Al Bab-quyết chiến chiến lược tới thiên đường hay bãi lầy Syira?

Al-Bab có nghĩa là "cửa" trong tiếng Ả Rập và là tên của một thị trấn nhỏ ở tỉnh Aleppo. Al-Bab nằm ở phần phía bắc của tỉnh Aleppo (cách 36km về phía ĐB Aleppo, khoảng 26km về phía Nam biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ) và hiện đang dưới sự kiểm soát ISIS.

Dân số 63.069 vào năm 2004, chủ yếu là người Sunni.

Thị trấn chiến lược quan trọng

1/. Với IS. Tầm quan trọng chiến lược của nó tăng lên sau khi lực lượng người Kurd và SDF mất Manbij. Lúc này Al-Bab đã trở thành một nút hậu cần quan trọng của IS giúp chiến binh thánh chiến chuyển từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Syria và trở lại, và cũng là nơi xuất phát tuyến “đường ống trên bánh xe”, nguồn thu chính của IS.

2/. Người Kurd muốn có được Al-Bab để lắp ráp lại các Shahba - bang phân mảnh (với một trung tâm hành chính của Tal Rifaat và Manbij), củng cố các khu vực họ kiểm soát và có điều kiện để tuyên bố một nước độc lập hoặc có quyền tự chủ rộng hơn trong danh nghĩa Liên bang.

3/ Thổ Nhĩ Kỳ đang triển khai hoạt động Euphrates Shield (chiến dịch Lá chắn Euphrates), với họ có Manbij chỉ mới là bước đầu ngăn chặn YPG. Có được Al-Bab, Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát hành lang giao thông ở miền bắc Syria, tạo ra một vùng đệm ở miền Bắc Syria dưới sự kiểm soát của Turkoman thiểu số và sẽ “nắm được tóc” của IS phục vụ cho âm mưu chính trị tiếp theo.

Erdogan hoàn toàn nhận thức được rằng bất cứ ai kiểm soát phía Bắc Syria sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ Trung Đông.

Trong khi đó, đương nhiên, người ta không thể quên Mỹ và các đồng minh của họ. Ý đồ của Thổ Nhĩ Kỳ tại Al-Bab đã vượt qua vạch đỏ mà Mỹ đã vạch ra khi đụng chạm đến lợi ích Mỹ.

Giao chiến bắt đầu!

Sau trận chiến Aleppo, các trận đánh quan trọng nhất, mang nặng mùi yếu tố chính trị nhất hiện nay là giữa người Thổ Nhĩ Kỳ, người Kurd và IS.

Sau khi quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, được Mỹ hỗ trợ và IS “nương tay”, đã chiếm Jarablus dễ dàng. Nếu như mục đích của chiến dịch Lá chắn Euphrtes là ngăn chặn YPG vượt sang phía Tây sông Euphrates, kết nối các vùng đất của họ ở miền Bắc Syria thì Thổ Nhĩ Kỳ chỉ cần có Jarablus là đủ, mục tiêu chiến dịch đã cơ bản giải quyết, nhưng tham vọng của Ankara không chỉ vậy.

Trong khi Liên minh Nga-Syria đang tập trung dứt diểm Aleppo thì Thổ Nhĩ Kỳ và hơn 400 chiến binh FSA tấn công Al-Bab, tức là tấn công IS tại đây. Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và FSA cố gắng để bao quanh thị trấn sau đó đột kích vào hướng Bắc Al-Bab.

Cả hai bên đã thông báo về những mất mát lớn của nhau: Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố rằng quân đội của họ đã giết hàng trăm IS, trong khi IS cho biết rằng 10 xe tăng Leopard của Thổ Nhĩ Kỳ bị đốt cháy và ngày 22/12, Ankara thừa nhận 14 binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ bị chết.

Ngày 25/12 Thổ Nhĩ Kỳ và FSA đột kích vào phía Tây Al-Bab. Lần này họ đã tuyên bố kiểm soát được bệnh viện Al-Bab, Al-Farouq và vùng cao Jebel Al-Aqil. Tuy nhiên, IS phản công, quyết liệt, dũng mãnh, vây chặt họ tại những khu vực này… buộc VKS Nga can thiệp để giải vây.

Như vậy chiến sự Al-Bab nổi lên 3 điều đáng quan tâm:

Một là, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và FSA hiện tại trong “lá chắn Euphrates” không đủ sức để đánh bật IS ra khỏi Al-Bab. Ankara cần phải tăng cường lực lượng cho chiến dịch mới có thể giành chiến thắng. FSA chỉ là bình phong của chiến dịch, FSA không phải là đối thủ của IS, YPG.

Hai là, có dấu hiệu YPG và IS ngấm ngầm cùng đáp trả quân đội Thổ Nhĩ Kỳ hoặc có thể là người Kurd và IS chỉ đơn giản là cố gắng khai thác triệt để các xung đột ba chiều. Tuy nhiên, hầu như không có giao tranh giữa người Kurd và IS trên các hướng tiếp cận Al Bab.

YPG phát triển có hiệu quả trên hai cánh tấn công của lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ. Hướng Đông Bắc Al Bab, các vụ đụng độ tại Qabasin và tại Nam Azaz giao tranh xảy ra ở Kafr Kashir. Đến ngày 22/12 tình hình xung quanh Al Bab đã thay đổi: YPG đã phát động một cuộc tấn công vào các FSA phục hồi Qudayran và Qabasin. Hướng Tây Bắc, YPG tái chiếm Sheikh Nasir từ FSA.

Trong khi đó, thay vì hỗ trợ đồng minh Thổ Nhĩ Kỳ tấn công IS như ở Jarablus hay ép buộc YPG ở Manbij thì Mỹ “án binh bất động”.

Mỹ hay ai cũng vậy thôi, không muốn Thổ Nhĩ Kỳ thu giữ Al-Bab là điều dễ hiểu. Erdogan đã khiến Thổ Nhĩ Kỳ đi ra ngoài quỹ đạo của Mỹ-phương Tây, muốn đảo chính lật đổ còn không được thì tại sao lại giúp Erdogan tấn công lực lượng mình nuôi dưỡng, hậu thuẫn là YPG và… IS.

Đó là lý do mà ngoài lý do bị IS đánh đau ra, Thổ Nhĩ Kỳ đã nổi khùng tố cáo Mỹ hỗ trợ cho IS.

Ba là, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga chính thức hợp tác toàn diện (quân sự, chính trị) với nhau trên chiến trường Syria. Lần đầu tiên VKS Nga đã không kích tại Al-Bab hỗ trợ cho lực lượng mặt đất là quân đội Thổ Nhĩ Kỳ tấn công IS.

Đây có vẻ như dấu hiệu hình thành một liên minh quân sự chống IS mới, là một bước ngoặt lớn trong giải pháp chính trị cho Syria.

Tại sao Al-Bab?

Nhìn trên bản đồ ta nhận thấy xuất hiện một khu vực hình thang có 4 điểm: Azaz, Jarablus, Manbij, Al Bab. Một khu vực khiến mọi người rất chú ý.

Ông Mevlut Chavushoglu, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ chính thức tuyên bố rằng “Euphrates Shield sẽ tiến hành tất cả các cách để có Al Bab, và rằng khu vực này cần được khai báo một khu vực an ninh để mọi người có thể bắt đầu trở lại”.

Vậy là đã rõ, chính Al Bab, đã khiến Ankara đột ngột thay đổi chính sách Syria của họ. Ankara phải công nhận chính quyền hợp pháp Assad. Ankara đã cùng Nga, Iran đã có một thỏa thuận giải quyết tình hình Syria…

Phải chăng, VKS Nga mấy ngày nay, sau lần giải cứu quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đã không ngừng không kích các khu vực xung quanh Al Bab hỗ trợ cho Ankara nhằm giúp họ đánh bật IS để chiếm giữ Al Bab tạo cho Thổ Nhĩ Kỳ một “vùng đệm an toàn” như họ mong đợi?

Đúng thế, nhưng đây là một nước cờ độc. Nga-Syria “dành sân chơi riêng” cho Thổ Nhĩ Kỳ, YPG, IS sát phạt nhau tại đây. Al Bab là “cửa”, nhưng không phải là cửa vào Thiên đường mà là cửa vào bãi lầy Syria.

Kết thúc cuộc chiến như thế nào, lúc nào là một nghệ thuật. Thổ Nhĩ Kỳ cần “vùng đệm” thì cứ việc, Nga-Syria cần thứ khác.

Theo Lê Ngọc Thống

Đất Việt