Tên miền quốc gia và câu chuyện bảo vệ thương hiệu trên internet

Từ việc sử dụng tên miền “bambooairways.com” của Công ty TNHH Hàng không Tre Việt và sự hiện diện của website giả mạo sử dụng tên miền “bambooairway.vn” với việc sử dụng các từ khóa: “Hàng không Tre Việt”, “Bamboo airways VietNam” “Bamboo airline”... trên công cụ tìm kiếm trên Google đều cho kết quả hiển thị đầu tiên không phải trang thông tin điện tử “bambooairways.com” của Công ty TNHH Hàng không Tre Việt mà là website giả mạo dưới tên miền “bambooairway.vn”. Qua đây thấy rằng tên miền mã quốc gia có ý nghĩa lớn định danh nơi công ty cung cấp dịch vụ, là “thương hiệu số” trên Internet, là một loại tài sản vô hình của các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp.

Theo tìm hiểu, các doanh nghiệp nước ngoài rất chú trọng đăng ký sử dụng tên miền để bảo vệ thương hiệu. Bên cạnh việc sử dụng tên miền cấp cao chung, các công ty đa quốc gia rất quan tâm đến đăng ký sử dụng tên miền mã quốc gia nơi cung cấp dịch vụ, sản phẩm. Tại Việt Nam, các công ty đa quốc gia như Google, Facebook, Samsung… đã tìm hiểu và đăng ký sử dụng tên miền “.vn” khi đến kinh doanh tại thị trường Việt Nam. Tuy nhiên, không ít các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài cũng gặp phải những rắc rối không mong muốn khi tên miền liên quan đến nhãn hiệu, sản phẩm của mình đã bị chủ thể khác đăng ký sử dụng trước đó.

Điểm qua một số vụ việc “bị mất tên miền” của các doanh nghiệp lớn tại Việt Nam như bitis.vn, mhb.vn (Ngân hàng MHB Bank), habeco.vn (Tổng Công ty Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội), agribank.vn… và gần đây nhất là bambooairway.vn. Điều này đã gây ảnh hưởng rất lớn đến hình ảnh, uy tín, tên thương hiệu cũng như định hướng chính xác trong cung cấp dịch vụ của mình cho khách hàng.

Một số vụ việc trước đó cũng rất đáng quan tâm như tên miền BMW.com.vn, IBM.com.vn. SAMSUNGMOBILE.com.vn, ebay.com.vn… Trong đó, đáng chú ý năm 2017, vụ tranh chấp tên miền ebay.com.vn giữa công ty eBay Inc là chủ sở hữu nhãn hiệu “eBay” nổi tiếng đã đăng ký bảo hộ trên thế giới và Việt nam với một công ty có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh. Theo thông tin trong đơn khiếu nại, eBay đã đăng ký trên 2.500 tên miền có chứa cụm từ “eBay”, trong đó 7 tên miền “.vn”, nhưng đáng tiếc trong số đó không có tên miền ebay.com.vn có ý nghĩa thương mại.

Chính sơ suất này đã dẫn đến những khó khăn cho Công ty eBay khi triển khai hoạt động cung cấp dịch vụ tại Việt Nam. Mặc dù đang sử dụng tên miền ebay.vn để kết nối người dùng Việt Nam với thị trường trực tuyến toàn cầu. Và vụ việc này eBay phải theo đuổi vụ kiện để “đòi lại tên miền” trong thời gian dài.

Hầu như các cá nhân, doanh nghiệp chưa nhận thức hết tầm quan trọng của tên miền liên quan tới thương hiệu của mình trên cộng đồng mạng. Các doanh nghiệp thường cho rằng khi tên thương mại, thương hiệu, sản phẩm được bảo hộ về sở hữu trí tuệ thì đương nhiên được “bảo hộ” đối với tên miền trên Internet. Tuy nhiên các hiểu này là không chính xác. Việc đăng ký, sử dụng tên miền “.vn” theo “nguyên tắc bình đẳng, không phân biệt đối xử, đăng ký trước được quyền sử dụng trước”. Do chưa nhận thức chưa đầy đủ như vậy dẫn tới các hệ lụy không đáng có, gây tốn kém về thời gian, công sức của các doanh nghiệp.

Theo Vnnic, với sự gia tăng theo cấp số nhân của các Website thương mại điện tử, tên miền – điều kiện tiên quyết của Website, được ví là “chìa khóa cánh cửa” quan trọng đầu tiên để các doanh nghiệp bước vào nền kinh tế số và thị trường trong thời đại cách mạng số 4.0.

Trong bối cảnh hội nhập, toàn cầu hoá ngày càng sâu rộng, việc sử dụng tên miền ".VN" để bảo vệ các thương hiệu Việt sẽ giúp các doanh nghiệp nhận được sự quan tâm nhiều hơn từ cộng đồng và khách hàng để không bị thua thiệt ngay trên sân nhà như chính trường hợp Công ty TNHH Hàng không Tre Việt đang phải đối mặt.

Để tránh xảy ra những tranh chấp quyền sử dụng tên miền hoặc tránh để những tên miền liên quan đến tên thương mại, sản phẩm, chỉ dẫn địa lý… của mình bị chủ thể khác đăng ký trước, gây ảnh hưởng đến hoạt động quảng bá hình ảnh, thương hiệu trên Internet, các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp cần chủ động đăng ký, sử dụng tên miền liên quan đến hoạt động kinh doanh, tên thương mại, nhãn hiệu, sản phẩm, dịch vụ, chỉ dẫn địa lý…

Gia Hưng