10 chuyên gia quốc tế "nhập cuộc" truy tìm nguồn gốc Covid-19 từ Vũ Hán

Tìm câu trả lời về cách thức một loại vi rút mới lần đầu tiên nhảy từ động vật sang cơ thể người luôn là một công việc thách thức với các nhà khoa học. Tìm câu trả lời đó một năm sau khi dịch bùng phát và khiến hàng triệu người mắc bệnh lại càng không phải nhiệm vụ dễ dàng.

Tuy vậy, nhóm điều tra quốc tế do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) dẫn đầu vẫn quyết tâm tìm ra nguồn gốc của Covid-19. Đội ngũ này dự kiến gồm 10 chuyên gia quốc tế. Họ sẽ phối hợp với các nhà khoa học Trung Quốc để tiến hành cuộc điều tra ở tâm dịch Vũ Hán "sớm nhất có thể", WHO cho hay.

"Quan điểm của chúng tôi là chúng tôi muốn biết nguồn gốc (của đại dịch Covid-19) và chúng tôi sẽ làm mọi việc để tìm ra câu trả lời. Nó sẽ giúp chúng ta ngăn chặn được các đại dịch tiềm tàng trong tương lai", Tổng giám đốc WHO Tedros Ghebreyesus cho biết hồi cuối tháng trước.

Đại dịch Covid-19 khởi phát từ Vũ Hán, Trung Quốc cuối năm ngoái và đến nay đã khiến hơn 70 triệu người mắc bệnh, trong đó hơn 1,6 triệu người đã tử vong. Đến nay nguồn gốc đại dịch vẫn là một câu hỏi bỏ ngỏ và gây nhiều tranh cãi, thậm chí kéo theo những căng thẳng chính trị giữa các nước.

Giai đoạn 1: Truy tìm bệnh nhân số 0

Khi Vũ Hán cảnh báo về một bệnh viêm phổi bí ẩn vào chiều 31/12/2019, giới chức y tế ở đây đã tìm ra mối liên hệ giữa các bệnh nhân này với chợ đầu mối Hoa Nam chuyên bán hải sản và động vật hoang dã. Khi đó, một chủng vi rút corona gây chứng viêm đường hô hấp đã nhảy từ cầy hương sang người và có liên hệ với các chợ kinh doanh đồ tươi sống ở miền nam Trung Quốc.

Các nhà khoa học đồng tình rằng, vi rút gây Covid-19 giống như 70% các loại mầm bệnh khác được phát hiện trong 50 năm qua đó là có nguồn gốc từ động vật và nhiều khả năng là dơi. Nhưng quá trình đó diễn ra ở đâu đến nay vẫn là một bí ẩn, không có bằng chứng vững chắc nào cho thấy mối liên hệ giữa loài vật mang mầm bệnh với khu chợ hải sản hay bất cứ nơi đâu. Gần đây, các nhà dịch tễ học của Trung Quốc đưa ra giả thuyết rằng vi rút corona mới bắt nguồn từ nước ngoài và được đưa vào khu chợ ở Vũ Hán qua hàng nhập khẩu.

Với mục tiêu tìm ra nguồn gốc của Covid-19, giai đoạn 1 của cuộc điều tra sẽ diễn ra ở Vũ Hán, trong đó bao gồm truy tìm "bệnh nhân số 0". Cụ thể, nhóm điều tra sẽ rà soát lại dữ liệu của các bệnh viện địa phương đối với các ca bệnh đầu tiên có thể đã bị bỏ sót, xét nghiệm các mẫu máu được lưu trữ và phỏng vấn các bệnh nhân đầu tiên để tìm hiểu các yếu tố nguy cơ như tiếp xúc với động vật hoang dã. Các nhà điều tra cũng sẽ truy tìm nguồn gốc các động vật ở khu chợ, phác thảo chuỗi cung và lập một chiến lược xét nghiệm thêm nhiều động vật khác.

"Nghiên cứu sẽ bắt đầu từ Vũ Hán, nơi xuất hiện ca bệnh đầu tiên, từ đó chúng ta có thể mở rộng cuộc điều tra theo nhiều hướng", ông Tedros nói.

Tìm mắt xích bị thiếu

Kết quả có thể thu được từ cuộc điều tra sẽ phụ thuộc không chỉ vào khoa học mà còn nhiều yếu tố khác, Linfa Wang, giáo sư về bệnh truyền nhiễm tại Trường Y Duke-NUS ở Singapore, nhận định. "Một sứ mệnh như vậy có thể chỉ thực hiện được nếu phía Trung Quốc nghĩ rằng các nhà điều tra đến đó không vì động cơ chính trị", ông Wang, một thành viên trong nhóm của WHO điều tra dịch SARS ở Trung Quốc cách đây 17 năm, nói.

WHO cho rằng, việc nắm bắt những gì Trung Quốc đã nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng với việc lên kế hoạch cho giai đoạn 1 của cuộc điều tra. Đến nay, chưa có nhiều kết quả nghiên cứu của Trung Quốc về các bệnh nhân đầu tiên và động vật nhiễm bệnh được công bố, nhưng giới chức nước này nói rằng chưa tìm thấy vi rút corona mới trên các động vật trung gian tiềm năng.

Cuộc truy tìm có thể mất vài năm

Các nhà ngoại giao, truyền thông và nhà khoa học Trung Quốc đưa ra giả thuyết rằng Covid-19 không bắt nguồn từ Trung Quốc và Bắc Kinh hợp tác điều tra với phái đoàn của WHO theo hướng đó. Cụ thể, cuộc điều tra không đề cập đến các câu hỏi mà phía Mỹ đặt ra như điều tra khả năng vi rút thoát ra từ một phòng thí nghiệm của Trung Quốc, mà đề cập đến đòi hỏi phải làm sáng tỏ cơ chế lây truyền qua thực phẩm hay theo giả thuyết của Bắc Kinh là qua bao bì hàng nhập khẩu.

"Việc truy tìm nguồn gốc là một quá trình có thể có sự tham gia của nhiều nước. Chúng tôi hy vọng tất cả các nước sẽ có thái độ tích cực, củng cố hợp tác với WHO", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói hồi tháng trước. WHO cũng khẳng định, cuộc điều tra sẽ được tiến hành trên cơ sở khoa học. Ngoài ra, WHO và các chuyên gia nhấn mạnh, công chúng cần kiên nhẫn bởi cuộc điều tra có thể mất vài năm.