Vì sao bệnh nhân hen cần phải đạt kiểm soát hen theo GINA?

Hen hay suyễn là tình trạng bệnh mạn tính của đường hô hấp với các triệu chứng điển hình là ho, khò khè và khó thở thường xuất hiện vào ban đêm đặc biệt là khi trời gần sáng.

Hiện nay, dù y học hiện đại đã có nhiều tiến bộ nhưng việc điều trị dứt điểm hen suyễn cũng chưa đạt được như mong đợi. Do vậy, mục tiêu của cả bệnh nhân và nhân viên y tế trong quản lý hen là kiểm soát được bệnh.

 

Theo hướng dẫn của tổ chức phòng chống hen toàn cầu GINA, các tiêu chí kiểm soát hen bao gồm:

 

- Không có (hoặc có không quá 2 lần/tuần) triệu chứng ban ngày.

 

- Không hạn chế hoạt động hàng ngày, gồm cả vận động thể lực.

 

- Không triệu chứng hay thức giấc về đêm vì hen.

 

- Không (hoặc có không quá 2 lần/tuần) nhu cầu dùng cắt cơn.

 

- Kết quả thăm dò chức năng phổi bình thường hay gần bình thường.

 

- Không có đợt hen kịch phát.

 

Khi bệnh nhân hen với sự theo dõi của Bác sĩ, đạt được tất cả các tiêu chí trên thì coi như hen của họ đã được kiểm soát. Tuy nhiên, khi hen đã được kiểm soát thì không có nghĩa là người bệnh sẽ ngưng thuốc điều trị mà việc tiếp tục hay dừng điều trị phải theo các hướng dẫn điều trị như của GINA và phải được Bác sĩ quyết định.

 

Nếu hen đã đạt được kiểm soát thì người bệnh sẽ có những lợi ích gì?

 

Việc đạt được kiểm soát hen là mong đợi của cả bệnh nhân và nhân viên y tế. Khi hen đã được kiểm soát tốt người bệnh sẽ không bị các triệu chứng phiền toái do bệnh hen mang lại. Những triệu chứng hen có thể ảnh hưởng đến công việc hay học tập của bệnh nhân và có thể làm giảm chất lượng cuộc sống của họ hoặc thậm chí gây ra tử vong đặc biệt khi có các triệu chứng cấp tính.

 

Bệnh hen được kiểm soát sẽ giảm thiểu cho bệnh nhân nguy cơ bị lên cơn hen cấp phải nhập viện hay nhập cấp cứu, qua đó không những giúp bệnh nhân tiết kiệm tiền bạc (vì điều trị đợt cấp tốn rất nhiều tiền so với điều trị phòng ngừa để kiểm soát bệnh) mà còn tránh được nguy cơ tử vong do cơn cấp nguy hiểm gây ra.

 

Làm thế nào để biết bệnh hen đã được kiểm soát hay chưa?

 

Để biết được hen đã được điều này xin làm theo 2 cách sau:

 

(1) Trả lời 5 câu hỏi sau:

 

- Trong 1 tuần, bạn có bị triệu chứng hen vào ban ngày nhiều hơn 2 lần không?

 

- Bệnh hen có làm hạn chế hoạt động hàng ngày của bạn bao gồm cả vận động thể lực không?

 

- Bạn có triệu chứng hen hay thức giấc về đêm vì hen không?

 

- Trong 1 tuần, bạn có dùng cắt cơn hơn 2 lần không?

 

- Kết quả thăm dò chức năng phổi của bạn có bất thường không?

 

Nếu có hơn 2 câu trả lời “có” cho 5 câu hỏi trên thì coi như bệnh hen của bạn chưa được kiểm soát.

 

(2). Trả lời 5 câu hỏi của bộ câu hỏi trắc nghiệm kiểm soát hen ACT- Asthma Control Test (nội dung chi tiết bảng câu hỏi xin tham khảo thêm ở trang web: http://www.asthmacontroltest.com/countries/vietnam/frames.htm

Nếu tổng số điểm của bạn dưới 20 điểm thì có nghĩa là bệnh hen của bạn chưa được kiểm soát.

 

Nếu sau khi tìm hiểu như 2 cách vừa nêu và nhận thấy bệnh hen của mình chưa được kiểm soát thì người bệnh nên gặp và thảo luận thêm với Bác sĩ để điều chỉnh lại việc điều trị nhằm giúp kiểm soát được bệnh. Các bác sĩ gia đình, bác sĩ nội khoa hay bác sĩ chuyên khoa hô hấp sẽ giúp đưa ra những quyết định tốt nhất cho từng điều kiện và hoàn cảnh của người bệnh để kiểm soát tốt bệnh hen suyễn.

 

Nguyễn Như Vinh

ĐH Y Dược TPHCM