Australia tìm cách chặn thỏa thuận “Vành đai, con đường” với Trung Quốc

Bloomberg đưa tin, Thủ tướng Morrison đang nỗ lực trong việc hợp pháp hóa quyền phủ quyết hoặc hủy bỏ của chính phủ Australia với các thỏa thuận mà chính quyền các bang ký với nước ngoài. Đây được xem là động thái làm suy yếu khả năng gây ảnh hưởng của Trung Quốc tại Australia thông qua sáng kiến “Vành đai, con đường” của Bắc Kinh.

Chính phủ của Thủ tướng Morrison sẽ đệ trình một dự luật mới vào tuần tới liên quan tới vấn đề trên, giữa lúc căng thẳng giữa Australia và Trung Quốc vẫn chưa hạ nhiệt.

Dự luật mới sẽ có hiệu lực với nhiều lĩnh vực từ cơ sở hạ tầng, hợp tác thương mại, du lịch, hợp tác văn hóa, khoa học, y tế và giáo dục, bao gồm cả quan hệ đối tác nghiên cứu ở đại học.

Động thái này diễn ra sau khi chính quyền bang Victoria của Australia ký thỏa thuận năm ngoái nhằm tham gia sáng kiến “Vành đai, con đường” của Trung Quốc.

Phó Thủ tướng Australia Michael McCormack hôm 27/8 cho biết chính phủ liên bang có thể sẽ sử dụng dự luật mới, sau khi nó dự kiến sẽ được thông qua trong năm nay, nhằm chặn thỏa thuận của bang Victoria.

“Đang có những trao đổi giữa Thủ tướng Morrison và bang Victoria liên quan tới tác động của dự luật với thỏa thuận ‘Vành đai, con đường’. Chúng tôi muốn đảm bảo bất cứ quyết định nào được đưa ra sẽ được thực thi dựa trên lợi ích quốc gia”, ông McCormack nói.

Dù Trung Quốc hiện vẫn là đối tác thương mại lớn nhất của Australia, quan hệ giữa 2 bên đã đi xuống kể từ khi Canberra ban hành lệnh cấm tập đoàn Trung Quốc Huawei tham gia mạng 5G, cũng như ban hành luật ngăn chặn sự can thiệp từ nước ngoài. 

Vào tháng 4, căng thẳng trở nên nóng hơn khi chính quyền ông Morrison kêu gọi mở cuộc điều tra quốc tế độc lập về nguồn gốc của Covid-19.

Trong một thông báo, ông Morrison nói rằng dự luật đang được đề xuất sẽ đảm bảo mọi cấp chính quyền tại Australia sẽ hành động một cách nhất quán để bảo vệ lợi ích quốc gia của Australia.

Dự luật này sẽ trao quyền cho Ngoại trưởng Australia ngăn chặn các thỏa thuận mới hoặc đã ký giữa chính phủ nước ngoài với chính quyền 8 bang và vùng lãnh thổ của Australia, cũng như các tổ chức như chính quyền địa phương và các đại học.

Đảng đối lập chính ở Australia, Công đảng, đã thể hiện rằng họ ủng hộ dự luật, đồng nghĩa với việc nó có khả năng sẽ được thông qua ở cơ quan lập pháp.

“Vành đai, con đường” là sáng kiến của Trung Quốc nhằm đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng để kết nối các quốc gia châu Phi, châu Á và châu Âu, gợi nhắc lại “Con đường tơ lụa” từ thời xưa.

Victoria đồng ý tham gia “Vành đai, con đường” từ tháng 10/2019. Thủ tướng Morrison từng tuyên bố rằng chính phủ của ông không ủng hộ động thái của bang này. Một số nước phương Tây cáo buộc sáng kiến của Trung Quốc là “bẫy nợ”, điều mà Bắc Kinh đã bác bỏ.

Hồi tháng 5, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cảnh báo nước này sẽ ngừng chia sẻ thông tin tình báo với Australia nếu bang Victoria tham gia sáng kiến của Bắc Kinh. 

Theo ông Pompeo, nếu động thái của bang Victoria ảnh hưởng tiêu cực tới Mỹ, Mỹ và Australia có thể đơn giản là “ngắt kết nối và tách nhau ra”.