Bên cạnh cơ hội việc làm, thu nhập từ ngành nghề cũng được mọi người đặc biệt quan tâm. Nhiều ý kiến cho rằng, mức lương của nghề điều dưỡng tại Việt Nam còn thấp, chưa tương xứng với khối lượng công việc quá lớn. Ý kiến của các vị khách mời về vấn đề này như thế nào?

Đây là vấn đề rất quan trọng, một trong những thành tố giúp nâng cao chất lượng của điều dưỡng cũng như tạo sức hút với ngành. Với điều dưỡng ra trường, lương khởi điểm chỉ là 2,8 triệu đồng, sắp tới tăng lương thì lên được 3 triệu. Với mức lương như vậy rất khó khăn. Theo PGS Khuê, các bệnh viện cần có nhiều giải pháp để tăng thu nhập cho lực lượng điều dưỡng - lực lượng đóng vai trò trụ cột hệ thống y tế. Hiện nay cơ chế giao bệnh viện tự chủ, tại các bệnh viện nhà nước thì mức lương của điều dưỡng được gấp 2,5 lần là cao nhất, bệnh viện nào giỏi thì cũng chỉ 6-7 triệu. Thứ 2, hiện y tế tư nhân phát triển, cũng trả khá cao, có thể gấp đôi mức lương này nên có sự chuyển dịch giữa công và tư. Đây là thách thức đòi hỏi các bệnh viện phải đổi mới, đổi mới từ giá viện phí đến các chi phí cấu thành, phải tính giá trong đó, bao gồm cả dịch vụ chăm sóc cũng phải tính đúng tính đủ để có thể trả lương cho điều dưỡng tốt hơn. Giám đốc các bệnh viện cũng phải quan tâm để làm sao công bằng trong chia các khoản tăng thêm để khuyến khích được các bạn điều dưỡng đưa hết năng lực, trí tuệ, đặc biệt tâm huyết của mình cho người bệnh.

Qua tìm hiểu, tôi được biết nếu học điều dưỡng tại Đại học VinUni, sinh viên ngoài đào tạo chuyên môn còn được học các chuyên ngành phụ về Kinh doanh và Quản trị và Khoa học Công nghệ, Quản lý thông tin. Xin chuyên gia giải thích rõ hơn ý nghĩa của việc đào tạo này?

Đây là cách tiếp cận tôi nghĩ là chúng tôi đang tiếp cận theo một cách mới. Trước đây chúng ta hay nghĩ rằng học cử nhân điều dưỡng chỉ có thể làm ở bệnh viện. Tuy nhiên, kiến thức bệnh học, chăm sóc sức khỏe có tính ứng dụng rất cao cho những người làm về kỹ thuật, khởi nghiệp trong lĩnh vực khoa học sức khỏe. Đồng thời chúng tôi cũng muốn trang bị cho sinh viên cử nhân điều dưỡng một nền tảng kiến thức, góc nhìn mở rộng về các cơ hội trong cuộc sống. Chính vì vậy tại VinUni, sinh viên được phép đăng ký học các ngành phụ về quản lý dịch vụ y tế, khái niệm cơ bản về quản lý nhân lực ra sao, logistic (quá trình lập kế hoạch) thế nào, thậm chí marketing thế nào. Chúng tôi định hướng là đào tạo những con người kiến tạo thay đổi. Các bạn có thể nhanh chóng trở thành người lãnh đạo hữu ích cho tổ chức của mình. Cho nên các kiến thức đó rất hữu ích cho các bạn tiến bộ. Ngoài ra, các bạn có thể áp dụng kiến thức khoa học sức khỏe trong lĩnh vực AI hoặc các bạn muốn khởi nghiệp kinh doanh thì đó cũng là những kiến thức hữu ích cho các bạn. Chúng tôi mở rất nhiều cơ hội, hướng đi cho sinh viên cử nhân điều dưỡng chứ không nhằm mục đích các bạn sinh viên tốt nghiệp chỉ có một con đường thẳng đi vào làm việc tại bệnh viện, mà tương lai của các bạn rất rộng mở. TS Nguyễn Hoàng Long cho biết, tất cả sinh viên chuyên ngành điều dưỡng tốt nghiệp Đại học VinUni sẽ được làm việc tại hệ thống Bệnh viện Vinmec (Ảnh: Toàn Vũ). Hiện nay tất cả sinh viên cử nhân điều dưỡng ở VinUni khi tốt nghiệp sẽ đều được nhận vào Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec. Chúng tôi hay nói vui là các bạn nhận việc thôi chứ không có khái niệm đi xin việc. Miễn là các bạn học thật tốt và có định hướng rõ ràng. Tôi nghĩ lộ trình nghề nghiệp các bạn rất sáng tỏ và thu nhập rất tốt so với các công việc khác. Ngoài ra bởi sự tương thích của chương trình cử nhân điều dưỡng tại VinUni thì nhiều người hỏi tôi là VinUni có đào cử nhân điều dưỡng để làm việc tại nước ngoài không. Câu trả lời của tôi là "Không" và "Có". Tức là chúng tôi không đặt đích đến là đào tạo giống như một số quốc gia với định hướng sẽ đi làm việc tại nước ngoài, mà định hướng của chúng tôi là đào tạo với chất lượng tốt nhất mà chúng tôi có thể làm được. Các bạn với trình độ rất cao đó có thể làm việc tại nước ngoài và các bạn đủ năng lực thi kỳ thi chứng chỉ hành nghề tại Mỹ. Hiện nay các bạn sinh viên khóa 1 mặc dù mới học năm thứ 3 nhưng chúng tôi đã mời chuyên gia đi theo chương trình học giả Fullbright tại Mỹ đến ở đây 1 tháng để cùng luyện cho các bạn chiến lược thi, nội dung thi chứng chỉ hành nghề ở Mỹ ra sao. Mục đích là để nếu các bạn muốn tham dự một trong những cuộc thi chứng chỉ hành nghề khó nhất trên thế giới hiện nay thì các bạn đã được chuẩn bị từ trước và nếu các bạn qua được kỳ thi đó thì các bạn đủ sức chinh phục các kỳ thi khó hơn nữa hoặc khó tương đương như vậy ở các quốc gia trên thế giới. Đây là cơ hội mở ra rất lớn để các bạn trở thành những công dân toàn cầu. Những công dân toàn cầu có thể làm việc ở nước ngoài một vài năm và sau đó các bạn dưa ra sự lựa chọn. Các bạn có thể quay về đóng góp cho nền y tế nước nhà. Ở nước ta không chỉ cần điều dưỡng về số lượng mà còn cả về chất lượng. với những điều dưỡng có chất lượng tốt như các bạn thì cơ hội việc làm sẽ rất tốt.

Nghe các chuyên gia chia sẻ, ngành điều dưỡng có cơ hội nghề nghiệp rất tốt, đặc biệt tại Đại học VinUni, sinh viên tốt nghiệp có cơ hội trở thành công dân toàn cầu. Xin hỏi, thời gian đào tạo chuyên ngành này là mấy năm, sinh viên sẽ được thực tập tại bệnh viện công hay tư? Tiêu chuẩn đầu vào tiếng Anh có khắt khe không?

Chuẩn chung tôi nghĩ đâu đó trên thế giới yêu cầu bậc cử nhân là 4 năm. Chúng tôi cũng áp dụng chương trình đào tạo 4 năm vừa theo khung trình độ quốc gia cũng như theo thông lệ chung của thế giới khi đào tạo bậc đại học. Trong quá trình học các bạn có rất nhiều cơ hội thực tập tại bệnh viện. Ở đây có ThS Bùi Văn Thắng từ Bệnh viện Vinmec Times City, đây là cơ sở đào tạo, cơ sở thực hành chính của các bạn để các bạn rèn luyện. Tôi nghĩ đấy là môi trường rất tốt bởi không có nhiều trường đào tạo điều dưỡng tại Việt Nam có một cơ sở thực hành đạt chuẩn quốc tế như tại Bệnh viện Vinmec Times City. Sinh viên VinUni chúng tôi hay nói vui là có đặc quyền thực hành tại đó. Chúng tôi cũng có quan hệ hợp tác rất khăng khít với các bệnh viện như Bệnh viện 108, Bệnh viện Nhi Trung ương và một số các bệnh viện tuyến Trung ương khác tại khu vực Hà Nội để đảm bảo các bạn có thời kỳ được thực hành tại các bệnh viện đó, để các bạn biết thông lệ ở các bệnh viện chúng ta ra sao và cả các mô hình bệnh tật chỉ có ở các bệnh viện như vậy để có thêm kinh nghiệm. Đây là một sự kết hợp để đảm bảo bạn có năng lực quốc tế và hiểu biết và năng lực để đáp ứng nhu cầu nội tại Việt Nam

Tôi rất quan tâm đến ngành điều dưỡng, muốn cho con gái được theo học. Tại Đại học VinUni, con tôi cần những điều kiện gì để đăng ký học ngành này.

Tại Đại học VinUni tiêu chí tuyển sinh của chúng tôi là toàn diện. Quy trình tuyển sinh bao gồm 3 bước: Bước đầu tiên là các bạn sẽ chuẩn bị bài luận, các giấy tờ, hồ sơ, bảng điểm để nộp theo hệ thống tuyển sinh của nhà trường. Bước 2 là bước phòng tuyển sinh có đánh giá sơ bộ hồ sơ và chất lượng của các bạn về những thành tích ngoài chương trình học mà các bạn đạt được như: chương trình ngoại khóa, các thành tích thể hiện bạn yêu cộng đồng, quan tâm đến sức khỏe… Với các bạn đã được tuyển chọn qua bước 2 sẽ sang bước 3 là được phỏng vấn bởi 2 giáo sư của chương trình đào tạo cử nhân điều dưỡng của Đại học VinUni. Quá trình phỏng vấn đó là cơ hội để chúng tôi hiểu và biết về ứng viên ra sao, qua đó biết được tốt chất con người, khát vọng, thành tích, mong muốn và định hướng tương lai của các bạn. Từ đó chúng tôi tìm ra đúng người thực sự phù hợp với nghề điều dưỡng và đặc điểm chung mà VinUni kỳ vọng. Quá trình này được đánh giá bởi 1 góc nhìn toàn diện. Mọi người thường nói là các bạn phải thực sự xuất sắc như có giải quốc gia, quốc tế. Nhưng thực sự không phải như vậy mà có rất nhiều bạn cảm thấy trước khi được nhận thì rất tự ti, nhưng khi chúng tôi gọi điện thông báo là đã được nhận vào VinUni. Chính các bạn cũng hỏi lại là thầy ơi sao thầy lại nhận em. Theo chúng tôi đôi khi chính các bạn không nhận ra được tiềm năng của mình và sự phù hợp với nghề điều dưỡng. Đây chính là nhiệm vụ khi chúng tôi thực hiện bước phỏng vấn. Chúng tôi biết được và gợi ý, định hướng cho các bạn. Sau đó chúng tôi ra đồng thời 2 quyết định. Một quyết định là có nhận bạn nhập học vào chương trình cử nhân diều dưỡng không và bạn có xuất sắc để nhận gói hỗ trợ tài chính của VinUni dành cho chương trình cử nhân điều dưỡng không để đề xuất lên hội đồng tuyển sinh. Chúng tôi không đưa ra một điểm cứng nào mà chúng tôi đánh giá toàn diện các bạn.

Nhiều người lo lắng, cũng như nhiều ngành nghề khác, điều dưỡng có thể bị AI thay thế, sinh viên tốt nghiệp điều dưỡng ra không có việc làm. Ths Bùi Văn Thắng đánh giá như thế nào về vấn đề này? Tại Vinmec, điều dưỡng viên có cơ hội phát triển nghề nghiệp như thế nào, thưa ông?

Thứ nhất, ngay từ đầu chúng ta đã được nghe PGS Khuê nói AI không thể thay thế được điều dưỡng. Ngay trong di chúc của Bác Hồ trước lúc người đi xa đã nói đến vấn đề đào tạo con người "vừa hồng vừa chuyên". "Chuyên" ở đây là nói về kỹ thuật, AI có thể hỗ trợ rất lớn cho việc thực hiện, nhưng "hồng" là cách thức thực hiện sự qua tâm với người bệnh, sự nhanh nhạy để xử lý các vấn đề bất thường bằng sự quan sát, quan tâm, điều này AI không làm được. Người bệnh lúc này có thể vui, lúc sau lại buồn. Người điều dưỡng là người cận kề với người bệnh phải nắm bắt được những điều này. Có những chuyện người bệnh không chia sẻ với bác sĩ, người thân nhưng lại sẵn sàng chia sẻ với điều dưỡng. Họ có thể nói ra những suy nghĩ chưa bao giờ nói với ai, ngay cả suy nghĩ muốn tự tử… Nghề điều dưỡng xuất phát từ cái tâm, chúng ta phải hiểu nghề mới làm được, phải yêu nghề. Phần "hồng" AI không thể thay thế được. Thứ 2, để nói về cơ hội việc làm, chúng ta đã biết hiện nay lực lượng điều dưỡng mới chỉ đáp ứng một nửa nhu cầu thực tế, dù là có chỗ thừa, chỗ thiếu, ai cũng muốn tập trung ở các thành phố lớn, nhưng số lượng bệnh viện ở đó thì có hạn. Nhu cầu của xã hội đang rất cao. TS Trần Quang Huy: Trong ngành y với hệ điều trị, 2 người bị chung một bệnh có thể chung một phác đồ điều trị nhưng không bao giờ chung một kế hoạch chăm sóc cho 2 người bệnh mắc cùng một bệnh. Muốn nói tới diễn biến, phản ứng của mỗi cá thể là khác nhau. Trong khi đó, AI do con người tạo ra, con người lập trình nó cứ theo đó mà thực hiện, không thể tương tác từng cá nhân trong khi người điều dưỡng phải tương tác cá nhân rất nhiều. Về nguyên tắc, AI không thể thay thế được điều dưỡng, nó có thể thay thế được nhiều công việc kỹ thuật, giúp công việc của người điều dưỡng nhẹ nhàng hơn nhưng tôi khẳng định trong chăm sóc thực tế thì không thể nào thay thế được. TS Nguyễn Hoàng Long: Tôi rất tâm đắc với ý kiến các chuyên gia. Tôi nghĩ bản thân loài người mang tính xã hội cao. Nếu chúng ta bị tách biệt con người với con người thì sẽ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tâm trí, thể chất. Vì thế, trong giai đoạn giãn cách xã hội do dịch Covid-19 rất nhiều người gặp các vấn đề sức khỏe liên quan đến tâm thần. Điều dưỡng là nghề cần con người với con người, không thể mất được. Chăm sóc ở đây là chăm sóc người bệnh, không phải chăm sóc bệnh. Đến nay gần 20 năm ra trường, tôi vẫn nhớ mãi một đêm trực nhận bệnh nhân. TS Nguyễn Hoàng Long chia sẻ câu chuyện từ đêm trực 20 năm trước, ông cảm thấy người bệnh cần hơi ấm, sự chia sẻ mọi người (Ảnh: Toàn Vũ). Khi đó, người nhà đẩy bệnh nhân vào, sau đó nhân viên khoa đưa người bệnh vào phòng mổ, người nhà đứng ngoài. Phòng mổ rất lạnh, tôi không thể quên được bàn tay của bệnh nhân khi đó quờ vào tay tôi. Giống như lúc đó họ cần bàn tay của con người nắm vào để cảm nhận hơi ấm. Tôi không nghĩ con người từ bỏ cảm xúc này này để thay thế bằng AI.

Qua việc giảng dạy, các giảng viên làm thế nào để truyền tải tình yêu nghề cho sinh viên thưa TS Long?

Muốn yêu thì phải hiểu nó. Tại Đại học VinUni bước đầu tiên là người thầy đều là tấm gương về tình yêu nghề, sự hiểu biết về nghề. Các bài giảng không chỉ truyền tải thông tin, kiến thức mà chúng tôi luôn tìm cách truyền đạt cho sinh viên sự hiểu biết, tình yêu, mong muốn kết nối giữa con người với con người, khát vọng thay đổi… Đội ngũ điều dưỡng hiện chiếm đến 70% nhân lực ngành y tế, điều đó để thấy nếu chúng ta vào bệnh viện thấy 10 người mặc áo trắng thì có đến 7 điều dưỡng. Họ đóng vai trò quan trọng trong nghề y. Chúng tôi mong sinh viên hiểu về nghề, yêu nghề, có đủ năng lực. Đó là triết lý chúng tôi cố gắng trang bị cho người học.

Bệnh viện Vinmec đã truyền đạt như thế nào để các em ý thức được sự độc lập trong nghề nghiệp của mình, thưa Ths Thắng?

Bệnh viện Vinmec có hệ thống quy trình quy định rất rõ chức năng nhiệm vụ của ai, làm gì, sự phối hợp như thế nào. Chúng tôi luôn khuyến khích anh chị em điều dưỡng thể hiện năng lực, tính độc lập của mình. Gần như Ban lãnh đạo, các cấp quản lý đánh giá cao sự thể hiện đó của điều dưỡng. Về phía người bệnh, rất nhiều người bệnh khi ra viện, chúng tôi thực hiện khảo sát khách quan, đội ngũ quản lý chất lượng gọi điện phỏng vấn bệnh nhân, họ đánh giá rất cao sự chăm sóc của điều dưỡng với người bệnh. Khi các bạn sinh viên đi cùng với anh chị ở khoa, họ cảm nhận điều đó. Có nhiều em sinh viên chia sẻ, khi mới vào học, định hướng nghề nghiệp chưa rõ ràng, đang rất mơ hồ. Khi đi bệnh viện một thời gian ngắn, cảm thấy yêu thích nghề, sẵn sàng cống hiến cho nghề điều dưỡng.

Ở các nước trên thế giới, mức lương điều dưỡng nhận được như thế nào?

Để nói về mức lương tôi muốn mở rộng thêm nghề điều dưỡng bản chất là gì. Khái niệm cốt lõi của nghề điều dưỡng là chăm sóc. Khái niệm chăm sóc giữa người với người bắt đầu từ rất sớm, như mẹ chăm con... Sau này người ta nhận thấy, cần phải có những người không chỉ chăm sóc như cách làm thông thường, không có kiến thức về khoa học sức khỏe, tâm lý… Đó là lý do vì sao chúng ta phải chuyển từ các hoạt động chăm sóc bản năng sang hoạt động mang tính chuyên nghiệp. Đó là lý do vì sao hiện tất cả các nước trên thế giới điều dưỡng đều phải học, học sâu kiến thức y khoa, khoa học sức khỏe, kiến thức xã hội để chăm sóc người bệnh. Vì thế hoạt động đào tạo rất khắt khe để đáp ứng yêu cầu này. Nghề điều đưỡng trên thế giới rất được coi trọng. Ví dụ như ở Úc, nhiều năm qua điều dưỡng là nghề được thống kê là nghề được xã hội tin tưởng nhất, đứng số 1. Với các nước tiên tiến, nghề điều dưỡng được trả lương rất tốt, là nghề mơ ước của nhiều bạn trẻ. Như ở Mỹ, chuyên ngành điều dưỡng gây mê quá trình đào tạo cần 7-9 năm, mức thu nhập 200 nghìn đô la mỗi năm.

Điều dưỡng Việt Nam có cơ hội như thế nào trong bối cảnh nhu cầu điều dưỡng tăng cao, tình trạng già hóa dân số, nhu cầu chăm sóc y tế ngày càng gia tăng, thưa TS Trần Quang Huy?

Việt Nam hiện nay đã và đang phải đương đầu với tình trạng già hóa dân số, chúng ta đã qua giai đoạn dân số vàng. Theo quy luật, tuổi càng cao thì nhu cầu chăm sóc sức khỏe càng lớn. Vì thế, nhu cầu lực lượng điều dưỡng rất lớn. Chúng ta thấy nghề điều dưỡng sẽ có nhiều cơ hội việc làm hơn. Khi già hóa dân số thì không chỉ còn là các chăm sóc truyền thống như chăm sóc các bệnh cấp tính trong bệnh viện nội, ngoại, sản khoa mà còn là những công việc chăm sóc mới như chăm sóc người già như thế nào, chăm sóc tại nhà ra sao, chăm sóc phục hồi như thế nào… Việc này mở ra rất nhiều chuyên ngành chăm sóc mới. Đây cũng là cơ hội để người điều dưỡng phát triển nghề nghiệp cũng như sự thăng tiến. Đồng thời đây cũng là cơ hội cho các nhà trường mở rộng đào tạo các chuyên ngành này để đáp ứng nhu cầu của xã hội.

TS Long có thể giới thiệu thêm về chương trình đào tạo cử nhân điều dưỡng của VinUni?

Chương trình đào tạo của Đại học VinUni vẫn phải theo khung chung do Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế quy định với cử nhân điều dưỡng. Với sự hỗ trợ của các giáo sư tại Đại học Pennsylvania, chương trình đào tạo cử nhân điều dưỡng của VinUni đạt tiêu chuẩn quốc tế nhưng không xa rời thực tế tại Việt Nam. TS Nguyễn Hoàng Long cho biết, chương trình đào tạo cử nhân điều dưỡng của VinUni đạt tiêu chuẩn quốc tế nhưng không xa rời thực tế tại Việt Nam (Ảnh: Toàn Vũ). Với chương trình học này, các em cũng bắt đầu bằng các môn khoa học cơ bản, sau đó được học về con người, cấu trúc cơ thể ra sao, hoạt động bình thường như thế nào, các thuốc tác động lên cơ thể như thế nào... Trong năm thứ nhất và 2, các em cũng được học kỹ năng về giao tiếp, kỹ năng cơ bản của ngành nghề. Sang năm thứ 3, 4 thì bắt đầu đi thực hành tại bệnh viện, chăm sóc bệnh nhân. Ví dụ, các bạn học về chăm sóc người lớn, những người lớn mắc bệnh nội khoa thì cần chăm sóc như thế, mổ thì chăm ra sao? Rồi chúng ta học chăm sóc trẻ, chăm sóc người già, người có bệnh lý tâm thần như thế nào… Tất cả sẽ được tích hợp vào chương trình đào tạo cử nhân điều dưỡng. Nó tương thích với chương trình đang có theo chuẩn nội dung của Mỹ, theo chuẩn nội dung Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam yêu cầu với chuẩn đào tạo điều dưỡng.

Cơ hội việc làm cho các em sau này tại hệ thống Bệnh viện Vinmec là như thế nào?

Nói về cơ hội việc làm, hiện Vinmec 7 bệnh viện. Nhưng trong tương lai gần, chúng tôi đang có kế hoạch phát triển thêm, lên 10-12 bệnh viện. Quy mô bệnh viện cũng mở rộng dần ra. Ths Thắng cho biết, nhu cầu nhân lực điều dưỡng rất lớn, khi sắp tới Vinmec phát triển lên 10-12 bệnh viện (Ảnh: Toàn Vũ). Để thực hiện điều này cần nguồn nhân lực lớn, đặc biệt điều dưỡng. Vì thế, sinh viên ngành điều dưỡng Đại học VinUni ra trường không ngại là không có việc làm, mà có rất nhiều cơ hội việc làm.

Sinh viên VinUni sẽ được thực hành tại bệnh viện, ThS Thắng có thể thông tin thêm về hoạt động này?

Từ khi bắt đầu thành lập, chúng tôi đã định hướng theo tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo môi trường bệnh viện an toàn cho cả người bệnh và nhân viên y tế. Chúng ta đều biết tiêu chuẩn JCI là tiêu chuẩn khắt khe nhất thế giới với các bệnh viện, trong đó hàng đầu là an toàn người bệnh. Nếu chúng ta không đạt bất cứ tiêu chuẩn nào đó thì sẽ không đạt được chứng nhận này. Ths Bùi Văn Thắng (Ảnh: Toàn Vũ). ở Vinmec, có 2 bệnh viện đã đạt chứng nhận này, không chỉ đạt 1 lần mà đến 3 lần. Điều này chứng minh một điều, Vinmec cam kết về mục tiêu chất lượng trong chăm sóc điều trị người bệnh. Quay lại về phần đào tạo nghề điều dưỡng, không nhiều cơ sở có thể làm đồng bộ vậy. Từ khi Đại học VinUni có kế hoạch triển khai đào tạo điều dưỡng đã phối hợp làm việc với Bệnh viện Vinmec để bắt đầu chương trình đào tạo cho đội ngũ giảng viên. Kể cả sinh viên VinUni chưa đi thực hành, chúng tôi đã xây dựng đội ngũ giảng viên lâm sàng. Khi sinh viên đến bệnh viện đã có đội ngũ giảng viên hướng dẫn, đào tạo cho họ bài bản.

TS Nguyễn Hoàng Long có thể chia sẻ thêm về việc đào tạo chuyên ngành điều dưỡng tại trường Đại học VinUni?

Chúng tôi bắt đầu xây dựng chương trình cử nhân điều dưỡng ở Đại học VinUni từ năm 2016. Sau 4 năm với sự cố gắng của các giảng viên, chương trình đào tạo cử nhân điều dưỡng của VinUni đã được Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo cấp phép để triển khai. TS Nguyễn Hoàng Long (Ảnh: Toàn Vũ). Chúng tôi nhìn thấy rất nhiều vấn đề về thực hành, tố chất, năng lực, tình yêu nghề của người điều dưỡng khi thực hành. Vì thế, chúng tôi muốn có những nhân tố tạo ra sự thay đổi. Chúng tôi không kỳ vọng có những con người xuất sắc đến xuất chúng mà chúng tôi muốn những người đi đầu, những người biết cách kiến tạo những thay đổi trong bệnh viện. Các em ra trường có năng lực toàn diện, biết những điều gì cần thay đổi, biết tác động đến người xung quanh để thay đổi. VinUni cùng Đại học Pennsylvania (Mỹ), một trong những bệnh viện hàng đầu trên thế giới xây dựng các tiêu chí tuyển sinh, tiêu chuẩn chất lượng đảm bảo sinh viên của VinUni ra trường có năng lực tiệm cận với với các trương trình đào tạo của các trường tiên tiến trên thế giới. Đồng thời các bạn cũng có năng lực, hiểu và yêu nghề điều dưỡng tại đất nước ta, giúp cải thiện hệ thống chăm sóc người bệnh không chỉ trong nước mà cả thế giới nếu muốn ra nước ngoài sinh sống và làm việc.

Nói về vai trò của ngành điều dưỡng, Tổ chức Y tế thế giới coi điều dưỡng là 1 trong 4 trụ cột của hệ thống y tế. Qua phóng sự chúng ta vừa xem về nghề điều dưỡng cũng như công tác đào tạo cử nhân điều dưỡng tại ĐH Vinuni, PGS Khuê có nhận xét gì?

Chúng tôi đánh giá cao về chất lượng đào tạo tại Đại học VinUni. Tôi cũng đã từng được mời sang để giảng cho các em học nội trú khóa đầu tiên. Chúng tôi cũng đánh giá cao chương trình đào tạo cử nhân điều dưỡng bởi nhà trường có một chương trình phối hợp với trường đại học của Mỹ; toàn bộ học bằng tiếng Anh và nhà trường tổ chức xét tuyển chặt chẽ, sinh viên đều là những học sinh có năng lực tốt ở phổ thông. Hiện chương trình điều dưỡng ở Đại học VinUni đang đào tạo đến năm thứ 3, chúng tôi hi vọng đây là những nhân tố, các em sẽ là những điều dưỡng, cử nhân có năng lực trình độ toàn diện cả về thực hành. Trong hệ thống của Vin có 7 bệnh viện, vì thế có hệ thống thực hành tốt. Chúng tôi tin tưởng, các bạn học cử nhân điều dưỡng khi ra trường là nhân tố toàn diện có cả năng lực chuyên môn, ngoại ngữ, đặc biệt như thầy Huy nói về vấn đề giao tiếp, ứng xử. Các bệnh viện của Vin có 2 bệnh viện đạt tiêu chuẩn JCI của thế giới (tiêu chí về quản lý chất lượng hàng đầu). Tôi rất tin tưởng, hy vọng, hoan nghênh, mong VinUni đào tạo thêm nhiều điều dưỡng viên.

TS Trần Quang Huy có chia sẻ thêm điều gì về nhân lực ngành điều dưỡng, những điều ông mong mỏi?

Tôi hoàn toàn nhất trí với ý kiến của PGS Khuê. Tôi cũng là một điều dưỡng, cũng là một lãnh đạo trong Hiệp hội Điều dưỡng. Tôi muốn nhấn mạnh thêm một vài ý về khía cạnh nhân lực:Về nhân lực, điều đầu tiên tôi muốn nhấn mạnh là bên cạnh thiếu về số lượng thì năng lực của điều dưỡng Việt Nam còn hạn chế so với chuẩn yêu cầu. Năng lực của người điều dưỡng được thể hiện ở năng lực nghề nghiệp (kiến thức, kỹ năng, thái độ nghề…), thứ 2 là trình độ tin học ngoại ngữ, kỹ năng mềm - đây là phạm trù rất rộng. Với điều dưỡng, vấn đề giao tiếp ứng xử rất quan trọng. Hằng ngày, điều dưỡng phải giao tiếp ứng xử với người bệnh, thân nhân người bệnh, với đồng nghiệp trong môi trường làm việc căng thẳng. Điều đó, đòi hỏi nâng tầm ứng xử của người điều dưỡng lên thành nghệ thuật mới có thể đối phó với các tình huống trong thực tế. Việc phân bổ lực lượng điều dưỡng cũng có bất cập. Cụ thể, lực lượng điều dưỡng có tay nghề cao, chất lượng cao tập trung chủ yếu ở các thành phố lớn và trung tâm y học lớn nên vùng khó khăn như miền núi, nơi xa xôi rất khó khăn trong việc thu hút điều dưỡng. Như PSG Khuê vừa nói, Nhà nước, Chính phủ, Bộ Y tế có nhiều đề án, chương trình để ngành điều dưỡng Việt Nam được bổ sung thêm lực lượng, năng lực, được cải thiện điều kiện làm việc, cơ sở vật chất, trang thiết bị, tăng cường quản lý. Tôi mong muốn thời gian tới những đề án này sớm được thực hiện. PGS Khuê: Như TS Huy vừa nêu, tại sao chúng ta phải có một đề án vì vấn đề lương, chế độ phải do Bộ Nội vụ cân đối với các ngành nghề khác để có chính sách cho điều dưỡng; Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính về lương và các khoản phụ cấp khác… Đây là những điểm rất quan trọng. Bên cạnh đó, còn các vấn đề liên quan đến Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong việc đầu tư cho các bệnh viện, để nâng cao cơ sở vật chất, điều kiện làm việc… cho điều dưỡng được tốt hơn, từ kiểm soát nhiễm khuẩn, labo xét nghiệm đến các vấn đề khác. Về đào tạo cần sự chung tay của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội - quản lý hệ thống các trường dạy nghề từ cao đẳng trở xuống. Có thể nói, cần bức tranh chung tay tổng thể của các bộ ban ngành để giúp ngành y tế, như vậy hệ thống điều dưỡng mới hy vọng có những bước tiến khác

Như ông vừa chia sẻ, nhân lực điều dưỡng còn rất thiếu. Ngành y tế có chiến lược gì nhằm tăng cường chất lượng, năng lực của đội ngũ điều dưỡng.

Chúng tôi cũng đã đề xuất nhiều nhóm giải pháp. Gần đây Cục Quản lý Khám chữa bệnh và các bệnh viện xây dựng thông tư 31 quy định về công tác điều dưỡng, nêu lên những vai trò hết sức quan trọng của người điều dưỡng, từ việc lập kế hoạch, chăm sóc đến điều trị, hướng dẫn người bệnh, dự phòng… Đặc biệt, qua đại dịch Covid-19, chúng ta càng thấy rõ hơn vai trò của người điều dưỡng. Ngành nghề điều dưỡng hết sức quan trọng trong hệ thống y tế Việt Nam nói chung và hệ thống khám chữa bệnh nói riêng. Vì thế, cần phải quan tâm đầu tư đào tạo con người, nâng cao năng lực trình độ, đặc biệt quan tâm chế độ chính sách cho điều dưỡng. Đồng thời các cơ sở khám chữa bệnh phải quan tâm đến điều kiện lao động của điều dưỡng. Chắc chắn AI không thể thay thế điều dưỡng, AI không thể thay thế nâng giấc, chăm sóc, hỏi han, ân cần, dịu dàng, nhẹ nhàng, cũng không thể lập kế hoạch để thay bàn tay, thay khối óc, thay cử chỉ, thay lời nói động viên của người điều dưỡng để chăm sóc bệnh nhân. Các kỹ thuật chăm sóc cho ăn, từ việc giúp cho người bệnh ngủ ngon, giúp người bệnh không bị ho, giúp họ thoải mái trong các hoạt động sinh hoạt trong bệnh viện... không ai có thể thay thế người điều dưỡng. Trong lộ trình, luật Khám bệnh chữa bệnh được Quốc hội thông qua ngày 9/1/2023 có hiệu lực vào ngày 1/1/2024 đã quy định chức trách của người điều dưỡng. Đến năm 2028, các cử nhân điều dưỡng, ngành nghề điều dưỡng sẽ thi qua Hội đồng y khoa quốc gia để có trình độ nhất định, khi mà bước vào môi trường bệnh viện, cơ sở khám chữa bệnh hành nghề, cập nhật các kiến thức của các nước ASEAN, thế giới, ngang tầm năng lực chuyên môn với các nước, để có thể chăm sóc, điều trị, thực hành ở trong nước và cũng có thể ra các nước để thực hành, được các nước bạn công nhận bằng cấp, công nhận năng lực của điều dưỡng Việt Nam.

Xin PGS Khuê chia sẻ thông tin về nhân lực điều dưỡng tại Việt Nam. Tỉ lệ điều dưỡng của nước ta còn thấp hơn thế giới có gây khó khăn gì trong công tác điều trị?

Chúng ta vừa kỷ niệm Ngày Thế giới điều dưỡng, nữ hộ sinh, kỹ thuật viên trên toàn thế giới (ngày 12/5). Bộ Y tế cũng đã có báo cáo đánh giá, tổng kết qua đó cho thấy chúng ta đã có một hệ thống điều dưỡng khá hoàn chỉnh từ trung ương đến địa phương. Bộ Y tế đã có phòng điều dưỡng chỉ đạo công tác điều dưỡng trên toàn quốc, Sở Y tế có cán bộ làm công tác chỉ đạo về điều dưỡng. Hơn 1.400 bệnh viện công lập, hơn 300 bệnh viện ngoài công lập đều có hệ thống điều dưỡng trưởng và điều dưỡng làm công tác quản lý và chăm sóc. PGS.TS Lương Ngọc Khuê (Ảnh: Toàn Vũ). Chúng tôi đánh giá cao nỗ lực của các điều dưỡng viên, trong đó có cả các nữ hộ sinh, kỹ thuật viên... tham gia công tác chăm sóc bệnh nhân. Lực lượng này chiếm đến 70% trong đội ngũ của lực lượng làm công tác khám chữa, đóng góp một phần hết sức quan trong trong công cuộc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân. Chúng ta cũng đã có hệ thống đào tạo khá đồng bộ tại trung ương, địa phương. Tuy nhiên, hiện nay lực lượng điều dưỡng vẫn còn thiếu. Về chất lượng, đa số các bệnh viện sử dụng điều dưỡng trung cấp, trong khi đó nhu cầu phải nâng cao chất lượng lên, phải 50-70% là điều dưỡng có trình độ cao đẳng và đại học. Chúng ta chưa có giáo sư, phó giáo sư về điều dưỡng, các nước bên cạnh chúng ta như Thái Lan đã có đội ngũ các thầy dạy về điều dưỡng, thực hành điều dưỡng.Sức hút hiện nay với ngành điều dưỡng chưa có vì chế độ tiền lương. Công việc nặng nhọc, vất vả nhưng đãi ngộ chưa tương xứng với sức lao động, điều kiện làm việc đã được cải thiện nhưng chưa đáp ứng nhu cầu… Đôi lúc đôi nơi vẫn chưa đánh giá đúng vai trò của điều dưỡng. Điều đó cho thấy bức tranh còn nhiều khoảng tối trong công tác điều dưỡng.

Tọa đàm "Nghề điều dưỡng: Không lo thất nghiệp, AI không thể thay thế"

Trường Thịnh

Thứ ba, 30/05/2023 - 08:55

(Dân trí) - Đúng 9h sáng ngày 30/5, tọa đàm "Nghề điều dưỡng: Không lo thất nghiệp, AI không thể thay thế" do Báo điện tử Dân trí phối hợp Đại học VinUni tổ chức đã diễn ra.

Nghề điều dưỡng: Không lo thất nghiệp, AI không thể thay thế

Nghề điều dưỡng được ví là một trong những trụ cột của hệ thống y tế. Đây cũng là ngành nghề không thể thay thế trong tương lai bởi AI (trí tuệ nhân tạo) hay công nghệ. Tại Việt Nam, tỷ lệ điều dưỡng mới đạt 16,5/10.000 dân, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ trung bình trên thế giới.

Nghị quyết số 20/NQ-TƯ Hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành trung ương khóa XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới đặt chỉ tiêu đến năm 2025 đạt 25 điều dưỡng/vạn dân, đến năm 2030 đạt 33 điều dưỡng/vạn dân.

Để tiến tới tỷ lệ điều dưỡng đạt chuẩn, đảm bảo đáp ứng tốt hơn nhu cầu chăm sóc y tế của người dân, nước ta có thể cần thêm số điều dưỡng viên gấp 2-3 lần số lượng điều dưỡng viên hiện có.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, nếu không tăng cường đầu tư cho đào tạo điều dưỡng, đến năm 2030, ngành y tế Việt Nam có thể sẽ đối mặt với tình trạng thiếu khoảng 40 - 50 nghìn nhân lực điều dưỡng.

Theo các chuyên gia, nhân lực điều dưỡng thiếu vì nhiều người chưa hiểu được vai trò của người làm công việc điều dưỡng. Điều dưỡng viên thường được cho là người phụ việc của bác sĩ, dẫn đến vị trí và chức năng của ngành điều dưỡng chưa được nhìn nhận chính xác. Hơn nữa, sự phát triển của AI, công nghệ khiến nhiều người lo ngại máy móc làm việc thay điều dưỡng, dẫn đến cơ hội việc làm bị hạn chế.

Trong khi đó, ngành y tế mong muốn hướng tới là chữa trị, chăm sóc người bệnh chứ không chỉ trị bệnh, không gì có thể thay thế điều dưỡng viên. Với dân số 100 triệu dân hiện tại, tới năm 2025, Việt Nam ước tính cần thêm khoảng hàng chục nghìn điều dưỡng viên.

Cơ hội công việc rộng mở cũng như có vị trí vững chắc trong tương lai, khi mà AI không thể thay thế, nhưng tại sao ngành điều dưỡng ở Việt Nam vẫn chưa hấp dẫn người học? Cần hiểu như thế nào cho đúng về vị trí của ngành điều dưỡng? Đâu là những điểm vượt trội của chương trình đào tạo cử nhân Điều dưỡng tại VinUni?

Để hiểu rõ hơn về đặc thù ngành điều dưỡng, quá trình đào tạo, sinh viên tốt nghiệp điều dưỡng tại Đại học VinUni có cơ hội việc làm như thế nào, Báo điện tử Dân trí phối hợp với Đại học VinUni tổ chức tọa đàm: "Nghề điều dưỡng: Không lo thất nghiệp, AI không thể thay thế", diễn ra vào ngày 30/5 với sự tham dự của các khách mời:

- PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế)

- ThS Bùi Văn Thắng - Giám đốc Điều dưỡng - Bệnh viện Vinmec Times City

- TS Trần Quang Huy, Phó chủ tịch Hiệp hội Điều dưỡng Việt Nam

- TS Nguyễn Hoàng Long - Giám đốc Chương trình Điều dưỡng, Viện Khoa học sức khỏe, Đại học VinUni.