Phòng ngừa dị ứng qua đường tiêu hóa ở trẻ nhỏ

1. Dị ứng là gì?

2. Các tác nhân lạ là những tác nhân nào?

Có thể là thực phẩm, thuốc men, phấn hoa, bụi bặm, các loại nọc độc côn trùng, v.v… hay đôi khi chỉ đơn giản là sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ môi trường.

3. Tác nhân lạ xâm nhập vào cơ thể bằng cách nào?

Chúng có thể tiếp xúc với cơ thể qua nhiều đường: qua da, qua đường hô hấp hoặc qua đường tiêu hóa. Đặc biệt, sự xâm nhập qua đường tiêu hóa thực sự là mối hiểm nguy tiềm tàng do diện tích tiếp xúc của đường tiêu hóa lớn hơn nhiều so với đường hô hấp và da.

4. Biểu hiện của dị ứng:

5. Những đối tượng nào có thể mắc dị ứng?

Tuổi nào cũng có nguy cơ mắc dị ứng, nhưng riêng trẻ nhỏ thì dễ bị dị ứng từ đường tiêu hóa do sự phát triển của hệ thống tiêu hóa chưa hoàn chỉnh, hệ thống miễn dịch chưa cân bằng và lần đầu trong đời tiếp xúc với các loại thức ăn khác nhau, v.v…

Rất nhiều nghiên cứu cho thấy rằng dị ứng từ đường tiêu hóa ở trẻ nhỏ càng dễ xảy ra nếu trẻ không được bú mẹ trong những tháng đầu đời. Sữa bò là tác nhân gây dị ứng thường gặp nhất ở trẻ nhỏ. Thông thường, nếu bé dị ứng với sữa bò thì mọi người hay nghĩ đến chuyển sang sữa đậu nành. Tuy nhiên, có một điều các bà mẹ ít biết là sữa đậu nành cũng có nguy cơ gây dị ứng cao không kém gì sữa bò và trong 10 bé dị ứng với sữa bò thì có khoảng 4 bé cũng dị ứng luôn với sữa đậu nành, nên việc chuyển sang sữa có nguồn gốc từ đậu nành ở những bé này là không có tác dụng.

Một điều quan trọng nữa là yếu tố gia đình. Nếu một trong hai, cha hoặc mẹ có tiền sử dị ứng thì con có 25-30% khả năng bị dị ứng, và con số này tăng lên đến 50-80% nếu cả hai cha mẹ đều có tiền sử dị ứng. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là nếu cha mẹ không dị ứng thì con cũng không dị ứng. Ngay cả khi cả cha lẫn mẹ đều không có tiền sử dị ứng thì đứa trẻ vẫn có 15% khả năng dễ mắc dị ứng. Tóm lại, dị ứng “không chừa một ai”.

6. Có thể phòng ngừa các bệnh dị ứng được không?

Có thể và nên làm ngay từ rất sớm. Lúc mang thai, bà mẹ nên có chế độ ăn cân bằng các chất và không được hút thuốc. Ngay sau khi sinh, bé phải được bú mẹ sớm và tiếp tục bú mẹ ít nhất trong 6 tháng đầu. Thức ăn bổ sung chỉ nên cho khi bé trên 4-6 tháng tuổi, lúc đường tiêu hoá của bé đã tương đối hoàn chỉnh và sẵn sàng tiếp nhận các dạng thức ăn mới ngoài sữa. Môi trường sống trong lành, ít bụi bặm, không khói thuốc cũng là điều cần làm.

Nếu vì lý do nào đó mà trẻ không được bú mẹ hoặc cần bổ sung thêm sữa ngoài sữa mẹ thì sữa giảm dị ứng (ký hiệu là H.A - hypoallergenic) là loại sữa nên chọn. Điểm mấu chốt giúp sữa có tác dụng giảm dị ứng là do đạm trong sữa đã được thuỷ phân, hay nói cách khác là đã được cắt nhỏ ra. Đạm càng lớn thì càng dễ gây dị ứng, đạm càng cắt nhỏ thì càng ít gây dị ứng. Tuỳ lượng đạm được cắt nhiều hay ít mà ta có sữa có đạm thuỷ phân hoàn toàn hay thuỷ phân một phần. Về lý thuyết, đạm thuỷ phân càng nhiều thì sẽ ít gây dị ứng, nhưng nếu thuỷ phân nhiều quá thì mùi vị sẽ đắng, khó uống và không tạo dung nạp với sữa bò cho trẻ sau này. Trong thực tế, sữa có đạm thuỷ phân một phần là lựa chọn phù hợp nhất, vì nó vẫn có đầy đủ tác dụng chống dị ứng, đồng thời mùi vị cũng dễ uống, giá thành rẻ hơn và đặc biệt giúp dần tạo dung nạp với sữa bò sau này. Ngoài ra, sữa được bổ sung probiotics cũng là một lựa chọn lý tưởng vì bổ sung probiotics trong chế độ ăn của trẻ từ lâu đã được chứng minh là một trong những phương pháp phòng ngừa dị ứng hữu hiệu.