Những dấu hiệu cảnh báo tế bào gan đang bị phá hủy nhanh chóng

Men gan là gì?

Gan là một cơ quan phức tạp với rất nhiều chức năng: chuyển hóa các chất, dự trữ năng lượng, giải độc và thải trừ chất độc, tạo mật… Để hoàn thành tất cả những nhiệm vụ trên, gan đã tiết một hệ thống các enzyme gan (men gan) là những chất xúc tác sinh học quan trọng trong các phản ứng chuyển hóa. Thông qua hệ thống men này, các chức năng của gan được phản ánh.

Men gan là tên gọi chung của 4 loại men:

- Aspartate Aminotransferase (AST) và Alanine

- Aminotransferase (ALT)

- Phosphatase kiềm (ALP hoặc LDH)

- Gama - GT (γ- Glutamyl transpeptidase)

Mỗi men thể hiện một chức năng khác nhau của gan. Dựa vào các chỉ số xét nghiệm của 4 loại men trên, chúng ta biết được chức năng nào của gan đang bị giảm sút.

Thế nào là men gan cao?

Bình thường các men nằm trong các tế bào gan. Hoạt động sinh lý bình thường của cơ thể là: các tế bào sinh ra, hoàn thành chức năng rồi chết đi nhường chỗ cho các tế bào mới tái sinh. Khi tế bào chết đi, một lượng men được giải phóng vào trong máu với một lượng nhất định.

Các chỉ số bình thường của men gan là:

Khi men gan tăng cao đồng nghĩa với việc tế bào gan đang bị phá hủy bởi một tác nhân nào đó. Mức độ tăng của các loại men gan này tương quan với mức độ nghiêm trọng của tổn thương tại gan. Chúng được phân loại thành 3 mức độ: 

- Mức độ nhẹ khi các men gan tăng dưới 5 lần so với giới hạn bình thường. 

- Mức độ vừa phải khi tỉ số này từ 5-10.

- Mức độ nặng khi tỉ số này lớn hơn 10.

Nguyên nhân khiến men gan cao

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến việc men gan tăng cao nhưng trong đó viêm gan là nguyên nhân chính. Nồng độ của men gan tăng thường tỷ lệ thuận với mức độ viêm nhiễm của gan. Nghiện rượu, sốt rét, ung thư gan, ngộ độc hóa chất cũng làm cho men gan gia tăng một cách đáng kể. Bệnh về đường mật cũng có liên quan mật thiết với gan, nhất là các bệnh do sỏi đường dẫn mật, giun chui ống mật, viêm đường mật.

Triệu chứng cảnh báo men gan cao

Các triệu chứng của men gan cao rất nghèo nàn. Người bệnh có thể cảm thấy đau đầu, mệt mỏi, vàng da, đầy hơi chướng bụng, tâm trạng thay đổi.

Những triệu chứng trên thường mờ nhạt, dễ bị nhầm với các bệnh khác và thường bị bỏ qua. Có những trường hợp người bệnh không có triệu chứng lâm sàng gì mặc dù men gan tăng rất cao. Trong trường hợp men gan cao do các bệnh gan cấp tính sẽ xuất hiện các triệu chứng rõ rệt hơn như ngứa ngáy, rối loạn tiêu hóa, nôn, đau bụng.

Sở dĩ các triệu chứng xuất hiện không rõ ràng là do tế bào gan có khả năng bù đắp rất mạnh và tái sinh rất cao, nghĩa là khi một số tế bào gan bị tổn thương thì các tế bào lành khác tăng cường hoạt động  để đảm bảo chức năng cho cả gan, và các tế bào mới được sinh ra để thay thế các tế bào đã chết. Nhờ đó, biểu hiện bên ngoài của hoạt động gan vẫn tương đối tốt. Trên thực nghiệm, cắt bỏ một thùy gan của con vật thấy sau một thời gian ngắn gan lại to như cũ do tái sinh rất mạnh để bù cho chỗ mất đi. Do đó, khi men gan tăng cao, có những biểu hiện ngoài lâm sàng thì thường các tế bào gan đã bị tổn thương sâu và rộng.