Sự thật về dầu thực vật: Không như người nội trợ nghĩ

Cùng Bác sĩ Chuyên khoa II Đỗ Thị Ngọc Diệp, Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM điểm lại những hiểu lầm tai hại, phổ biến nhất của mẹ nội trợ trong việc lựa chọn, sử dụng dầu thực vật và tìm hiểu thông tin đúng từ phân tích của bác sĩ:

1. Người nội trợ nghĩ: Dầu ăn nào cũng giống nhau, nên cứ hàng nào có khuyến mãi thì mua cho tiết kiệm

Chuyên gia nói: Mặc dù dầu ăn cung cấp nhiều năng lượng nhưng thành phần dinh dưỡng của các loại dầu không giống nhau và có công dụng riêng biệt. Ví dụ: dầu hướng dương chứa các chất béo không bão hòa nhiều nối đôi, đồng thời chứa nhiều vitamin E có vai trò chống lão hóa, bảo vệ các tế bào nội mạc mạch máu và khớp. Dầu đậu nành chứa hàm lượng cao các acid béo Omega 3,6,9 giúp giảm cholesterol xấu, giảm hiện tượng viêm thành mạch máu, giảm nguy cơ tăng huyết áp, đột quỵ, đặc biệt phù hợp với người lớn tuổi. Dầu gạo chứa Gamma - Oryzanol và Phytosterol là những dưỡng chất chống ô-xy hóa hiệu quả hàng đầu, giúp làm chậm quá trình lão hóa của các tế bào…

Khi lựa chọn dầu ăn, nếu quan tâm đến sức khỏe, nhất thiết phải chú ý đến thành phần của dầu để có quyết định phù hợp. Nên chọn loại dầu ăn kết hợp 3 thành phần dầu hướng dương, dầu đậu nành, dầu gạo để cung cấp dưỡng chất đa dạng cho cơ thể, đáp ứng nhu cầu của các thành viên trong gia đình. Tuyệt đối không lựa chọn dầu trôi nổi không rõ thành phần, nhãn mác vì nguy cơ cao mua phải loại lẫn nhiều tạp chất có hại hoặc đã sản sinh ra chất độc do quá trình sản xuất không đúng tiêu chuẩn.

Người nội trợ nghĩ: Dầu sôi lâu trên bếp không hại gì, chỉ có lợi là giúp món ăn nhanh chín, vàng đều

Chuyên gia nói: Có một kiến thức rất cơ bản trong giới khoa học nhưng lại khá xa lạ với đa phần người nội trợ Việt Nam, đó là mỗi loại dầu có khả năng chịu nhiệt khác nhau. Khi vượt quá nhiệt độ giới hạn, chất dinh dưỡng trong dầu sẽ bị phân hủy, sản sinh độc tố. Cụ thể, khi đun nấu ở nhiệt độ quá cao, các axit béo trong dầu thực vật có khả năng chịu nhiệt kém,.. sẽ bị rối loạn cấu trúc, sản sinh ra chất độc có hại cho sức khoẻ.

Một số loại dầu có khả năng chịu nhiệt cao, thuộc dạng bền nhiệt như dầu đậu nành, dầu hướng dương và đặc biệt là dầu gạo với khả năng chịu nhiệt lên đến 254oC thường được dùng trong nấu nướng. Các loại có khả năng chịu nhiệt thấp như dầu olive, dầu bắp… vốn chỉ phù hợp để trộn salad.

Thông thường, với bếp ăn tại gia, hiếm khi nhiệt độ dầu đạt tới điểm gây hại (khoảng 200oC). Trường hợp dầu sôi trên 200oC thường chỉ xuất hiện ở các bếp ăn công nghiệp bên ngoài. Khi chiên thực phẩm dạng ngập dầu, chiên xù có thể khiến dầu sôi trên 200oC vốn là mức nhiệt độ khiến dầu ăn sản sinh ra nhiều aldehyte gây tác động xấu đến sức khỏe. Các trường hợp này cần chú ý ưu tiên chọn các loại dầu có khả năng chịu nhiệt cao. Nên thay đổi ngay thói quen để dầu sôi lâu trên lửa lớn vì sẽ làm giảm gần hết các vitamin, chất dinh dưỡng sẵn có và còn có thể gây hại cho sức khỏe.

3. Người nội trợ nghĩ: Dầu sau khi chiên một lần, nếu còn trong có thể chắt ra để dành dùng lại

Chuyên gia nói: Đây lại là một quan niệm sai lầm khác. Dầu đun nóng nhiều lần, như đã phân tích ở trên, sẽ bị phá hủy cấu trúc phân tử gây thất thoát chất dinh dưỡng, sản sinh chất độc. Thói quen tiết kiệm của người nội trợ, trong trường hợp này sẽ gây hậu quả khôn lường cho sức khỏe cả gia đình.

4. Người nội trợ nghĩ: Cũng như các loại nguyên liệu khác, dùng quen loại dầu nào cứ tiếp tục dùng duy nhất loại đó, khỏi băn khoăn lựa chọn.

Chuyên gia nói: Không như những loại nguyên liệu khác, dầu thực vật trên thị trường hiện nay rất đa dạng về thành phần, khác biệt về công dụng và mục đích sử dụng, Việc chỉ dùng duy nhất một loại dầu ăn có thể hạn chế việc cơ thể hấp thu các chất dinh dưỡng có lợi trong những loại khác.

Gần đây, có nhiều mẹ nội trợ cẩn thận, sử dụng cùng lúc/luân phiên nhiều loại dầu trong bếp: dầu đậu nành để bảo vệ sức khỏe tim mạch cho ông bà, dầu gạo giúp phụ nữ chống lão hóa từ bên trong, dầu hướng dương cung cấp nguồn năng lượng dồi dào, tinh khiết cho cả gia đình. Đây là thói quen nội trợ thông minh. Tuy nhiên, việc sử dụng kết hợp, luân phiên nhiều loại dầu đôi khi hơi bất tiện, nên nhiều người có khuynh hướng chọn dầu ăn kết hợp cả 3 thành phần trên như Neptune Gold. Đây cũng là phương án tiện dụng, toàn diện, đảm bảo cân bằng sức khỏe cả gia đình.

Đông Lâm