Ung thư cổ tử cung - bệnh ung thư dễ phòng ngừa nhất trên toàn cầu

WHO: Tiến tới loại trừ bệnh ung thư cổ tử cung vào năm 2030

Thông tin được các chuyên gia chia sẻ tại buổi tọa đàm đa bên với chủ đề “Giảm thiểu các rào cản kỹ thuật và tâm lý để mở rộng phạm vi sàng lọc ung thư cổ tử cung cho phụ nữ Việt Nam” diễn ra chiều 26/8 tại Hà Nội.

Là một trong những loại ung thư dễ phòng ngừa nhất toàn cầu, tuy nhiên, tại Việt Nam, ung thư cổ tử cung vẫn là thách thức lớn đối với y tế công cộng.

Mỗi năm, hàng ngàn phụ nữ Việt phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, dẫn đến điều trị kém hiệu quả và tử vong sớm. Phát hiện sớm thông qua sàng lọc hiệu quả là yếu tố then chốt để giảm những gánh nặng này.

GS.TS.BS Nguyễn Vũ Quốc Huy, Phó Chủ tịch Hội Phụ sản Việt Nam, Hiệu trưởng Trường Đại học Y - Dược, Đại học Huế, cho biết, theo Globocan 2022, mỗi năm, Việt Nam ghi nhận hơn 4.600 ca mắc mới ung thư cổ tử cung, tỷ lệ mắc chuẩn hóa theo tuổi là 7,8/100.000 phụ nữ, với hơn 2.500 ca tử vong.

Bệnh lý ung thư cổ tử cung phát triển qua giai đoạn tiền ung thư, là vấn đề y tế công cộng toàn cầu và quốc gia, có thể loại trừ khỏi cộng đồng. Chúng ta cần triển khai chương trình dự phòng cấp quốc gia với 3 cấp, gồm: Tiêm vaccine HPV, sàng lọc và dự phòng cấp 3 là chẩn đoán sớm, điều trị.

Trong khuôn khổ nỗ lực toàn cầu, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đưa ra mục tiêu 90-70-90 nhằm thúc đẩy tiêm chủng, sàng lọc và điều trị, tiến tới loại trừ ung thư cổ tử cung vào năm 2030.

Đẩy mạnh sàng lọc phát hiện sớm ung thư cổ tử cung

Trong hoạt động phòng chống ung thư cổ tử cung, Việt Nam đã đạt được nhiều bước tiến quan trọng.

Cụ thể, vaccine HPV đã được tích hợp vào Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia và các dịch vụ điều trị cũng ngày càng được mở rộng. Tuy nhiên, hạn chế lớn nhất vẫn là ở khâu sàng lọc và phát hiện sớm. Tính đến năm 2021, chỉ 28% phụ nữ Việt Nam trong độ tuổi 30-49 đã được tiếp cận sàng lọc.

Các rào cản như kỳ thị, hạn chế trong khả năng tiếp cận dịch vụ và khó khăn về hậu cần tiếp tục ảnh hưởng đến tỷ lệ tham gia sàng lọc, đặc biệt tại các khu vực nông thôn, vùng sâu và vùng xa.

Tọa đàm đã giới thiệu mô hình sàng lọc ung thư cổ tử cung thí điểm tại Hải Phòng. Trong đó, phụ nữ có thể tự lấy mẫu hoặc đến cơ sở y tế địa phương để thực hiện xét nghiệm HPV DNA - phương pháp sàng lọc được WHO khuyến nghị.

Theo GS Huy, mô hình thí điểm tại Hải Phòng cho thấy xét nghiệm HPV DNA có thể được tích hợp hiệu quả vào hệ thống y tế cơ sở, từ đó giúp phát hiện sớm, giảm tải cho tuyến đầu và nâng cao hệ thống chuyển tuyến.

Nếu được nhân rộng toàn quốc, mô hình này sẽ giúp mở rộng khả năng tiếp cận cho phụ nữ và củng cố năng lực của hệ thống y tế trong nỗ lực loại trừ ung thư cổ tử cung.