Làng bánh tổ truyền thống tất bật phục vụ Tết Nguyên đán

Trong phong tục của người dân xứ Quảng, ngày Tết cổ truyền trên bàn thờ ông bà sẽ được bày cúng nhiều loại bánh truyền thống như bánh tét, bánh chưng, bánh khô mè, bánh tráng… Trong đó, chiếc bánh tổ là điều không thể thiếu để làm nên một mâm cúng ý nghĩa.

Tất bật bên bếp lửa, ông Lê Phước Trực (53 tuổi, trú khu Nghĩa Hiệp, thị trấn Ái Nghĩa, huyện Đại Lộc, Quảng Nam) bày tỏ niềm tự hào về nghề làm bánh tổ truyền thống với 3 thế hệ của gia đình. Dẫu trải qua nhiều khó khăn, nhưng ông vẫn cố gắng đỏ lửa nấu bánh tổ thường xuyên, góp phần gợi nhắc ý nghĩa cội nguồn những ngày Tết đoàn viên.

"Ngày xưa cứ đến cận Tết Nguyên đán, người trong làng lại cùng nhau làm bánh tổ để dâng lên bàn thờ ông bà. Riêng tôi làm bánh thường xuyên, đến dịp cận Tết thì nhu cầu thị trường tăng mạnh nên phải hoạt động hết công suất. Các đơn hàng đặc biệt tăng cao từ ngày 20 âm lịch đến tận chiều 30 Tết, bận rộn nhưng phấn khởi lắm", ông Trực chia sẻ.

Chiếc bánh tổ được làm nên từ nguyên liệu vốn có của vùng quê Quảng Nam như nếp, đường bát, gừng, mè. Trong đó việc chọn lựa được hạt nếp ngon, dẻo, thơm là điều quan trọng để tạo nên một chiếc bánh tổ chất lượng.

Xay và trộn bột nếp với nước đường bát (cũng là một đặc sản của Quảng Nam), gừng nhuyễn theo một tỷ lệ nhất định để cho ra hỗn hợp không quá đặc hoặc quá lỏng. Tiếp tục đổ ra khuôn và cho vào nồi hấp chín trong 4 tiếng.

Ông Trực cho biết, người ta hay ví von chiếc bánh tổ nhìn như một tổ chim, vì bánh được đổ trong khuôn tre đan hình tròn, bên trong lót 2 lớp lá chuối. Khi hấp bánh thì lá chuối tươi chuyển sang màu xanh đen, giúp bánh tổ có hương thơm nhẹ nhàng. Đồng thời khi hấp bánh phải luôn giữ lửa to, đỏ đều để bánh tổ chín tới, không bị sượng.

Năm nay, gia đình ông Lê Phước Trực dự định cung ứng ra thị trường khoảng 40.000 chiếc bánh tổ phục vụ ngày tiễn ông Công ông Táo và Tết cổ truyền. Mỗi chiếc bánh được ông bán giá sỉ 17.000 đồng. Thị trường tiêu thụ trong nội tỉnh Quảng Nam, Đà Nẵng và cả ở TP HCM...

"Những năm trước tôi làm từ mùng 10 tháng Chạp, nhưng 2 năm nay do lo ngại dịch Covid-19 có thể ảnh hưởng tiêu thụ nên phải 16 tháng Chạp gia đình mới bắt tay vào làm. Thị trường tiêu thụ lớn nhất là TP HCM. Không chỉ riêng tôi, trong gia đình cũng có vài người theo nghề, giữ gìn nét đẹp truyền thống cha ông", ông Trực tâm sự.

Khi bánh tổ vừa mới ra lò sẽ được rắc lên một lớp mè trắng, để nguội đến khi bánh khô lại là dùng được. Nếu để càng lâu thì độ dẻo ngọt của bánh tổ càng đậm đà hơn, đặc biệt khi đem bánh phơi nắng hoặc bảo quản trong tủ lạnh sẽ giúp kéo dài thời hạn sử dụng.

Theo ông Trực, chiếc bánh tổ ngon là phải mềm dẻo, không bị cứng hoặc nhão, có vị ngọt bùi. Bánh ăn sống được, nhưng ngon hơn khi chiên và ăn cùng với bánh tráng nướng của vùng đất Quảng Nam. Dẫu bình dị nhưng đó là hương vị khó quên của bao người, là ký ức thân thương của bao lớp người xa quê.

Cách làm bánh tổ tuy đơn giản, nhưng không phải ai cũng làm được một sản phẩm thơm ngon đạt chuẩn. Đối với ông Trực, bánh tổ không chỉ mang lại nguồn kinh tế ổn định, mà còn giúp ông duy trì nghề truyền thống của cha ông.

Hiện nay trên thị trường có đa dạng các loại bánh trái, nhưng đối với người dân xứ Quảng thì bánh tổ vẫn luôn là món không thể thiếu trên bàn thờ tổ tiên ngày Tết. Hơn thế nữa, bánh tổ trở thành món quà quê đậm tình, với hi vọng trao nhau lời chúc an lành, may mắn, nhớ về cái Tết đoàn viên, sum vầy gia đình.