Giải thưởng Nhân tài Đất Việt chuyển mình theo xu hướng công nghệ thế giới

Nhân tài Đất Việt đang bước sang mùa giải thứ 16, qua đó tiếp tục chặng đường mang lại tiếng vang, thành công cho những người đoạt giải, đặc biệt là các nhóm tác giả có sản phẩm, giải pháp đáng chú ý trong lĩnh vực CNTT.

Tuy nhiên đằng sau ánh hào quang ấy, là cả một sự cố gắng, nỗ lực to lớn của tập thể từ công tác tổ chức, chọn lọc thí sinh, và quan trọng nhất là những người “cầm cân nảy mực” - khi họ mới chính là người góp phần làm phát sáng những sản phẩm có tiềm năng, có mức độ sáng tạo, ứng dụng, độ phủ rộng rãi đến người dân, doanh nghiệp.

Cũng chính từ những lựa chọn phân minh ấy, rất nhiều nhóm tác giả, startup đã đi lên từ bệ phóng NTĐV, được ứng dụng rộng rãi, được xã hội công nhận, thậm chí ôm mộng “kỳ lân” trên bầu trời quốc tế.

Theo chia sẻ của TS. Nguyễn Long - Tổng Thư ký Hội tin học Việt Nam, đồng thời là Chủ tịch Hội đồng Giám khảo của Giải thưởng Nhân tài Đất Việt lĩnh vực CNTT trong suốt 16 năm qua, thì đằng sau mỗi giải thưởng được trao, mỗi vinh quang, niềm vui sướng tột cùng của các thí sinh khi bước lên bục vinh quang, là những suy tư, trăn trở với bao đắn đo của người làm công tác chấm thi.

Cuộc thi - nơi không phải “cứ thi là có giải Nhất”

“Nhân tài Đất Việt không phải năm nào cũng có giải Nhất - đó là một áp lực”, TS. Nguyễn Long cho biết. Theo ông, mọi cuộc thi đều có Giải Nhất - nhưng điều đó không đúng với Nhân tài Đất Việt.

Tại đây, giải Nhất không phải năm nào cũng xuất hiện bởi những tiêu chí và sự khắt khe của Hội đồng giám khảo độc lập. Theo đó, sản phẩm, giải pháp nào đã mang danh Giải Nhất Nhân tài Đất Việt thì mức độ thành công phải cao. Và thực tế 16 năm qua tất cả các sản phẩm đoạt giải Nhất đều rất thành công về sau.

“Với tư cách là Hội đồng giám khảo, chúng tôi rất muốn tìm những sản phẩm, giải pháp được tôn vinh giải cao nhất, nhưng thường là rất khó”, vị giám khảo đã gắn bó 16 năm với Nhân tài Đất Việt trải lòng.

“Rõ ràng, với những giải thưởng hay, ý tưởng tốt mà không tôn vinh thì chúng ta sẽ cảm thấy nuối tiếc. Còn ngược lại nếu sản phẩm không nhiều đột biến, nhiều sản phẩm mang tính kế thừa, chưa tiếp cận được với xu hướng của thế giới, mà vẫn buộc phải chọn lấy một thì quả thực không cam lòng.”

Vị giám khảo có thâm niên cao nhất tại Nhân tài Đất Việt kể lại rằng trong quá khứ, từng có một số sản phẩm có tiềm năng, nhưng khi lọt vào chung khảo lại không có phần thuyết trình tốt, không nêu bật được cốt lõi, giá trị của mình, nên bị trượt vô cùng đáng tiếc.

“Một số bạn cho rằng Hội đồng giám khảo chỉ chấm thi theo 'phong trào', hay chấm 'cho có'. Nhưng các bạn đã nhầm!”, TS. Nguyễn Long khẳng định.

Trên thực tế, vòng thi Chung khảo năm nào cũng diễn ra hết sức căng thẳng, bao gồm phần trình bày và hỏi đáp của hơn 10 thành viên Giám khảo, khiến đội thi phải “trổ” hết tài nghệ mới có thể chinh phục được Hội đồng.

Ở chiều ngược lại, cứ mỗi năm, các Giám khảo lại càng vất vả hơn để đưa ra lời nhận xét trong bối cảnh công nghệ phát triển không ngừng, và sự nở rộ của những xu thế mới, khiến cho tiêu chí lựa chọn đội giành chiến thắng càng trở nên khó khăn và phức tạp.

Hội nhập xu thế công nghệ thế giới

Nếu như là một người theo dõi cuộc thi trong nhiều năm, bạn ắt hẳn nhận thấy nét đặc biệt của Nhân tài Đất Việt và những sản phẩm tham gia, đó là luôn luôn thay đổi theo xu hướng phát triển CNTT của Việt Nam, cũng như trên thế giới.

Lấy ví dụ như ngay từ những năm đầu tiên, các sản phẩm đạt giải đã vô cùng ý nghĩa. Hệ thống cảnh báo đường sắt vào những năm đầu thập niên 2.000 là một vấn đề rất được xã hội quan tâm.

Tiếp theo đó là xu thế chuyển đổi số đã được nhiều nhóm thí sinh mang tới  Nhân tài Đất Việt từ rất sớm, tiêu biểu như ứng dụng Fintech (giải Nhất năm 2015), ứng dụng công nghệ thực tế ảo 3D (giải Nhất năm 2017), hay ứng dụng AI để xử lý ngôn ngữ, chuyển đổi văn bản tiếng Việt (giải Nhất 2019, giải Nhì 2018).

Tới nay, khi Việt Nam hội nhập thế giới, đã ngày càng có nhiều cuộc thi tìm kiếm giải pháp, tôn vinh sản phẩm Chuyển đổi số. Điều này cho thấy sự nhạy bén và nhãn quan có thể “nhìn trước” thị trường từ Hội đồng Giám khảo khi chọn ra các nhóm tác giả tại Nhân tài Đất Việt theo đuổi các sản phẩm này.

Năm 2020, trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập mạnh mẽ với thế giới, đồng thời cố gắng thoát mức trung bình để trở thành nước phát triển, thì kinh tế toàn cầu lại bị gián đoạn bởi dịch Covid-19.

Điều này khiến người Việt càng quyết tâm hơn khi đối mặt với những thử thách - đồng thời là cơ hội, để tạo ra dấu ấn, để một lòng về xu thế tất yếu là chuyển đổi số. Đây là điều được TS. Nguyễn Long khẳng định.

“Khi các cửa hàng bị đóng cửa, chúng ta có cơ hội thúc đẩy thương mại điện tử, Mobile Money. Khi không thể gặp nhau để làm việc, chúng ta thúc đẩy nền tảng liên lạc, làm việc từ xa. Trước đây có xe công nghệ, giờ chúng ta có ship giao hàng ở khắp các tỉnh thành lớn”.

“Như bạn thấy, Covid-19 là cơ hội biến đổi hệ thống logistic của Việt Nam theo hướng công nghệ hóa, để hình thành nên những cộng đồng khởi nghiệp mới, những giải pháp trong mùa Covid-19 như Bluezone,... hay những trang web để mọi người có thể hỗ trợ online”.

Ông nhấn mạnh: “Chuyển đổi số là những sản phẩm mang tính thời đại, với cơ hội tận dụng được những công nghệ và nền tảng công nghệ mới nhất để đưa vào ứng dụng như Bigdata, Blockchain, IoT,...”

Theo TS. Nguyễn Long, sự chuyển dịch này là cơ hội cho những bạn trẻ, đặc biệt là những người làm CNTT để có được những sản phẩm của mình góp phần thúc đẩy nhanh chóng chuyển đổi số, đồng thời là cơ hội cho những bạn trẻ muốn theo đuổi nghiệp sáng tạo.

Trong bối cảnh ấy, một lần nữa công việc tìm kiếm, vinh danh các sản phẩm, giải pháp “Make in Việt Nam” theo tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, của Bộ Thông tin -Truyền thông càng trở nên ý nghĩa hơn, đặc biệt là đối với giải thưởng có bề dày gần 2 thập kỉ như Nhân tài Đất Việt.