Nhiều trẻ bị đẩy vào “vùng trắng” nguy hiểm vì đợi vắc xin

PGS.TS.Trần Đắc Phu – Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) khẳng định, trong năm 2016, việc nhập về các vắc xin 5 trong 1, 6 trong 1 dịch vụ của Pháp, Bỉ vẫn sẽ còn gặp khó. Nguyên nhân là do các nước sản xuất vắc xin chỉ sản xuất theo đơn đặt hàng lớn, từ cách đây 2-3 năm, do đó không dư ra để bán theo nhu cầu đột biến của Việt Nam.

Trong khi đó, hiện đang có tình trạng buôn bán vắc xin dịch vụ ngoài thị trường. TS Phu khẳng định, Bộ Y tế tuyệt đối cấm việc buôn bán vắc xin ngoài thị trường và đồng thời khuyến cáo người dân không nên tự mua, tự tiêm vắc xin “xách tay”.

“Vắc xin không đảm bảo chất lượng, không được bảo quản đúng quy trình, đúng nhiệt độ rất dễ xảy ra phản ứng nguy hiểm cho cơ thể. Những vắc xin “xách tay” không chắc chắn được kiểm định về chất lượng hay không, người tiêm cũng có thể không có kỹ thuật, không đủ các phương tiện cấp cứu nếu xảy ra phản ứng”. Như thế, việc quyết định tiêm bên ngoài, qua “cò”, với hàng “xách tay” không rõ nguồn gốc chẳng khác nào phụ huynh đang “gửi trứng cho ác” với những nguy cơ, hiểm họa khôn lường!”, TS Phu cảnh báo.

Trong khi đó, “cơ hội vàng” để tiêm vắc xin đạt tỷ lệ miễn dịch cao nhất là khi trẻ 2, 3 và 4 tháng tuổi. Giữa các mũi tiêm tối thiểu là 4 tuần. “Đây là khoảng thời gian trẻ rất dễ mắc các bệnh nói trên, khi mắc thì nguy cơ biến chứng, nguy hiểm đến tính mạng rất lớn. Ngoài ra, các nghiên cứu chỉ ra rằng, đây là “thời gian vàng” để vắc xin phát huy miễn dịch cao nhất, lên đến 80-90%. Nếu trẻ không tiêm đủ mũi, khả năng miễn dịch càng giảm, thậm chí về 0”, TS Phu cho biết.

Vì thế, việc chờ đợi vắc xin dịch vụ sẽ đẩy một số lượng lớn trẻ em vào “vùng trắng” nguy hiểm không được bảo vệ của vắc xin.

Một số người băn khoăn, con tôi chưa tiêm mà đâu có mắc bệnh? Thực tế, trên thực tế, số trẻ tiêm chủng trong TCMR chiếm đến gần 90% trẻ em được sinh ra mỗi năm. Nhờ diện bao phủ rộng đã góp phần tạo nên bức tường thành vững chãi ngăn chặn dịch bệnh bùng phát và lây lan trong cộng đồng. Tuy nhiên, tích lũy dần từng năm, số trẻ không được bảo vệ bởi vắc xin còn lại sẽ ngày càng tăng lên, khi đó nếu có dịch đây sẽ là những bé đầu tiên bị bệnh.

Chúng ta đã chứng kiến dịch sởi bùng phát vào năm 2013-2014; dịch bạch hầu ở Quảng Nam, ho gà tại Hà Nội trong năm 2015 đều rơi vào những trẻ chưa tiêm chủng, tiêm chưa đủ mũi. Đó là những bài học đáng tiếc vì bộ phận người dân chủ quan không tiêm chủng.

Bộ Y tế cũng khẳng định, quyền lựa chọn tiêm loại vắc xin nào cho trẻ thuộc về các bậc phụ huynh, tuy nhiên cần bảo đảm hiểu rõ về nguồn gốc và chất lượng của lô vắc xin, cũng như kỹ thuật tiêm của người chịu trách nhiệm tiêm cho bé. Phụ huynh cần nắm rõ lịch tiêm của bé, bảo đảm tuân theo lịch tiêm chủng đã được Bộ Y tế quy định. Thực tế, tiêm vắc xin là đưa kháng nguyên lạ vào cơ thể. Vì thế không có loại vắc xin nào đạt đến độ an toàn hoàn hảo 100%. Trong khi đó, việc tiêm chủng phòng chống dịch cho trẻ và cho cả cộng đồng là việc hết sức cần thiết. Tiêm chủng không chỉ là lựa chọn của mỗi cá nhân mà còn là trách nhiệm của cả cộng đồng, nhằm hướng tới đạt tỷ lệ tiêm chủng bao phủ toàn dân cao.

Bộ Y tế khuyến cáo nếu trẻ bị bỏ lỡ hoặc tiêm muộn liều vắc xin 5 trong 1 cần tiêm lại sớm cho trẻ, không cần phải tiêm lại từ mũi đầu. Đương nhiên về độ miễn dịch cũng sẽ không cao như tiêm đủ mũi, đủ thời gian. Trẻ đã từng tiêm vắc xin dịch vụ 5 trong 1 nhưng sau đó không có để tiêm thì cũng có thể chuyển sang tiêm vắc xin Quinvaxem trong Chương trình tiêm chủng mở rộng mà không lo ngại khả năng miễn dịch giảm.

Cục Y tế dự phòng cũng chính thức thông báo số đường dây nóng 1900-9095 và trang facebook Diễn đàn tiêm chủng: https://www.facebook.com/DienDanTiemChung để giải đáp mọi thắc mắc liên quan đến tiêm chủng.

Hồng Hải