", Jennings nói.

Theo ABC, Australia đang thay thế phi đội Taipan bằng 40 máy bay trực thăng UH-60M Black Hawk của Mỹ, nhưng cho đến nay mới nhận được số ít.

Theo trang web của Hải quân Australia, trực thăng Taipan ban đầu được Australia mua để thay thế đội trực thăng Black Hawk và Sea King.

Taipan là mẫu trực thăng đa dụng, có xuất xứ châu Âu, vận tốc tối đa 300km/h và phạm vi hoạt động 800km. Hai chiếc Taipan đầu tiên được Australia đưa vào sử dụng tại Brisbane vào tháng 12/2007.

Trước vụ tai nạn vào tháng 7/2023, Taipan đã gặp phải một loạt vấn đề kỹ thuật khác, như vụ rơi trực thăng trong cuộc tập trận đêm khuya ở Vịnh Jervis vào tháng 3 cùng năm, khiến 2 trong số 10 quân nhân trên máy bay bị thương nhẹ.

Phi đội này cũng ngừng bay một thời gian vào năm 2019 do các vấn đề về cánh quạt ở đuôi.