Tự ý tăng liều cho nhanh khỏi, nhiều bệnh nhân ngộ độc thuốc

Gặp họa vì tự ý tăng liều thuốc

Ngày 23/9, Bệnh viện Da liễu Trung ương thông tin, thời gian vừa qua, nhiều bệnh nhân ngộ độc cấp tính thuốc phải nhập viện điều trị.

Như trường hợp bệnh nhân nam, hơn 50 tuổi, mắc bệnh lichen phẳng. Bác sĩ kê đơn thuốc uống 10mg/tuần, bệnh nhân tự ý điều chỉnh uống 10mg/ngày trong 5 ngày liên tục.

Sau 5 ngày sử dụng thuốc, bệnh nhân xuất hiện các tổn thương dát đỏ, phù nề, đau rát vùng sinh dục - hậu môn. Nhưng chưa dừng lại, bệnh nhân tiếp tục "bồi" thêm 5 ngày thuốc như đã uống. Kết quả, tổn thương tiến triển nặng hơn, bệnh nhân phải đến Bệnh viện Da liễu Trung ương để điều trị.

Một trường hợp khác, bệnh nhân 50 tuổi mắc bệnh vảy nến thể mảng được chỉ định điều trị ngoại trú thuốc methotrexate (MTX) 10mg/tuần, nhưng bệnh nhân tự ý uống 10 mg/ngày liên tục trong 4 tuần.

Điều này đã khiến bệnh nhân bị ngộ độc thuốc methotrexate với biểu hiện trợt loét và hoại tử da, niêm mạc lan rộng, suy tủy dẫn đến giảm tiểu cầu và bạch cầu tiến triển nhanh, nguy cơ nhiễm trùng toàn thân.

Hay trường hợp nam thanh niên 20 tuổi mắc bệnh vảy phấn dạng lichen và đậu mùa cấp tính. Anh không tuân thủ phác đồ điều trị theo chỉ định của bác sĩ, có giai đoạn dùng MTX 5 mg/ngày liên tục trong 2 tuần, dẫn đến loét miệng, buồn nôn, xuất hiện bọng nước trên da.

Các bệnh nhân trên được các bác sĩ khoa Điều trị bệnh da nam giới, Bệnh viện Da liễu Trung ương thống nhất phương án điều trị bằng cách bù dịch, đảm bảo kiềm hóa nước tiểu, bổ sung acid folic đường uống và duy trì hàng ngày cho đến khi công thức máu hồi phục.

Sử dụng các yếu tố tạo máu, yếu tố kích thích bạch cầu hạt khi bạch cầu dưới 0,5 G/L và điều trị kháng sinh phối hợp với các trường hợp có biểu hiện nhiễm trùng tại da, niêm mạc và các cơ quan khác.

BSCKII Đặng Bích Diệp, khoa Điều trị bệnh da nam giới, Bệnh viện Da liễu Trung ương cho biết, các bệnh nhân được chăm sóc điều dưỡng toàn diện các thương tổn da và niêm mạc, bao gồm chăm sóc làm sạch tổn thương, đắp gạc, thay băng hàng ngày. 

Kết quả điều trị các bệnh nhân hồi phục tốt, toàn trạng ổn định, da và niêm mạc lành, hết biểu hiện rối loạn tiêu hóa, tình trạng suy tủy, suy gan cải thiện tốt.

Rất dễ ngộ độc

ThS.BSNT Lê Thu Hằng, khoa Điều trị bệnh da nam giới cho biết, methotrexate  là thuốc có tác dụng điều hòa miễn dịch, giảm viêm thường được sử dụng trong da liễu để điều trị các bệnh vảy nến, viêm da cơ địa, bệnh tự miễn, bệnh da viêm, do nó khá an toàn, hiệu quả và chi phí thấp. 

Thuốc MTX liều thấp còn được sử dụng để điều trị các bệnh lý da liễu như vảy nến, viêm da cơ địa, vảy phấn dạng lichen...

"Đây là loại thuốc cần dùng theo đúng chỉ định cả bác sĩ và được theo dõi chặt chẽ. Liều dùng MTX thường là liều hàng tuần, thay vì hàng ngày. Điều này khác với hầu hết các loại thuốc khác.

MTX dạng uống thường được hướng dẫn uống vào một một ngày cụ thể trong tuần (ví dụ: thứ hai) trên đơn thuốc. Vào ngày được chỉ định trong tuần, MTX có thể được dùng một liều duy nhất hoặc chia thành 2 đến 3 liều nhỏ hơn.

Nếu lạm dụng hoặc sử dụng không đúng chỉ định, trong trường hợp này các bệnh nhân uống liên tục theo ngày chứ không theo tuần có thể dẫn tới các biểu hiện ngộ độc cấp tính, có thể dẫn đến tử vong", BS Hằng thông tin.

Theo BS Điệp, lỗi dùng MTX như các bệnh nhân này là thường gặp nhất và đã được cảnh báo nhiều lần trên thế giới. Mặc dù độc tính thường gặp hơn khi dùng liều cao, song cũng có thể gặp ở bất kỳ mức liều nào.

Ngộ độc cấp tính có thể gây loét niêm mạc, loét da, suy tủy, tổn thương gan, thận, độc trên thần kinh trung ương, nặng hơn có thể gặp viêm phổi kẽ, nhiễm trùng cơ hội, hoại tử thượng bì và tử vong.

Các biến chứng thường xuất hiện nhanh, diễn biến nặng nề và khó kiểm soát nếu phát hiện muộn.

"Ngộ độc MTX là một cấp cứu nội khoa có thể gây tử vong, thường liên quan đến việc dùng thuốc không đúng lịch hoặc kèm các yếu tố nguy cơ làm tăng tích lũy thuốc", BSCKII. Quách Thị Hà Giang, Trưởng khoa Điều trị bệnh da nam giới, Bệnh viện Da liễu Trung ương khuyến cáo.