Sự thật uống nhiều sữa giúp xương chắc khỏe?

Tiến sĩ Walter Willett, chuyên khoa Dịch tễ học và Dinh dưỡng tại Trường Y tế Công cộng Harvard, đã lên tiếng cảnh báo về nền tảng khoa học của thông điệp này.

"Ý tưởng con người cần rất nhiều canxi chủ yếu dựa trên các nghiên cứu ngắn hạn trong vài tuần. Những nghiên cứu này chỉ theo dõi sự thay đổi sinh học trong thời gian giới hạn, lại trở thành trụ cột để thúc đẩy việc tiêu thụ sữa hằng ngày", ông chia sẻ. 

Mặc dù canxi là chất dinh dưỡng thiết yếu cho chức năng thần kinh, cơ bắp, tim mạch và sức khỏe của xương, các chuyên gia nhấn mạnh, cơ thể con người chỉ cần một lượng nhất định.

Hướng dẫn chế độ ăn uống của Mỹ khuyến nghị người lớn nên tiêu thụ 1.000-1.200mg canxi/ngày. Nhưng ngưỡng này vẫn gây tranh cãi, khi các quốc gia khác như Anh chỉ khuyến nghị 700mg.

Một điều quan trọng nhất các chuyên gia muốn cảnh báo là không ai cần phải uống sữa bò để đạt được nhu cầu canxi.

Theo Christopher Gardner, Giáo sư Y khoa tại Đại học Stanford, tại Mỹ, hơn 1/3 người gặp khó khăn trong việc tiêu hóa đường lactose trong sữa động vật. Do đó, uống sữa bò để bổ sung canxi là điều không nhất thiết. Người dân hoàn toàn có thể bổ sung canxi từ nhiều nguồn khác ngoài sữa bò truyền thống.

Trên thực tế, theo một đánh giá được công bố vào năm 2020, người dân sống ở các quốc gia có tỷ lệ gãy xương hông thấp nhất lại có xu hướng uống ít sữa nhất. Phân tích tổng hợp của nhiều nghiên cứu lớn cũng đưa ra kết luận rằng, uống nhiều sữa hơn không hề có mối liên hệ với giảm nguy cơ gãy xương.

Tiến sĩ René Rizzoli, nguyên Trưởng khoa Bệnh xương tại Bệnh viện Đại học Geneva (Thụy Sĩ) nhấn mạnh, sức khỏe xương phụ thuộc nhiều vào việc tập thể dục và chế độ ăn uống tổng thể.

"Mọi người không nên chỉ trông cậy vào một mình sữa để loại bỏ nguy cơ gãy xương", ông chia sẻ.

Ngoài ra, việc sử dụng quá nhiều sữa, đặc biệt ở trẻ nhỏ, có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như hình thành thói quen ăn uống lệch lạc, bỏ bữa, chậm tăng cân. 

Bên cạnh đó, uống quá nhiều sữa dẫn đến dư thừa canxi so với nhu cầu của cơ thể. Khi cơ thể thừa chất, các cơ quan tiêu hóa và bài tiết phải tăng cường làm việc, tạo ra gánh nặng cho các cơ quan này, không có lợi cho cơ thể.

Lượng canxi quá nhiều trong cơ thể gây ra tình trạng cạnh tranh hấp thu với sắt. Sắt trong cơ thể dễ dàng bị đẩy ra ngoài, không hấp thu được, khiến trẻ bị thiếu máu.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng thừa nhận, sữa là một trong những thực phẩm bổ sung canxi tiện lợi nhất. Trong trường hợp không thể dung nạp sữa động vật, người tiêu dùng cũng có rất nhiều nguồn thay thế khác như đậu phụ, cá, hải sản, rau lá xanh và các loại sữa từ thực vật bổ sung canxi.

Trong số đó, lựa chọn tối ưu nhất để nạp thêm canxi cho cơ thể là các sản phẩm sữa lên men như sữa chua và phô mai. Tiến sĩ Rizzoli chỉ ra rằng các sản phẩm này không chỉ hỗ trợ hệ vi sinh vật đường ruột mà còn dễ dung nạp hơn ở những người nhạy cảm với lactose.

Về mặt dinh dưỡng, một khẩu phần phô mai Cheddar khoảng 42g có lượng canxi tương đương với một cốc sữa nguyên kem.

Mặc dù sự "thiết yếu" của sữa bị nghi ngờ, việc đảm bảo đủ canxi là ưu tiên hàng đầu cho các nhóm trẻ em và vị thành niên từ 9 đến 18 tuổi (giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ nhất) và người lớn tuổi, đặc biệt là sau 50 tuổi (giai đoạn mật độ xương giảm nhanh).

Giải thích cơ chế sinh học đằng sau sự cần thiết này, Tiến sĩ Gardner cho hay, cơ thể người lớn tuổi thường không hấp thụ đủ canxi, kèm theo đó là cơ chế thích ứng suy giảm theo tuổi tác. Điều này buộc cơ thể phải lấy nhiều canxi hơn từ xương, khiến xương yếu đi nghiêm trọng.

Sức khỏe xương là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự kết hợp hài hòa giữa canxi đầy đủ, vitamin D, tập thể dục chịu trọng lượng và một chế độ ăn uống đa dạng. Sữa có thể góp phần hữu ích vào quá trình này nhưng không phải là yếu tố bắt buộc để có được một bộ xương khỏe mạnh.