Tại sao SMILE không phổ biến bằng LASIK trong mổ cận thị?

TS. BS. Trần Hải Yến trả lời:

Cám ơn câu hỏi khá thú vị của bạn.

Trước hết tôi xin giải thích thắc mắc của bạn vì sao SMILE lại ít phổ biến hơn LASIK. LASIK được thực hiện từ vài thập niên, cho đến nay, lượng bệnh nhân đã mổ LASIK trên toàn thế giới lên tới con số vài chục triệu cho tới cả trăm triệu người. Những năm trước đây, mỗi năm, toàn cầu có khoảng 3 - 5 triệu người đi phẫu thuật LASIK. FemtoLASIK ra đời sau LASIK, bắt đầu thực hiện khoảng trên 10 năm nay, và hiện nay tại các nước phát triển, diện bệnh nhân mổ LASIK ngày càng thu hẹp, đơn cử trong khu vực như Singapore, hầu như không còn bệnh nhân mổ LASIK mà thay thế bằng FemtoLASIK.

Cũng có bệnh nhân hỏi tôi, người nhà, bạn bè em từng mổ LASIK em thấy cũng tốt, đâu cần đến phẫu thuật FemtoLASIK, đắt tiền hơn? Chúng ta hãy quan sát cuộc sống xung quanh, mọi cái đều có sác xuất, có một tỷ lệ rủi ro nhất định khi chúng ta tham gia vào các hoạt động tiểm ẩn yếu tố nguy cơ. LASIK cũng tiềm ẩn nguy cơ rủi ro biến chứng vạt giác mạc trong và sau khi phẫu thuật dù tỷ lệ này khá thấp. Hai tiêu chí cơ bản, xuyên suốt của ngành y đó là an toàn và hiệu quả, các phát minh, cải tiến, các phương pháp mới nối đuôi nhau ra đời chỉ nhằm một mục tiêu duy nhất, nâng cao tính an toàn và hiệu quả, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày khắt khe của con người. Đấy là lý do FemtoLASIK ra đời để giải quyết vế nguy cơ thứ nhất của phẫu thuật LASIK - biến chứng vạt trong lúc mổ. Không dừng ở đó, phẫu thuật SMILE một dạng mổ kín, không vạt giác mạc được ứng dụng để giải quyết tiếp vế nguy cơ thứ hai đe dọa thị lực từ những chấn thương gây bong, tróc, tách vạt giác mạc có thể xảy ra bất cứ thời điểm nào sau phẫu thuật.

Tuy nhiên, vì ra đời sau nên FemtoLASIK không thể có một lượng bệnh nhân đông bằng LASIK, cũng như SMILE sẽ ít người biết đến hơn so với FemtoLASIK.

Bên cạnh đó, ở Việt nam, phẫu thuật LASIK phổ biến hơn còn vì nó phù hợp với khả năng tài chính của đa số người Việt. Do hoàn cảnh kinh tế, đôi khi chúng ta phải chấp nhận một phương thức chưa phải là tối ưu.

Trả lời tiếp thắc mắc thứ hai của bạn, vì sao các bác sỹ tư vấn khác nhau: người nói mổ được, một số không.

Có mấy khía cạnh của vấn đề.

Thứ nhất, vấn đề tâm lý. Đấy là phản ứng rất tự nhiên của con người trước cái mới, một số hào hứng đón nhận, một số e dè nghi ngờ, một số từ chối. Trên thế giới, cách đây hơn nửa thế kỷ, khi phẫu thuật Phaco mổ đục thủy tinh thể (cườm khô) ra đời, hầu hết các BS lúc đó đều từ chối vì cho rằng không tốt cho bệnh nhân bằng phẫu thuật lấy thủy tinh thể ngoài bao. Các phẫu thuật viên đã rất thành thục với phương pháp hiện hành, tại sao lại phải chuyển sang phương pháp mới, phải mất thời gian học, đào tạo, khó hơn, lâu hơn, phức tạp hơn, bệnh nhân lại phải đóng tiền cao hơn. Hiện nay, tất cả BS đều chỉ mổ Phaco, phẫu thuật ngoài bao chỉ hãn hữu lắm mới dùng, hoặc ở những vùng xâu, vùng xa, không có điều kiện để mua sắm thiết bị. Câu chuyện tại Việt nam, năm 2000, khi LASIK lần đầu có mặt, hầu hết các BS nhãn khoa đều rất dè dặt khi bệnh nhân đến xin lời khuyên về phẫu thuật. Không ít bác sĩ khuyên bệnh nhân tốt nhất là đeo kính, nhưng ngày nay LASIK đã trở nên thường qui, và câu chuyện đang lặp lại với SMILE. Tâm lý chung của mọi người là muốn dựa vào một cái gì quen thuộc, có đông người sủ dụng để tìm cảm giác an toàn, trong khi SMILE là thế hệ cuối, công nghệ cao nên không thuộc dạng phổ thông.

Thứ hai, vấn đề thiết bị, một cơ sở không có máy mổ VISUMAX thì tất nhiên sẽ không thể tư vấn về phương pháp SMILE, vì không có thông tin để tư vấn. Tương tự, khi bệnh nhân yêu cầu mổ FemtoLASIK mà nơi đó không có máy Femtosecond laser thì tất nhiên bệnh nhân sẽ được định hướng về phẫu thuật LASIK thường qui.

Thứ ba, vấn đề kỹ năng chuyên môn, ngay tại cơ sở có phẫu thuật SMILE nhưng nếu gặp phẫu thuật viên chưa mổ được SMILE thì rõ ràng bạn sẽ không có cơ hội được tư vấn đầy đủ về SMILE, hoặc các thông tin cũng ít nhiều bị nhiễu, hoặc thiếu khách quan. SMILE là một phẫu thuật tinh vi, thao tác trong một không gian chật hẹp với đường mổ dưới 4 mm, thường chỉ 2 mm đến 2.5 mm, tác động lên một lớp mô mỏng manh, dày vài chục micron. Do vậy đây không chỉ đơn thuần là phẫu thuật mà còn là nghệ thuật, người phẫu thuật viên cần có một sự cảm nhận tinh tế nhất định. Ngoài ra, qui trình tập huấn cho một phẫu thuật viên SMILE cũng đòi hỏi những điều kiện nhất định, phải là người đã dày dạn kinh nghiệm với hàng trăm ca LASIK trở lên và ít nhất từ 50-100 ca với FemtoLASIK trên hệ thống VISUMAX mới được chọn lựa để đào tạo tiếp thành phẫu thuật SMILE. Các phẫu thuật viên phải học cách sử dụng máy, các tính năng của máy, thực tập, thao tác tách mô trên mắt heo trước khi làm từng bước trên mắt người dưới sự giám sát. Chính vì vậy, số lượng phẫu thuật viên mổ được SMILE trên cả nước tới nay cũng chỉ khoảng 5-6 người.

Do vậy nếu bạn thực sự quan tâm đến sự an toàn cho đôi mắt, muốn có thông tin chính xác, nên đến tư vấn bởi chính các phẫu thuật viên mổ SMILE. Nếu những người này nói bạn không có chỉ định để mổ SMILE thì lúc đó đúng là bạn không phù hợp cho phương pháp này. Còn nếu mắt bạn có chỉ định, tài chính cho phép thì chúc mừng bạn đã tiếp cận được một trong những đỉnh cao của phẫu thuật khúc xạ bằng laser.

TS.BS. Trần Hải Yến (Phòng khám mắt HYEC – 31A Nguyễn ĐÌnh Chiểu, Q.1, TP.HCM)

Trong box:

Độc giả có thể trực tiếp đặt câu hỏi các bệnh về mắt và các phương pháp điều trị với TS.BS. Trần Hải Yến tại chuyên mục này: suckhoe@dantri.com.vn hoặc qua email info@haiyeneyecenter.com tại www.phongkhammathaiyen.com và theo số điện thoại 1800757576, 0913 666 665 và 08 66861396.