Phó Thủ tướng: Chuyển đổi số cần thêm nhiều cơ chế đặc thù

Sáng 29/12, tại Hà Nội, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác năm 2023, triển khai nhiệm vụ năm 2024. Hội nghị có sự tham dự của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cùng lãnh đạo các Bộ, Ban, ngành liên quan.

Con đường để xóa khoảng cách với các nước lớn

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang khẳng định ngành CNTT Việt Nam đang nắm giữ vai trò quan trọng, vì chuyển đổi số vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển của đất nước. Trong đó, chuyển đổi số là phần việc quan trọng trong cải cách hành chính.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh rằng việc đi tắt, đón đầu để xóa khoảng cách với các nước phát triển chỉ có thể thực hiện bằng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo.

Dẫu vậy, Phó Thủ tướng cũng cho biết một trong những rào cản lớn nhất của chuyển đổi số là thể chế, chính sách. Theo đó, Bộ TT&TT ngoài việc xây dựng được thông tư, nghị định, sửa đổi các nghị định cũ không còn hợp lý, thì các nghị định, quy định mới, cần phải làm nhanh, khẩn trương, và phải chuẩn mực.

"Chuyển đổi số là một lĩnh vực rất đặc biệt, nên cần nhiều cơ chế đặc thù. Nếu không có cơ chế đặc thù, không thể giải quyết được vấn đề", Phó Thủ tướng nói.

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng cho biết chương trình chuyển đổi số quốc gia đã qua 4 năm. Trong đó, năm 2020 là khởi động; năm thứ 4 - 2023 là năm dữ liệu số và đã đến lúc đủ điều kiện để chuyển đổi số quốc gia phải gắn với nhiệm vụ trung tâm là phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Bứt phá mạnh mẽ trong năm 2023

Nhìn lại quá trình công tác của ngành trong năm 2023, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho  biết ngành TT&TT đã tiếp tục tăng cường kỷ luật, kỷ cương và hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý Nhà nước, tham mưu đề xuất để có phản ứng chính sách phù hợp, kịp thời với tinh thần trách nhiệm cao, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, nỗ lực phấn đấu cao nhất thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển KT-XH của toàn ngành.

Trình bày báo cáo, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nêu một số kết quả nổi bật của ngành TT&TT trong năm 2023. Trong đó, nổi bật là doanh thu toàn ngành ước đạt 3.744.214 tỷ đồng, tăng 1,49% so với năm 2022.

Cùng với đó, đóng góp vào GDP của ngành TT&TT ước đạt 887.398 tỷ đồng, tăng 1,34% so với năm 2022; nộp ngân sách Nhà nước ước đạt 99.323 tỷ đồng, tăng 1,31% so với năm 2022; tổng số lao động toàn ngành ước khoảng 1.767.766 lao động, tăng 2,72% so với năm 2022.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, năm 2023, công cuộc chuyển đổi số quốc gia với mục tiêu kép là: Vừa phát triển Chính phủ số, Kinh tế số, Xã hội số; vừa hình thành các doanh nghiệp công nghệ số lớn mạnh của Việt Nam để vươn ra thế giới ngày càng được lan tỏa sâu, rộng trên phạm vi toàn quốc, không để ai bị bỏ lại phía sau trong công cuộc chuyển đổi số toàn dân, toàn diện đã đạt được những kết quả tích cực.

Trong đó, công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế tiếp tục được ưu tiên thực hiện. Luật Giao dịch điện tử và Luật Viễn thông đã được Quốc hội khóa XV thông qua. Sau 14 năm, ngành Thông tin và Truyền thông lại có 2 luật được ban hành trong vòng một năm.

Chỉ thị số 07 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác truyền thông chính sách đã thay đổi căn bản về tư duy, nhận thức, coi truyền thông chính sách trước hết là một việc, một chức năng của cơ quan hành chính Nhà nước, góp phần hình thành bộ máy, nguồn lực cho công tác này.

Ở lĩnh vực bưu chính trong năm 2023, Việt Nam tiếp tục có bước chuyển dịch rõ rệt với sự bùng nổ của thương mại điện tử góp phần thúc đẩy kinh tế số. Doanh thu dịch vụ bưu chính đạt 58.900 tỷ đồng, tăng 9,3% so với năm 2022. Cùng với đó ghi nhận Việt Nam thăng 1 hạng theo xếp hạng chỉ số phát triển bưu chính năm 2023 (từ nhóm 5 lên nhóm 6; nhóm 10 là nhóm cao nhất).

Về hạ tầng viễn thông và hạ tầng số, Việt Nam đã ghi nhận những bước tiến mạnh mẽ, từng bước đáp ứng vai trò là hạ tầng kinh tế kỹ thuật quan trọng của Chính phủ số, Kinh tế số, Xã hội số. Trong đó, mặc dù là một nước đang phát triển, có thu nhập trung bình thấp, Việt nam có độ phủ sóng 4G cao hơn các nước phát triển, với tỷ lệ đạt 99,8%.

Hiện, Bộ TT&T triển khai thử nghiệm 5G tại 59 tỉnh, thành; tỷ lệ dân số được phủ sóng 4G lên đến 99,8%. Tỷ lệ người dùng sử dụng smartphone/tổng số người dùng điện thoại di động tiếp tục tăng lên tới 84,4% (cao hơn mức trung bình của thế giới là 63%). Đây là nỗ lực của ngành TT&TT hướng đến mục tiêu 100% người dùng có điện thoại thông minh vào cuối năm 2024.

Về lĩnh vực công nghiệp công nghệ số, ghi nhận doanh thu đạt 142 tỷ USD, với tỷ lệ giá trị Việt Nam chiếm 28,7%. Trong đó, khoảng 1.500 doanh nghiệp công nghệ số có doanh thu từ thị trường nước ngoài (tăng gần 4% so với năm 2022). Theo đánh giá chung, phát triển công nghiệp công nghệ số, đưa công nghệ "Make in Viet Nam" vào mọi mặt của đời sống xã hội.

Về an toàn thông tin mạng, đây tiếp tục là điểm sáng khi người dân đã được bảo vệ cơ bản trên không gian mạng. Số lượng IP trong năm 2023 của Việt Nam nằm trong mạng Botnet tiếp tục giảm liên tục trong 5 năm qua (giảm gần 70% kể từ năm 2018). Hệ thống cảnh báo, ngăn chặn tên miền độc hại quốc gia đã chặn 9.073 website vi phạm pháp luật, trong đó có 2.603 website lừa đảo, bảo vệ hơn 10 triệu người dân khỏi truy cập các website vi phạm, lừa đảo trực tuyến.

2023 cũng là năm đổi mới cách tiếp cận về bảo vệ người dân trên không gian mạng, khi có gần 125.000 nguồn website đã được thiết lập và kết nối, tích hợp với các giải pháp an toàn thông tin mạng.

Lĩnh vực báo chí - truyền thông tiếp tục khẳng định được vai trò quan trọng trong việc phản ánh trung thực dòng chảy chính của xã hội Việt Nam, tạo đồng thuận, lan tỏa năng lượng tích cực, tạo niềm tin xã hội, góp phần tạo ra sức mạnh tinh thần để Việt Nam bứt phá vươn lên, trở thành nước phát triển, thu nhập cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Về lĩnh vực xuất bản ghi nhận quy mô doanh thu thị trường sách nói đạt trên 102 tỷ đồng, tăng 2 lần so với 2022 (52,3 tỷ); ước đạt trên 40 triệu bản sách nói, tăng 25% so với năm 2022. Tỷ lệ nhà xuất bản đăng ký hoạt động xuất bản phẩm điện tử ước đạt 40,3%, vượt 20% so với kế hoạch; số tựa sách điện tử xuất bản trong năm ước đạt 4.600, tăng 31,4%, đưa tỷ lệ sách điện tử/sách đạt 15,3% trên tổng số xuất bản phẩm (vượt chỉ tiêu năm 12%).

Hướng đến phổ cập hạ tầng số trong năm 2024

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, ngành TT&TT sẽ tiếp tục phát huy những thành tựu đã đạt được trong năm 2023, định hướng 2024 sẽ là năm ngành TT&TT thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm theo chủ đề phổ cập hạ tầng số, sáng tạo ứng dụng số. Mục tiêu là để phát triển kinh tế số, tạo động lực mới cho tăng trưởng kinh tế và năng suất lao động.

"2024 sẽ là năm ngành Thông tin và Truyền thông thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm theo chủ đề: "Phổ cập hạ tầng số và sáng tạo ứng dụng số để phát triển kinh tế số - động lực mới cho tăng trưởng kinh tế và năng suất lao động", Bộ trưởng TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng nêu.

"2024 sẽ là năm phổ cập hạ tầng số, phổ cập các thành tố nền tảng của chuyển đổi số, phát triển các ứng dụng số để phát triển kinh tế số, tạo ra động lực mới để tăng trưởng kinh tế và năng suất lao động. Trong đó, kinh tế số là động lực tăng trưởng kinh tế quan trọng, vừa giúp tăng trưởng GPD, vừa tăng năng suất lao động", Bộ trưởng TT&TT nói thêm.

Ngoài ra, năm 2024 sẽ là năm ứng dụng mạnh mẽ AI, trợ lý ảo. Bộ trưởng cho rằng, với 120.000 văn bản, thể chế trong hệ thống pháp luật đã vượt quá khả năng xử lý của cá nhân. Số lượng này đang tiếp tục tăng qua mỗi năm.

"Vì vậy, lời giải duy nhất hiện nay là hãy để AI xử lý số lớn, con người xử lý số nhỏ", Bộ trưởng đưa ra giải pháp. "Số nhỏ cần nhiều sự tưởng tượng, cần nhiều sáng tạo và đó là thế mạnh của con người. Số lớn thì con người luôn thấy không thoải mái khi làm, thấy vất vả khi làm và có xu thế thoái thác. Và hiện nay AI đã có thể làm thay được, lại làm tốt hơn rất nhiều".