Nhận diện nguyên nhân gây vô sinh thứ phát ở cả nam và nữ

Vợ chồng tôi, một số bạn bè tôi đều đã có con đầu, người thì con 7 – 8 tuổi, người con 4 – 5 tuổi và đang mong muốn sinh con thứ hai nhưng nỗ lực vài năm nay đều không thể mang thai. Khi đi khám bác sĩ xác định vô sinh thứ phát, hiện đang điều trị. Có người bạn của tôi thì chồng vốn mạnh khoẻ, đứa con đầu chưa kịp lên kế hoạch đã mang thai, vậy mà giờ đi khám lại xác định tinh trùng có vấn đề là nguyên nhân gây vô sinh thứ phát.

Tôi không thể hiểu, tại sao lại bị vô sinh thứ phát? Có phải do tôi dùng thuốc tránh thai kéo dài? Kiều Thu (35 tuổi, Móng Cái, Quảng Ninh).

GS.TS Nguyễn Viết Tiến, Thứ trưởng Bộ Y tế, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản quốc gia cho biết, bản thân ông gặp rất nhiều tình huống vợ chồng muốn sinh con thứ 2 nhưng trải qua một thời gian dài không thể đậu thai, họ đến viện khám và phát hiện vô sinh thứ phát.

“Vô sinh thứ phát có thể là ở nam hoặc nữ. Tôi muốn nói về nguyên nhân vô sinh thứ phát ở nam giới trước. Cánh đàn ông thường đổ nguyên nhân cho phụ nữ nhưng “tội” của họ cũng to”, GS Tiến nói.

Bình thường ở nam giới tinh trùng khỏe, hình thái bình thường là cao. Vì thế sinh đứa con đầu tiên rất thuận lợi. Nhưng do đặc điểm quá trình sinh hoạt, người đàn ông thức khuya nhiều, làm trong môi trường nóng, đặc biệt thói quen uống rượu, hút thuốc lá rất ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng.

Nhiều người nam giới trước đây “hoành tráng”, sau một thời gian sinh con đầu, muốn có con nữa mãi không có, đi thử chất lượng tinh trùng phát hiện khả năng bơi lội tinh trùng dặt dẹo, hình thái bất thường và đó chính là nguyên nhân gây vô sinh thứ phát.

Với nữ giới cũng có rất nhiều nguyên nhân gây vô sinh thứ phát. Trong đó có cả việc dùng triền miên thuốc tránh thai, vệ sinh không tốt dẫn đến viêm nhiễm sinh dục, viêm nhiễm cổ tử cung, viêm ngược lên buồng tử cung, vòi tử cung tắc nghẽn gây nguyên nhân thứ phát.

GS Tiến giải thích kỹ hơn về việc dùng thuốc tránh thai có thể là nguyên nhân gây vô sinh thứ phát ở phụ nữ. Bình thường, nếu dùng thuốc tránh thai trong thời gian ngắn rồi dừng lại, sau khi dừng một thời gian chức năng buồng trứng trở lại bình thường, kích thích phóng noãn, đậu thai.

Tuy nhiên, nếu dùng thuốc tránh thai quá lâu, quá liều năm nay qua năm khác sẽ gây ức chế buồng trứng, ức chế phóng noãn, nói nôm na buồng trứng bị ức chế dẫn đến “liệt” không hoạt động, bị ức chế trường diễn nên rất khó khăn để trở lại bình thường.

Vì thế, GS Tiến đưa ra khuyến cáo, ở những người phụ nữ muốn kế hoạch một thời gian để sau đó tiếp tục sinh con, nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa sản để được hướng dẫn biện pháp tránh thai phù hợp. Có thể vẫn dùng thuốc tránh thai nhưng dùng bao lâu, như thế nào cần được bác sĩ chỉ dẫn để tránh gây nguy cơ trên.

Chị em phụ nữ cũng cần giữ vệ sinh sạch sẽ, quan hệ tình dục an toàn, tránh nguy cơ viêm nhiễm. Sau 1 năm “thả” mà không mang thai, cả hai vợ chồng nên đi khám để xác định nguyên nhân, chữa trị. Hiện có nhiều phương pháp điều trị vô sinh thứ phát thành công, giúp nhiều ông bố, bà mẹ có con sau một thời gian điều trị.

Hồng Hải