Vì sao trời rét làm tăng nguy cơ đột quỵ?

Tăng nguy cơ đột quỵ khi trời lạnh

BS Nguyễn Ngọc Uyển, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, vào mùa đông, số ca đột quỵ nhập viện luôn có xu hướng gia tăng.

"Vì thời tiết lạnh không chỉ làm tăng nguy cơ co thắt mạch máu, từ đó làm tăng huyết áp, mà còn làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, dẫn đến cả đột quỵ do xuất huyết não và nhồi máu não", BS Uyển cho biết.

Đặc biệt, bác sĩ cảnh báo tình trạng tắm đêm, mặc không đủ ấm, bỏ thuốc cao huyết áp... cũng là những yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ.

Trong mùa lạnh năm nay, Bệnh viện tiếp nhận ca bệnh 42 tuổi, xuất hiện tình trạng đột quỵ sau tắm khuya. Sau khi tắm khuya, người bệnh đột ngột đau đầu, ý thức chậm dần đi vào hôn mê.

Bệnh nhân đã được sơ cứu tuyến trước, chuyển đến Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 giờ thứ 3, mặc dù đã được hồi sức cấp cứu tích cực, tuy nhiên tổn thương đột quỵ chảy máu não quá nặng, bệnh nhân hôn mê sâu không còn khả năng cứu chữa.

Tại Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, nam bệnh nhân 31 tuổi được chuyển đến Trung tâm trong tình trạng hôn mê, đặt ống nội khí quản và huyết áp liên tục tăng cao 180/100 mmHg. Tình trạng huyết áp của bệnh nhân không giảm ngay cả khi đã được sử dụng thuốc truyền tĩnh mạch.

Người nhà bệnh nhân cho biết, từ năm 2020, bệnh nhân đã có tiền sử chảy máu não bán cầu trái do tăng huyết áp. Khi điều trị ổn định, bệnh nhân được cho về nhà dùng thuốc để điều trị tăng huyết áp.

Đáng nói, sau một thời gian thấy huyết áp bình thường, anh chủ quan nghĩ rằng bệnh đã khỏi nên tự ý bỏ thuốc không điều trị. Ngoài ra, bệnh nhân cũng sử dụng thuốc lá, bia, rượu.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Tiến Dũng, Phó Giám đốc Trung tâm Đột quỵ cho biết, kết quả chụp phim cho thấy bệnh nhân tiếp tục chảy máu não bên đối diện, bên phải và lần này thể tích lớn hơn và có máu trong não thất.

BS Uyển cho biết, tổng hợp nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thaayss, việc tiếp xúc với lạnh là yếu tố nguy cơ thúc đẩy sự gia tăng đột quỵ não, cả đột quỵ chảy máu não và đột quỵ nhồi máu não.

Một số cơ chế bệnh sinh của vấn đề này như sau:

Sự thay đổi theo mùa và nhiệt độ tác động tới các yếu tố nguy cơ đột quỵ (tăng huyết áp, tăng đường huyết, tăng lipid máu, rung nhĩ) làm gia tăng nguy cơ đột quỵ.

Co thắt mạch máu: co mạch ngoại vi và tăng huyết áp đột ngột thoáng qua sau khi tiếp xúc với lạnh có thể gây vỡ mạch máu não, gây đột quỵ xuất huyết não. Điều này lý giải cho hiện tượng đột quỵ xuất huyết não thường cao nhất vào ngày đầu tiếp xúc với lạnh.

Thêm vào đó, hiện tượng co mạch giúp giữ cơ thể không mất nước cũng làm tăng độ nhớt của máu.

Nhiệt độ giảm cũng làm cơ thể tăng sản xuất hồng cầu và tiểu cầu nhằm tăng sự trao đổi chất của cơ thể, dẫn đến hình thành cục máu đông. Từ đó tăng nguy cơ tắc nghẽn mạch máu dẫn đến nhồi máu não. Điều này lý giải cho hiện tượng đột quỵ nhồi máu não thường xảy ra sau vài ngày tiếp xúc với lạnh.

Phòng nguy cơ đột quỵ khi trời lạnh như thế nào?

Để phòng đột quỵ trong mùa lạnh, mọi người nên giữ ấm cơ thể. Việc giữ ấm cơ thể, nhất là vùng đầu và cổ trong mùa lạnh rất quan trọng.

Cần lưu ý việc thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể gây sốc nhiệt. Khi tham gia hoạt động thể chất, nên mặc nhiều lớp áo, khi cơ thể ấm lên sau vận động thì có thể cởi bỏ bớt và mặc vừa đủ giữ ấm cơ thể.

Nếu đang hoạt động ngoài trời lạnh và thấy mình đổ mồ hôi, như vậy cơ thể đang bị quá nóng và không ổn; nhất là đối với người có bệnh tim mạch thì tốt nhất nên nghỉ ngơi, cởi bớt áo khoác và vào ngay trong nhà.

Cần kiểm soát huyết áp, đo huyết áp định kỳ, nhất là với người có tiền sử tăng huyết áp.

Mỗi người nên có chế độ ăn uống lành mạnh, ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế chất béo, đường, muối.

Tăng cường hoạt động thể dục nhẹ nhàng 30 phút mỗi ngày để hỗ trợ tim mạch cần tuân theo nguyên tắc không hoạt động quá sức. Bởi khi trời lạnh, cơ thể chúng ta phải gắng sức hơn bình thường nhằm giữ nhiệt độ cơ thể ổn định.

Do vậy, việc đi bộ nhanh hơn bình thường gặp khi gió lạnh thổi vào mặt và cơ thể cũng đã là gắng sức.

Hạn chế rượu bia, thuốc lá, những thói quen này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.

Bác sĩ cũng khuyến cáo người dân khám sức khỏe định kỳ, chủ động tầm soát, phát hiện sớm và điều trị kịp thời các yếu tố nguy cơ để đề phòng đột quỵ mùa lạnh.