Tôi đang có thai 5 tháng và sống trong vùng ngập lụt, tôi rất lo về sức khỏe của mình và thai nhi, đặc biệt là nguy cơ nhiễm trùng và thiếu dinh dưỡng. Xin bác sĩ tư vấn cách chăm sóc để giảm rủi ro trong tình trạng này?

Phụ nữ mang thai tuyệt đối giữ an toàn, trong điều kiện ngập lụt trơn trượt, các cấu trúc không bền vững, nguy cơ té ngã cao. Đồng thời, tránh ngâm mình dưới nước quá lâu, vì mầm bệnh có thể xâm nhập qua đường sinh dục gây viêm nhiễm. BS Nguyễn Trung Cấp chia sẻ tại buổi tọa đàm (Ảnh: Mạnh Quân). Bên cạnh đó, thai phụ cần đảm bảo vấn đề dinh dưỡng, giấc ngủ. Vì khi xảy ngập lụt, việc thay đổi môi trường sống, sống ở nơi tạm bợ có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, dinh dưỡng. Ngoài ra, cần tránh các yếu tố tác động khác như nhiễm lạnh. Thai phụ cũng cần tránh nguy cơ lây nhiễm các bệnh khác như người bình thường.

Thưa bác sĩ, gia đình tôi sống trong vùng ngập lụt nhiều ngày, con tôi bị ho kéo dài và khó thở. Chúng tôi phải làm gì để xử lý tạm thời và khi nào cần đưa cháu đến bệnh viện thưa BS Cấp?

Theo BS Nguyễn Trung Cấp, khi trẻ có biểu hiện khó thở cha mẹ cần đưa con đến bệnh viện ngay (Ảnh: Mạnh Quân). Trẻ xuất hiện khó thở là tình trạng nên đến viện ngay, còn nếu trẻ bị ho kéo dài mà không khó thở thì chúng ta xem xét môi trường sống có bị nấm mốc nhiều không. Nhiều trẻ bị dị ứng khi hít thở bào tử nấm mốc cảm thấy hụt hơi, khó thở khi đến vùng nhiều nấm mốc nên bị ho. Ngoài ra, bạn cần xem trẻ có sốt không, nếu chỉ ho, khó thở không nghiêm trọng, không sốt thì tạm để trẻ ở nhà, nếu khó thở nghiêm trọng, ho kèm theo sốt thì nên đến bệnh viện.

Thuốc tiêu hóa và men vi sinh có nên sử dụng thường xuyên để phòng ngừa rối loạn tiêu hóa sau bão lũ không?

Men vi sinh là lợi khuẩn, nó xuất hiện trong cơ thể từ khi lọt lòng mẹ và bú sữa mẹ. Men vi sinh đi theo chúng ta suốt cuộc đời và chúng ta cũng có thể bổ sung để đảm bảo sức khỏe.

Những thuốc nào cần tránh sử dụng trong điều kiện cơ thể suy nhược, mất nước sau ngập lụt, và làm thế nào để người dân biết điều này, thưa PGS Nguyễn Tuấn Dũng?

Bị suy nhược và mất nước thì có nghĩa là bị rối loạn điện giải gây rối loạn cả hệ thống trong cơ thể. Do đó chúng ta đừng làm gì để xáo trộn điện giải, cụ thể trước hết là thuốc lợi tiểu các loại. PGS.TS Nguyễn Tuấn Dũng lưu ý bà con chú ý khi dùng thuốc trong mùa mưa bão (Ảnh: Mạnh Quân). Thuốc này tăng lượng nước tiểu đẩy điện giải ra ngoài. Bên cạnh đó, các loại thuốc nên tránh như thuốc tăng huyết áp, thuốc điều trị tâm thần hướng thần kinh và một số thuốc khác.

Nhiều người ở khu vực của tôi bị tiêu chảy và mất nước do ăn phải thực phẩm không đảm bảo. Xin bác sĩ chia sẻ cách bù nước và phòng tránh các biến chứng nguy hiểm trong tình trạng này khi chưa thể đi khám?

Trước hết tôi lưu ý giữ vệ sinh sạch sẽ bàn tay cầm nắm, vấn đề vệ sinh trong nhà. Để bù nước, WHO khuyến cáo sử dụng oresol, trong đó có đường, muối kali. Trong điều kiện không thể mua được oresol chúng ta có thể uống nước cam, nước cam có nhiều kali, như vậy nước cam cộng đường muối là oresol tự chế. Vì thế, loại trái cây cần chuẩn bị trong khi xảy ra bão lũ, ngập lụt là cam, chanh, quýt, bưởi đặc biệt là cam. Cam có vitamin rất dồi dào, có thể chế ngự tiêu chảy.

Tôi bị vết thương ở chân do ngã khi dọn dẹp nhà sau lũ, hiện tại vết thương có dấu hiệu sưng đỏ và đau nhức. Xin bác sĩ tư vấn cách sơ cứu và chăm sóc vết thương trong môi trường nước bẩn để tránh nhiễm trùng?

Khi chúng ta có vết thương mà phải đi qua vùng ngập nước thì cố gắng giữ vết thương không bị ngấm nước bằng cách băng vô khuẩn rồi băng tiếp bên ngoài vật liệu chống nước như nilon. Tại chỗ vết thương có thể sát trùng bằng betadine. Theo bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, khi có vết thương hở, cần phải rửa bằng dung dịch tiệt trùng, băng lại, sau đó băng thêm một lớp bên ngoài bằng vật liệu chống thấm để nước không ngấm vào vết thương (Ảnh: Mạnh Quân). Việc rửa sạch vết thương hàng ngày bằng nước muối sinh lý cũng giúp thải loại bớt mầm bệnh. Bên cạnh đó cần đến cơ sở y tế đề xác định mầm bệnh là gì để sử dụng kháng sinh đúng với mầm bệnh đó. Người dân cần tránh tự sử dụng kháng sinh vì dễ bị sử dụng nhầm thuốc, sai liều và dẫn đến hậu quả lâu dài là kháng thuốc.

Khu vực chúng tôi bị ngập, nhiều người bắt đầu có triệu chứng đau mắt đỏ và ngứa mắt. Trong điều kiện nước bẩn và không có thuốc nhỏ mắt, bác sĩ có cách nào giảm triệu chứng để tránh lây lan không?

Khi mắt đỏ, chúng ta có 3 nguyên nhân là virus, vi khuẩn, dị ứng. Nếu do virus thì không có thuốc điều trị, trường hợp do vi khuẩn thì chúng ta cũng không được phép dùng thuốc kháng sinh vì phải có sự kê đơn, kể cả khi bác sĩ xác định do nhiễm khuẩn thì mới kê đơn, thứ 3 là dị ứng. Với tác nhân đầu tiên, rẻ nhất và dễ nhất là chúng ta dùng nước muối sinh lý, nhỏ nhiều giúp trôi đi các tác nhân gây bệnh, chưa bớt thì sử dụng thêm thuốc chống xung huyết. Còn bình thường mắt tự khỏi, chẳng hạn chúng ta đi ngoài đường tiếp xúc với bụi bẩn khiến mắt bị đỏ nhưng sau đó thì không sao vì trong mắt có chất kháng khuẩn tự nhiên.

Nhà tôi bị ngập nước, mẹ tôi bị tiểu đường hiện đang có dấu hiệu nhiễm trùng chân do ngâm nước bẩn. Xin bác sĩ cho biết cách xử lý để tránh vết thương trở nặng khi chưa thể đến cơ sở y tế?

Tình trạng nhiễm trùng ở bệnh nhân tiểu đường là tình trạng rất trầm trọng nên chúng ta cần cố gắng đến cơ sở y tế càng nhanh càng tốt. Ở nhà thì bệnh nhân cần tuân thủ thuốc tiểu đường, tránh tình trạng tăng đường máu khiến vết thương trầm trọng hơn. Khi có vết thương, người bệnh cần phải xử lý tại chỗ như dùng betadine sát trùng. Người tiểu đường có tình trạng viêm rễ thần kinh làm giảm nhạy cảm nên cố gắng thận trọng trong sinh hoạt vận động hàng ngày, cố gắng hạn chế thương tích.

Tôi có con nhỏ bị dị ứng da do nước bẩn sau lũ, khi dùng thuốc bôi ngoài da không đỡ thì nên chuyển sang thuốc nào an toàn hơn?

Tôi không rõ bạn sử dụng loại thuốc bôi ngoài da nào. Khi có lũ lụt xảy ra thì nguồn nước bị ô nhiễm bởi hóa chất từ các nhà máy, công xưởng… có thể gây kích ứng dẫn đến viêm da tiếp xúc. PGS Dũng lưu ý người dân cần thận trọng khi sử dụng thuốc corticoid, tránh lạm dụng (Ảnh: Mạnh Quân). Việc chúng ta sử dụng kháng sinh bôi ngoài da có thể chưa hiệu quả, khi đó chúng ta có thể sử dụng kem bôi corticoid, trong điều kiện bình thường phải đến bác sĩ nhưng trong điều kiện ngập lụt có thể sử dụng tạm thời bôi bên ngoài, có thể uống thêm thuốc kháng histamin để giảm bớt triệu chứng.

Sau mưa lũ, tôi bị sốt cao và đau nhức cơ bắp, nghi ngờ sốt xuất huyết nhưng điều kiện khó khăn không thể đi khám ngay. Tôi cần làm gì trước mắt để theo dõi tình trạng sức khỏe?

Tình trạng sốt và đau nhức cơ bắp là triệu chứng có thể liên quan sốt xuất huyết. Sốt xuất huyết khiến người bệnh sốt rất cao trong 2-3 ngày đầu tiên, nhức hốc mắt sau đó tình trạng sốt thoái lui. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào như: Chảy máu tự nhiên, đau nhức vùng gan… đây là tình trạng cảnh báo khiến bệnh nhân diễn biến nặng, cần đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Khi bị tiêu chảy kéo dài do nước uống không đảm bảo, ngoài việc bù nước điện giải, có nên sử dụng các thuốc cầm tiêu chảy không, và nên dùng loại nào?

Khi bị tiêu chảy, người bệnh sẽ bị mất nước, rối loạn điện giải, vì thế việc bù nước, điện giải rất quan trọng. Tuy nhiên, chúng ta cần lưu ý pha cho đúng tỷ lệ theo hướng dẫn, pha sai càng hại cho bệnh nhân. Ngoài bù nước, điện giải, người dân có thể bổ sung thêm kẽm. Như BS Cấp nói, khi virus rota vào cơ thể, nó mượn cơ thể để nhân bản, kẽm có tác dụng ngăn sự sao chép này. Đồng thời, chúng ta có thể bổ sung các vi sinh vật, lợi khuẩn giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Rất nhiều hiệu thuốc có bán thuốc lợi khuẩn, các dược sĩ sẽ hướng dẫn cụ thể sử dụng các loại thuốc này. Nếu uống thuốc cầm tiêu chảy, chúng ta vô tình nhốt vi sinh vật gây hại. Vì thế, uống thuốc cầm tiêu chảy nên là biện pháp cuối cùng. Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần lưu ý việc rửa tay bằng xà phòng cũng giúp giảm 40% số trường hợp bị tiêu chảy. Vậy tại sao chúng ta không chọn giải pháp đơn giản này để phòng bệnh từ xa. BS Cấp: Chúng ta cần phân biệt tiêu chảy thông thường, nhẹ và tiêu chảy nguy hiểm. Chúng ta có thể nhận biết đơn giản qua dấu hiệu như tiêu chảy có máu trong phân, sốt, tiêu chảy rất nặng, đi ngoài nhiều lần, kèm theo nôn thì có thể mất nước nghiêm trọng. Các trường hợp này bắt buộc phải điều trị tại cơ sở y tế, không nên cố gắng sử dụng các loại thuốc cầm tiêu chảy. Tiêu chảy cũng là một con đường thải vi khuẩn, độc tố ra khỏi cơ thể. Một số trường hợp lạm dụng thuốc tiêu chảy có thể dẫn đến liệt ruột, chướng bụng, khi đó tình trạng ngộ độc của bệnh nhân còn nặng hơn, khi đến cơ sở y tế việc điều trị rất khó khăn.

Trong khi tình hình bão lũ còn diễn biết phức tạp, nước ta cũng bước vào những tháng cuối năm - thời điểm những bệnh giao mùa, bệnh đường hô hấp có điều kiện thuận lợi trỗi dậy, như cảm cúm, sốt xuất huyết, tay chân miệng. Người dân nói chung và các đối tượng nguy cơ cần cảnh giác với những bệnh nào trong thời điểm này, thưa BS Cấp?

Có thể xuất hiện tình huống thứ nhất là bản thân người dân đã bị ảnh hưởng bởi bão lũ nên khi nhiễm bệnh theo mùa sẽ nặng hơn. Hai là việc vận chuyển bệnh nhân tới cơ sở y tế khó khăn. Theo bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, việc kết nối với nhân viên y tế, cơ quan y tế bằng hình thức online rất quan trọng, khi có thảm họa xảy ra (Ảnh: Mạnh Quân). Vì thế, khi bị bệnh, việc tự theo dõi và kết nối với cơ quan y tế là rất quan trọng Từ kinh nghiệm chống Covid-19, người dân khi không thể đến cơ sở y tế thì cố gắng có kết nối online với nhân viên y tế để trao đổi tình trạng của mình kịp thời nhất để xử lý tại chỗ. Qua một số thảm họa thiên tai ở các nước, khi thảm họa xảy ra trầm trọng thì các hệ thống y tế cũng có thể tê liệt. Do đó việc kết nối online với nhân viên y tế khi thảm họa xảy ra rất quan trọng.

Có thể thấy vai trò của hệ miễn dịch trong phòng ngừa dịch bệnh là rất quan trọng, PGS Dũng khuyến cáo những sản phẩm nào giúp tăng cường hệ miễn dịch mà an toàn và dễ sử dụng trong mùa lũ lụt?

PGS.TS Dược sĩ Nguyễn Tuấn Dũng tại buổi tọa (Ảnh: Mạnh Quân). Ở đây, chúng ta nói đến sản phẩm hữu hình và sản phẩm vô hình. Sản phẩm hữu hình như các vitamin, kẽm… Trong đó, vitamin C và D giúp tăng cường miễn dịch gần như số 1, kẽm làm ngăn sự sao chép của virus. Ngoài ra còn có các sản phẩm vô hình, được coi là cánh tay nối dài để tăng cường miễn dịch. Nếu chúng ta giao phó toàn bộ cho thuốc thì không đủ. Trong đó phải kể đến, hoạt động ngoài trời, điều này giúp chúng ta hấp thu vitamin D, tăng cường sản xuất melatonin giúp ngủ ngon. Ngoài ra, giấc ngủ cũng quan trọng, ngủ không đủ làm giảm sức đề kháng. Đồng thời, chúng ta cũng nên bỏ thói quen hút thuốc vừa không mang lại lợi ích gì vừa làm giảm sức đề kháng.

Xin Bác sĩ Cấp cho biết: Sau khi phải chống chịu với các loại bệnh trong và sau bão lũ, ngoài việc điều trị, vấn đề dinh dưỡng, chăm sóc cơ thể cũng rất quan trọng, để người dân nhanh chóng phục hồi thể trạng tốt nhất. Xin bác sĩ chia sẻ cách dinh dưỡng hậu bão lũ, hoặc các loại thuốc, thực phẩm mà người dân có thể sử dụng để tăng cường sức đề kháng, nhanh chóng hồi phục sức khỏe ạ.

Cần đảm bảo dinh dưỡng cân đối các nhóm chất. Về cơ bản một chế độ ăn phong phú đầy đủ những yếu tố như vậy. Trong điều kiện bão lũ không đảm bảo điều kiện lý tưởng nhưng ít nhất phải đảm bảo cung cấp năng lượng như: chất đường, mỡ hay protid là nguyên liệu để cơ thể tái sản xuất tế bào. Với vitamin, cơ thể có thể có đủ dự trữ để người bệnh duy trì tình trạng trong thời gian dài hơn nên có thể bổ sung sau. Việc rất quan trọng là cố gắng đảm bảo các nguồn dinh dưỡng sạch, an toàn.

Thưa BS Cấp, sau bão lũ, người dân có thể bảo vệ mình bằng vaccine như thế nào?

Chúng ta có rất nhiều loại vaccine giúp hạn chế bệnh, người dân nên tiến hành trước khi bão lũ xảy ra, một khi bão lũ xảy ra mới đi tiêm thì có thể chưa chắc đã kịp để có tác dụng phòng bệnh. Một số vaccine bảo vệ với vi khuẩn đường hô hấp là vaccine phế cầu, nếu trước bão lũ người dân đã tiêm rồi thì nguy cơ bị nhiễm trùng đường hô hấp do các căn nguyên này trong bão lũ hạn chế bớt. BS Nguyễn Trung Cấp lưu ý việc tiêm phòng vaccine uốn ván trong trường hợp người dân có vết thương hở tiếp xúc với nước, đất bẩn (Ảnh: Mạnh Quân). Một số vaccine bảo vệ chống lại bệnh đường tiêu hóa như tả, rotavirus, các vaccine này có hiệu quả nếu trước đây người dân sử dụng, nhờ đó ngăn ngừa bớt nguy cơ mắc các bệnh tiêu chảy do các tác nhân này. Trong đó, vaccine tả có hiệu quả bảo vệ tương đối nhanh và bệnh tả không phải là bệnh lưu hành thường xuyên ở Việt Nam. Vì thế, vaccine này chỉ áp dụng cho khu vực nguy cơ lớn như từng có người bệnh tả tồn tại ở khu vực đây thì người khác có thể sử dụng khẩn cấp vaccine đó. Vaccine rotavirus cũng giúp bảo vệ nhiều trẻ ở vùng ngập lụt bớt các nguy cơ lây nhiễm bệnh do tác nhân đó. Một số vaccine khác chuẩn bị được sử dụng trong thời gian tới như vaccine sốt xuất huyết. Người được tiêm sẽ hạn chế bớt nguy cơ bị sốt xuất huyết nếu ở vùng có nguy cơ bùng phát dịch sau bão lũ. Ngoài ra còn có vaccine uốn ván, phụ nữ mang thai trước đó đã được tiêm thì có tác dụng bảo vệ trong điều kiện lũ lụt có nguy cơ vết thương xâm nhiễm nha bào uốn ván thì có khả năng bảo vệ mình.

Xin PGS cũng lưu ý cách bảo quản thuốc trong điều kiện ẩm ướt sau bão lũ như thế nào để đảm bảo hiệu quả và an toàn?

Ba kẻ thù số 1 của dược phẩm là nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng. Trong điều kiện ẩm ướt thì có thể không tránh được độ ẩm, chúng ta cần cố gắng để thuốc ở những nơi hạn chế ánh sáng, nhiệt độ. PGS.TS Nguyễn Tuấn Dũng hướng dẫn người dân bảo quản thuốc khi mưa lũ (Ảnh: Mạnh Quân). Ví dụ chúng ta dặt thuốc ở những hộp sậm màu để ở những nơi không có nhiệt độ cao. Việc chống độ ẩm có thể bọc lên 2-3 lớp túi bên ngoài thuốc.

Xin PGS Dũng chia sẻ sai lầm phổ biến của người dân khi sử dụng thuốc và làm thế nào để tránh?

Thuốc kê đơn là thuốc phải có bác sĩ kê đơn. Hiện nay có 2 vấn đề lạm dụng trong sử dụng thuốc rất nguy hiểm. Thứ nhất là kháng sinh, lạm dụng kháng sinh thì mai mốt dẫn đến đề kháng, không có thuốc chữa. Thứ 2 là corticoid, mới đầu sử dụng người bệnh có thể thấy hiệu quả, kháng viêm rất mạnh, thấy giảm đau nhức, như là "thần dược", nhưng nếu lạm dụng thì nó có thể dẫn đến một loạt các vấn đề như tăng đường huyết, teo cơ chân, tay, tích lũy mỡ trên mặt, bụng, loãng xương, xốp xương… Người dân chưa nắm hết được tính năng của thuốc, thuốc là con dao 2 lưỡi và chúng ta không được cầm đằng lưỡi. BS Cấp lưu ý thêm, nếu bị vết thương trong điều kiện môi trường không đảm bảo sạch sẽ, người dân cần lưu ý vấn đề tiêm uốn ván. Đây là điều rất cần thiết, nguy cơ bị uốn ván của người tiếp xúc với môi trường ô nhiễm sẽ cao hơn rất nhiều so với vết thương tiếp xúc với môi trường nước sạch.

PGS Dũng có thể chia sẻ về các loại dược phẩm mà người dân ở vùng thường xuyên có bão lũ nên chuẩn bị để đề phòng khi thiên tai xảy ra?

Trong và sau bão lũ, ngập lụt tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ bùng phát các dịch bệnh. Ngay cả mắt, người dân cũng có thể bị đỏ mắt do viêm nhiễm, mũi là đường vào bệnh lý đường hô hấp, miệng là đường vào của bệnh tiêu hóa, da là bệnh da liễu. Vì thế, muốn chuẩn bị thì người dân cần chuẩn bị thuốc theo các nhóm bệnh này.

Làm thế nào để phòng tránh nhiễm khuẩn từ vết thương hở trong môi trường nước bẩn thưa BS Cấp?

Bình thường chúng ta có lớp da là hàng rào bảo vệ ngăn dịch bệnh xâm nhập. Khi bị vết thương hở ngâm vào vùng nước bẩn gây nguy cơ nhiễm khuẩn lớn. Bác sĩ Cấp khuyến cáo, người có vết thương hở cần rất chú ý khi tiếp xúc nguồn nước bẩn để phòng nguy cơ mắc bệnh nhiễm khuẩn, thậm chí uốn ván nguy hiểm (Ảnh: Mạnh Quân). Do đó trước hết cần tránh nguy cơ bị vết thương, người dân nên ở khu vực an toàn. Nếu đi vào vùng nước thì cần dùng những phương tiện như giày dép, ủng tốt. Bên cạnh đó khi dọn dẹp thì dùng găng tay bảo vệ. Khi đã có vết thương không may bắt buộc phải lội đi qua vùng nước cần dùng nilon bao kín vết thương. Bên cạnh đó xử lý vết thương bằng các thuốc sát trùng khác nhau như dùng betadine, cồn. Nếu vết thương có biểu hiện nhiễm trùng thì cần thăm khám và điều trị bằng kháng sinh.

Cách nhận biết và phòng ngừa bệnh tiêu chảy cấp do môi trường ô nhiễm sau lũ lụt thưa BS Cấp?

Có nhiều tác nhân có thể gây bệnh tiêu chảy như virus rota, enterovirus; vi khuẩn như tả, lỵ, thương hàn; ký sinh trùng… Trong đó, chúng ta cần phân định trường hợp nào tiêu chảy thông thường, trường hợp nào là tiêu chảy nguy hiểm, có nguy cơ gây dịch lớn. BS Nguyễn Trung Cấp cho biết, trong trường hợp bị tiêu chảy chúng ta cần phân biệt tiêu chảy nguy hiểm và tiêu chảy thông thường (Ảnh: Mạnh Quân). Những người bị tiêu chảy do virus, ký sinh trùng, thường có số lần tiêu chảy không quá nhiều, thường đi ngoài phân không có máu, mủ, trong trường hợp này chúng ta tạm coi là tương đối an toàn hơn một chút. Chúng ta có thể sử dụng các thuốc điều trị thông thường tại nhà. Trường hợp tiêu chảy đặc biệt nguy hiểm, thường đi ngoài phân có máu, chứng tỏ niêm mạc ruột của bệnh nhân bị tác nhân xâm nhập gây tổn thương, đi ngoài phân hồng đỏ là tình trạng nghiêm trọng. Ngoài ra, bệnh nhân có thể tiêu chảy rất nhiều lần 5-7 lần trong ngày, có thể kèm theo nôn, tình trạng mất nước, điện giải trầm trọng, cần biện pháp bù điện giải hiệu quả.

Với bệnh ghẻ, người dân có thể sử dụng loại thuốc nào thưa PGS Dũng?

Đầu tiên chúng ta có thể dùng rau má, loại rau này có tác dụng làm mau lành vết thương dù là dị ứng hay chốc lở. Hiện nay, trong Hệ thống Nhà thuốc và Tiêm chủng FPT Long Châu có bán các chế phẩm chiết xuất từ rau má, có thêm các thành phần giúp da mau liền sẹo, kháng khuẩn. Với ghẻ, chúng ta có thể dùng Dep. Bên cạnh đó, chúng ta có thể sử dụng các chất sát khuẩn như oxy già, betadine (bám lâu trên da, diệt được nhiều chủng loại vi khuẩn, virus, nấm và bào tử…). Chúng ta có nhiều sự lựa chọn để chuẩn bị cho mình túi thuốc di động.

Trong trường hợp bị tiêu chảy cấp, người dân có thể sử dụng những loại dược phẩm nào thưa GPS Nguyễn Tuấn Dũng?

Tôi xin đi theo từng bước như sau. Bước 1 là chặn đứng đường vào của virus, vi khuẩn…, một thực phẩm hiệu quả chúng ta có thể tìm thấy là cà rốt, luộc sau đó tán nhuyễn vào cháo hoặc có thể sử dụng than hoạt có thể hấp thụ độc tố của tác nhân gây bệnh. Bước 2 là dùng men vi sinh, lợi khuẩn, có thể ngăn cản không cho vi khuẩn gây bệnh tiếp cận màng ruột, các tác nhân gây bệnh này có thể bị tiêu diệt bởi tế bào miễn dịch của cơ thể. Bước 3 là dùng oresol, khi bị tiêu chảy nhiều lần, người bệnh thường bị mất nước, rối loạn chất điện giải. Bước 4, nếu các giải pháp trên không hiệu quả người dân có thể sử dụng các loại thuốc cầm tiêu chảy, có thuốc cho trẻ em và loại cho người lớn.

Cách nhận biết và phòng ngừa bệnh tiêu chảy cấp do môi trường ô nhiễm sau lũ lụt? Câu hỏi này xin được dành cho BS Cấp

Bệnh tiêu chảy cấp có rất nhiều tác nhân dẫn dến như virus hay vi khuẩn tả, thương hàn, E.coli hoặc ký sinh trùng. Cần đặc biệt chú ý phân biệt những trường hợp nào là tiêu chảy thông thường và nguy hiểm. Bác sĩ Cấp lưu ý người dân cần chú ý các bệnh về đường tiêu hóa sau bão lũ (Ảnh: Mạnh Quân). Thường những người bệnh tiêu chảy do virus và ký sinh trùng thì số lần tiêu chảy không nhiều, đi ngoài không có máu mủ và được xem tương đối an toàn có thể điều trị tại nhà. Với trường hợp tiêu chảy phân có máu chứng tỏ niêm mạc ruột bị tác nhân xâm nhập gây tổn thương. Hoặc những trường hợp tiêu chảy rất nhiều 5-10 lần trong ngày và kèm theo nôn gây mất nước và điện giải rất trầm trọng. Những người mắc các bệnh lý như vậy phải đưa cơ sở y tế càng nhanh càng tốt. Bên cạnh đó quản lý phân của bệnh nhân để không ô nhiễm nguồn nước bên ngoài cũng rất quan trọng.

Thưa BS Cấp, những đối tượng nào dễ bị ảnh hưởng nhất bởi dịch bệnh sau thiên tai?

Hai nhóm có sức đề kháng yếu là trẻ nhỏ và người lớn tuổi rất có nguy cơ bị dịch tác động. Trẻ nhỏ rất hiếu động, nghịch nước và có thói quen đưa tay lên miệng nên có nguy cơ nhiễm bệnh đường tiêu hóa nhiều hơn. Với người lớn tuổi khi ngập lụt cần hết sức chú ý bị nhiễm lạnh. Trong và sau ngập lụt sẽ gia tăng nấm mốc khắp mọi nơi. Bào tử nấm mốc sẽ ảnh hưởng hô hấp những người lớn tuổi. Nên những người lớn tuổi nguy cơ bệnh hô hấp nặng hơn rất nhiều.

Bên cạnh nguồn nước, thực phẩm sạch cũng rất quan trọng, vậy thưa PGS Dũng, Có những biện pháp nào để xử lý và bảo quản thực phẩm trong điều kiện ngập lụt?

Điều đó hết sức quan trọng, chúng ta có thể nhịn ăn 70 ngày, nhịn khát trong 7 giờ, nhịn thở trong 7 giây. Vì thế, chúng ta phải có nước, có thực phẩm. Người dân trong điều kiện khó khăn, làm sao để tiết kiệm nhất, sử dụng hiệu quả nhất nguồn thực phẩm, chúng ta vẫn cần phải đảm bảo đủ 4 nhóm dưỡng chất thiết yếu là đường, đạm, chất xơ, vitamin. Ví dụ, với trái cây muốn bảo quản lâu, không có tủ lạnh thì người dân có thể chuẩn bị cam, bưởi; củ quả thì có khoai lang, bầu bí; về chất đạm, nguồn đảm bảo có thể sử dụng cho hầu hết số đông là sữa, trừ một số trường hợp không dung nạp được lactose.

Xin BS Cấp chia sẻ kinh nghiệm thực tế từ những thiên tai xảy ra trước đây được không ạ?

Trước đây từng có nhiều thiên tai, mỗi khu vực có đặc điểm dịch tễ khác nhau nên việc phát tán dịch bệnh khác nhau ở các địa phương. Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương (Ảnh: Mạnh Quân). Ví dụ ở trung du miền núi, do địa hình dốc, nước chảy mạnh nên việc bùng phát mạnh các dịch do đường tiêu hóa có vẻ sẽ nhẹ hơn các khu vực ngập lụt nguồn nước tĩnh. Nhưng những vùng này trong và sau lũ lụt, chấn thương do sạt lở, va đập lại nhiều hơn vùng nước tĩnh. Các khu vực càng đông dân cư lại có thể gây dịch bệnh nhiều hơn khu vực bị chia cắt. Ngược lại khu vực bị chia cắt việc tiếp cận thực phẩm, thuốc men, y tế khó khăn hơn. Do đó, những khu vực bị chia cắt dễ bị diễn tiến trầm trọng các bệnh thông thường hơn.

Rất nhiều bạn đọc quan tâm về nguồn nước và đưa câu hỏi về chương trình. Nước sạch là một trong những nhu yếu phẩm tối quan trọng đối với người dân sau ngập lụt. PGS Dũng có thể chia sẻ những biện pháp để người dân đảm bảo nguồn nước sinh hoạt an toàn sau lũ lụt, đặc biệt là cách xử trí nguồn nước đã bị nhiễm bẩn?

Sau lũ lụt, nguồn nước người dân sử dụng nhiễm tất cả vi sinh vật, mầm bệnh…, chúng ta cũng không thể tiếp tế nước đến từng hộ gia đình, vì thế chính hộ gia đình có cách xử trí, tùy theo điều kiện của gia đình. Theo đó, người dân có thể làm theo 4 bước sau. Bước 1 là lọc thô, có thể sử dụng trấu, sỏi, sạn. Bước 2 là lọc qua cát nếu có. Bước 3 là lắng phèn, dùng chất sát khuẩn cloramin B. Bước 4, nếu để tắm giặt người dân có thể sử dụng được luôn, nếu để uống thì chúng ta phải đun sôi.

Thưa bác sĩ Cấp, ông đánh giá mức độ nguy hiểm của các bệnh truyền nhiễm trong môi trường ngập lụt như thế nào?

Đối với các khu vực ngập lụt là điều kiện thuận lợi để bệnh truyền nhiễm lan rộng, trong đó đặc biệt là các bệnh lây qua đường tiêu hóa như tả, lỵ, thương hàn. Người bệnh có các triệu chứng chính như nôn, đau bụng, tiêu chảy. Khi ngập lụt xử lý phân người bệnh khó khăn càng khiến dịch lan rộng. Ngoài các bệnh gây dịch, các bệnh thông thường cũng gia tăng rất nhiều trong vụ dịch và sau vụ dịch.

Thưa PGS Nguyễn Tuấn Dũng, nếu không có điều kiện đến bệnh viện, làm sao để người dân có thể tự chọn thuốc đúng cách khi gặp các triệu chứng thông thường sau lũ lụt?

Việc chuẩn bị tủ thuốc di động là rất cần thiết, nhưng chúng ta cũng cần lưu ý thuốc là con dao 2 lưỡi. Để phát huy hiệu quả và hạn chế tối đa tác dụng phụ thì cần có sự tư vấn của các chuyên gia. Theo PGS.TS Dược sĩ Nguyễn Tuấn Dũng, thuốc là con dao 2 lưỡi nên cần sử dụng đúng (Ảnh: Mạnh Quân). Một trong những địa điểm tin cậy cho người dân là Hệ thống Nhà thuốc và Tiêm chủng FPT Long Châu. Tại đây, có đầy đủ các chủng loại, có các dược sĩ giúp người bệnh chuẩn bị các loại thuốc để sẵn sàng ứng phó với bão lũ.

Thưa BS Nguyễn Trung Cấp, ngập lụt kéo dài có thể gây ra những loại bệnh nào phổ biến nhất?

Với tình trạng ngập lụt, trước hết người dân có thể đối mặt nguy cơ tai nạn thương tích do sụp đổ các cấu trúc. Khi đang ngập lụt người dân rất dễ bị nhiễm lạnh do ngâm mình trong nước lụt kéo dài, gây cảm lạnh viêm phổi. BS Nguyễn Trung Cấp và PGS.TS Dược sĩ Nguyễn Tuấn Dũng tham gia buổi tọa đàm (Ảnh: Mạnh Quân). Sau đó nước lụt lan tràn khắp mọi nơi mang theo chất ô nhiễm hóa chất từ các vật dụng, xe cộ, phân, nước thải gây ô nhiễm diện rộng. Khi đó những người có vết thương trên da phải lội vào những vùng như vậy dễ nhiễm trùng. Bên cạnh đó có những bệnh lây qua nguồn nước, ăn uống như tả, lỵ, thương hàn, ký sinh trùng. Khi bị ngập lụt các vật nuôi chết, các mầm bệnh đó phát tán lây sang con người. Ngoài ra, sự gia tăng của muỗi côn trùng đốt người và truyền mầm bệnh như sốt xuất huyết, sốt rét.

Tọa đàm trực tuyến "Ứng phó với dịch bệnh sau bão lũ"

Hà An

Thứ sáu, 27/09/2024 - 08:35

(Dân trí) - Hàng loạt câu hỏi về sức khỏe hậu bão lũ như bệnh truyền nhiễm, thuốc phòng trị bệnh, nguồn nước... đã được bạn đọc gửi tới các chuyên gia trong tọa đàm "Ứng phó dịch bệnh sau bão lũ" sáng 27/9.

Tọa đàm: Ứng phó dịch bệnh sau bão lũ

Chỉ trong một thời gian ngắn, nước ta liên tiếp hứng chịu cơn bão số 3 và số 4 với những thiệt hại nặng nề về người và của. Cùng với đó là hàng loạt thiên tai như sạt lở đất và ngập lụt diện rộng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống và sức khỏe của người dân.

Tọa đàm trực tuyến Ứng phó với dịch bệnh sau bão lũ - 1 — Buổi tọa đàm diễn ra tại tòa soạn Dân trí (Ảnh: Mạnh Quân).

Ngập lụt kéo dài không chỉ gây hư hỏng tài sản, mà còn tạo ra môi trường thuận lợi cho các loại dịch bệnh nguy hiểm lây lan, đe dọa sức khỏe của cộng đồng.

Do đó, việc nâng cao nhận thức về nguy cơ dịch bệnh và áp dụng các biện pháp phòng ngừa cũng như cách xử trí với các vấn đề sức khỏe là vô cùng cần thiết để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Để đồng hành cùng với người dân và cơ quan chức năng trong công tác kiểm soát, phòng ngừa và điều trị các vấn đề sức khỏe sau bão lũ, 9h sáng nay 27/9, báo Dân trí tổ chức tọa đàm trực tuyến với chủ đề "Ứng phó dịch bệnh sau bão lũ".