Nghị quyết 42/2017/QH14: Nền tảng tạo cú hích xử lý nợ xấu của Agribank

Kết quả đã rõ nét

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh cho biết, mặc dù thời gian triển khai Nghị quyết 42 và Quyết định số 1058/QĐ-TTg chưa dài, nhưng có thể khẳng định với sự lãnh đạo trực tiếp, sát sao của Chính phủ, sự phối hợp của các bộ, ngành và địa phương, sự chỉ đạo toàn diện và quyết liệt của NHNN, sự vào cuộc nghiêm túc và trách nhiệm của các tổ chức (TCTD), hai văn bản quy phạm pháp luật trên đã đi vào cuộc sống, tạo sự chuyển biến tích cực trong công tác xử lý nợ xấu (XLNX) và cơ cấu lại các TCTD, thể hiện định hướng chính sách đúng đắn của Quốc hội và Chính phủ, tạo niềm tin đối với hệ thống các TCTD nói riêng và của cả xã hội nói chung.

Trên cơ sở Nghị quyết số 42, Quyết định số 1058/QĐ-TTg và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Các TCTD, đến nay hầu hết các phương án cơ cấu lại các TCTD đã được NHNN phê duyệt; công tác cơ cấu lại và XLNX của các TCTD bước đầu đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Đó là năng lực tài chính của các TCTD được củng cố, vốn điều lệ tăng dần; Năng lực quản trị điều hành của các TCTD từng bước được nâng cao để tiệm cận với thông lệ quốc tế; Tính minh bạch trong hoạt động của các TCTD từng bước được cải thiện; Chất lượng tín dụng được nâng cao cùng với các biện pháp kiểm soát, phòng ngừa nợ xấu mới phát sinh đã góp phần quan trọng giảm tỷ lệ nợ xấu của hệ thống các TCTD; Công tác thanh tra, giám sát được tăng cường đã góp phần ngăn chặn, phát hiện và xử lý kiên quyết các rủi ro và sai phạm của TCTD, thúc đẩy các TCTD triển khai nghiêm túc, có hiệu quả Quyết định số 1058/QĐ-TTg

Theo đồng chí Nguyễn Văn Du - Phó Chánh Thanh tra giám sát ngân hàng cho biết, tính đến 30/6/2018, vốn điều lệ của toàn hệ thống ước đạt 519,01 nghìn tỷ đồng, tăng 1,3% so với cuối năm 2017 và tăng 6,3% so với cuối năm 2016. Vốn chủ sở hữu của toàn hệ thống ước đạt 720,43 nghìn tỷ đồng, tăng 9,1% so với cuối năm 2017 và tăng 21,1% so với cuối năm 2016.

Đặc biệt, chất lượng tín dụng cũng ngày càng được cải thiện. Các giải pháp XLNX được triển khai đồng bộ cùng với các biện pháp kiểm soát, phòng ngừa nợ xấu mới phát sinh đã góp phần quan trọng nâng cao chất lượng tín dụng và giảm tỷ lệ nợ xấu của hệ thống các TCTD. Bên cạnh đó, Nghị quyết 42 bước đầu đã tạo điều kiện quan trọng góp phần XLNX tại các TCTD. Đến cuối tháng 6/2018, tỷ lệ nợ xấu so với tổng nợ là 2,09% giảm so với thời điểm 31/12/2016 (2,46%).

Riêng đối với kết quả XLNX theo Nghị quyết 42, đại diện Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng thông tin, tính đến hết 30/6/2018, hệ thống TCTD đã xử lý được 138,29 nghìn tỷ đồng nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42 (không bao gồm 61,04 nghìn tỷ đồng dự phòng rủi ro để XLNX nội bảng). Trong đó, XLNX nội bảng là 70,23 nghìn tỷ đồng (chiếm 50,78%), xử lý các khoản nợ đang hạch toán ngoại bảng cân đối kế toán xác định theo Nghị quyết 42 là 21,59 nghìn tỷ đồng (chiếm 15,61%) và xử lý các khoản nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42 đã bán cho VAMC được thanh toán bằng trái phiếu đặc biệt là 46,46 nghìn tỷ đồng (chiếm 33,59%).

Triển khai quyết liệt và kịp thời xử lý khó khăn vướng mắc

Ngay sau khi có Nghị quyết số 42/2017/QH14, Agribank là ngân hàng đầu tiên đưa ra chương trình hành động với những giải pháp rất cụ thể để “giải cứu” nợ xấu ngay sau khi Nghị quyết 42 được ban hành.

Chủ tịch Hội đồng thành viên Agribank Trịnh Ngọc Khánh cho biết, ngân hàng đã ban hành văn bản về miễn, giảm lãi theo hướng tổng điều chỉnh giảm lãi suất của tất cả các khoản nợ xấu phát sinh trước ngày 15/8/2017 (ngày Nghị quyết 42 có hiệu lực). Đồng thời, Agribank cũng áp dụng cơ chế miễn 100% lãi quá hạn; miễn, giảm lãi đối với khách hàng khó khăn, thực hiện nghĩa vụ trả nợ nhanh nhất với mức miễn, giảm lãi cao nhất có thể lên tới 100% số lãi tồn đọng. Với chính sách và cơ chế này, số lãi mà Agribank có thể miễn, giảm lên tới vài chục ngàn tỷ đồng.

Bên cạnh đó, Agribank sẽ thực hiện cho vay hỗ trợ khó khăn đối với tất cả khách hàng có nợ đã xử lý rủi ro, đã bán.... nay có nguyện vọng, khả năng và điều kiện khôi phục sản xuất, từng bước tạo nguồn trả nợ ngân hàng. Đây có thể coi là chính sách ưu đãi với khách hàng đang có nợ xấu…

Chủ tịch Trịnh Ngọc Khánh nhấn mạnh: "Nghị quyết 42 là cơ hội, đồng thời cũng là thách thức, là điều kiện cần, nhưng để thu hồi nợ có hiệu quả, phải có điều kiện đủ đó là triển khai quyết liệt, đồng bộ, có hiệu quả nội dung Nghị quyết này của Quốc hội, Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đến toàn hệ thống và toàn thể cán bộ, nhân viên Agribank.". Đến 15/08/2018, Agribank đã thu hồi và xử lý nợ xấu theo Nghị quyết 42 là 60.105 tỷ đồng, chiếm 36,32%/ tổng số nợ còn phải xử lý, thu hồi; trong đó: Thu đã bán cho VAMC 5.515 tỷ đồng chiếm 13,8% nợ đã bán (39.907 tỷ đồng); Thu nợ đã XLRR 6.921tỷ đồng, chiếm 14,8% nợ đã XLRR (46.698 tỷ đồng); Thu và xử lý nợ xấu nội bảng 34.402 tỷ đồng; Thu và xử lý nợ cơ cấu giữ nguyên nhóm nợ theo quyết định 780, Thông tư 09, Nghị định 55 là 15.093 tỷ đồng, . . ..

Những khó khăn vẫn cần tháo gỡ

Thứ nhất: Mặc dù, Bộ tài chính có văn bản 4606/BTC-TCT ngày 20/04/2018 về quán triệt thực hiện Nghị quyết 42, tuy nhiên, nội dung văn bản chưa hướng dẫn chi tiết về việc nộp thuế khi xử lý tài sản đảm bảo của khoản nợ xấu dẫn đến còn có nhiều cách hiểu và áp dụng chưa thống nhất ở mỗi đơn vị trong Tổng cục thuế.

Thứ hai: Đối với việc hoàn trả TSĐB là vật chứng trong các vụ án hình sự, hiện chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào giải thích cụ thể, thế nào là “ảnh hưởng việc xử lý vụ án và thi hành án”. Do đó, việc có hay không hoàn trả vật chứng trong vụ án hình sự là TSĐB của khoản nợ xấu sẽ phụ thuộc vào nhiều quan điểm của mỗi cơ quan tiến hành tố tụng.

Thứ ba: Về quá trình tố tụng, thi hành án: Việc xử lý vụ án của Tòa án, xử lý tài sản của cơ quan thi hành án thường kéo dài, đặc biệt khi các vụ án có một trong các bên tuyên bố phá sản.

Thứ tư: Việc xác lập quyền thu giữ tài sản đối với nhiều tài sản không dễ do trước đây nội dung về thu giữ tài sản đảm bảo không ghi trong hợp đồng đảm bảo tiền vay, nay tiến hành xác lập thì khách hàng không hợp tác (không ký) cho nên không đủ điều kiện áo dụng quyền thu giữ tài sản đảm bảo theo Điều 7 Nghị quyết 42. Vì thế các TCTD rất lúng túng trong việc thu giữ tài sản; Bên cạnh đó khi khách hàng không hợp tác trong việc bàn giao tài sản, các cơ quan chức năng (UBND, cơ quan công an, . . ) chưa phối hợp tham gia hỗ trợ một cách tích cực thì việc thu giữ tài sản gặp rất nhiều trở ngại, khó khăn.

Thứ năm: Theo Điều 8 trong Nghị quyết 42 có nội dung rút gọn quá trình tố tụng và xử lý tranh chấp TSBĐ. Nhưng trên thực tế hơn 2.000 vụ việc của các cấp toà án và thi hành án chưa có vụ nào được xử lý theo hình thức rút gọn. Thêm nữa, các TSBĐ là bất động sản dở dang khi VAMC thu giữ hoặc bán chuyển cho chủ đầu tư mới còn gặp khó khăn về hướng dẫn của Bộ Tài nguyên-Môi trường. Chưa kể với mỗi địa phương thì cách hiểu khác nhau dẫn tới cách làm khác nhau, nên có địa phương được chuyển giao, có địa phương thì chưa,..

Kết quả XLNX dù đạt được nhiều kết quả, nhưng tỷ lệ nợ xấu nói chung, bao gồm cả nợ xấu ngoại bảng của các TCTD vẫn còn cao. Tuy nhiên, qua nhiều ý kiến phát biểu tại hội nghị có thể thấy, để đẩy nhanh hơn tiến trình XLNX đòi hỏi sự chung sức, nỗ lực của toàn hệ thống chính trị, sự hỗ trợ từ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự phối hợp của các bộ, ngành, địa phương và đặc biệt là sự nỗ lực, quyết tâm với trách nhiệm cao hơn nữa của mỗi TCTD.

Quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ đã đề ra

Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng cho rằng, công tác xử lý nợ xấu là việc làm thường xuyên, liên tục của hệ thống ngành Ngân hàng, đặc biệt là các TCTD. Nghị quyết 42 ra đời cùng với sự nhất quán trong chỉ đạo, điều hành của Chính phủ cùng với NHNN và các Bộ, ngành, địa phương đã tạo ra cơ chế, môi trường thuận lợi để xử lý nợ xấu và tái cơ cấu các TCTD.

Thống đốc NHNN hy vọng, với sự chỉ đạo sát sao, kịp thời của Quốc Hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, sự quan tâm phối hợp của các bộ, ban, ngành ở Trung ương và địa phương và sự nỗ lực phấn đấu của các đơn vị trong ngành Ngân hàng, công tác tái cơ cấu các TCTD gắn với xử lý nợ xấu sẽ tiếp tục thu được kết quả tốt, hoàn thành mục tiêu đã đề ra, tạo điều kiện hoạt động ngân hàng ngày càng an toàn, lành mạnh, đóng góp ngày càng tích cực vào sự phát triển chung của đất nước.

Minh Trung