Vì sao hàng triệu liều vaccine vẫn nằm kho giữa "cơn khát"?

Tình trạng thiếu vaccine, đặc biệt là vaccine sởi và vaccine DPT (ngừa bạch hầu, ho gà, uốn ván) ở nhiều địa phương trên cả nước đang là một vấn đề nhức nhối hiện nay.

Trao đổi với Dân trí, đại diện một bệnh viện tuyến Trung ương tại Hà Nội cho hay, không chỉ vaccine sởi mà nhiều loại vaccine và sinh phẩm y tế cũng rơi vào tình trạng khan hiếm.

"Nhiều gia đình khi liên hệ với bệnh viện nhưng được thông báo hết vaccine đều bày tỏ sự lo lắng, bức xúc", vị này cho hay.

Chiều 14/9, Sở Y tế TPHCM cho biết, nhu cầu vaccine sởi và vaccine DPT hàng tháng của địa phương là hơn 8.000 liều cho mỗi loại.

Tuy nhiên, lô vaccine DPT 6.000 liều gần nhất được Viện Pasteur TPHCM phân bổ cho Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM (HCDC) đã sử dụng hết. Ngày 31/8, Viện đã gửi thông báo hết vaccine sởi và DPT trong kho. 

Hàng triệu liều vaccine nằm kho chờ thủ tục

Hiện nay, vaccine sởi và DPT được các đơn vị trong nước sản xuất, cung ứng theo cách đặt hàng. Trong đó, vaccine sởi do Trung tâm Nghiên cứu sản xuất vaccine và sinh phẩm y tế (POLYVAC) sản xuất và vaccine DPT do Viện Vaccine và sinh phẩm y tế (IVAC) sản xuất. 

Tuy nhiên, có một thực trạng là hiện có hàng triệu liều vaccine đã được sản xuất và kiểm định nhưng vẫn phải nằm kho vì vấn đề thủ tục.

Cụ thể, trao đổi với Dân trí, TS Dương Hữu Thái - Viện trưởng IVAC cho biết, IVAC là đơn vị sản xuất vaccine DPT theo đặt hàng của Bộ Y tế.

Hiện đã có 800.000 liều vaccine DPT đã được đơn vị này sản xuất và được kiểm định sẵn sàng đưa vào sử dụng bất cứ lúc nào.

"Theo đơn đặt hàng mới nhất mà chúng tôi nhận được, số lượng vaccine DPT được đặt hàng là 1,5 triệu liều. Trong số này, hiện đã có 800.000 liều được bảo quản trong kho sẵn sàng cung cấp. 700.000 liều còn lại đã sản xuất và đang đợi kết quả", TS Thái cho hay.

Chuyên gia này cũng thông tin rằng, IVAC chỉ là đơn vị sản xuất, khi được Bộ Y tế yêu cầu thì vaccine trong kho sẽ ngay lập tức được cung ứng.

Tình trạng vaccine nằm kho chờ cung ứng cũng xảy ra tại POLYVAC. Theo ông Nguyễn Đăng Hiền, hiện cơ sở này đang có 1,5 triệu liều vaccine sởi đã được kiểm định chất lượng từ giai đoạn tháng 3 - 4. Hiện lô vaccine này sẵn sàng xuất xưởng.

"Vaccine được sản xuất theo đơn đặt hàng. Số lượng đặt hàng tùy theo từng năm. Đơn đặt hàng năm nay dự kiến khoảng 1,8 triệu liều", ông Hiền thông tin.

Cũng theo vị này, hiện POLYVAC đang cùng phối hợp với Bộ Y tế hoàn tất các thủ tục cần thiết, để cung cấp vaccine ra thị trường.

Vướng thủ tục đặt hàng, ký hợp đồng

Về tình trạng thiếu vaccine, Bộ y tế thông tin, hàng năm, trên cơ sở nhu cầu của các đơn vị, địa phương, Bộ Y tế giao Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đặt hàng và ký hợp đồng với các đơn vị sản xuất vaccine trong nước để cung ứng một số loại vaccine (DPT, uốn ván, BCG, viêm não Nhật Bản, viêm gan B, sởi, sởi-rubella, bOBV) phục vụ cho tiêm chủng mở rộng.

Các vaccine được quản lý, điều phối theo quy trình nghiêm ngặt để bảo đảm chất lượng giao cho các Viện Pasteur/Vệ sinh dịch tễ khu vực, sau đó cung cấp cho các địa phương, đơn vị triển khai tiêm chủng.

Việc cung ứng vaccine được thực hiện theo các quy định của pháp luật về giá và đặt hàng. Năm 2022, Bộ Y tế đã có Quyết định giao dự toán kinh phí và phê duyệt kế hoạch đặt hàng vaccine cho Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương.

Theo báo cáo của Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương và một số địa phương, hiện đang thiếu một số loại vaccine: DPT, sởi do chưa hoàn thiện thủ tục đặt hàng, ký hợp đồng.

Bộ Y tế đã và đang quyết liệt chỉ đạo, đôn đốc Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương và các đơn vị sản xuất vaccine khẩn trương hoàn thiện các thủ tục đặt hàng để có vaccine cung ứng cho công tác tiêm chủng; trong đó các đơn vị sản xuất vaccine khẩn trương xây dựng phương án giá vaccine năm 2022 để Bộ Y tế thẩm định, gửi Bộ Tài chính xem xét, phê duyệt, làm cơ sở thanh, quyết toán theo quy định.