Người phụ nữ Hà Nội mắc bệnh phong bị điều trị nhầm suốt 3 năm

Đây là một bệnh nhân nữ, 47 tuổi, ở Hà Nội, có biểu hiện bệnh trong khoảng 3 năm nay. Điều đáng chú ý bệnh nhân có tiền sử khỏe mạnh, sống tại Hà Nội, trong gia đình, khu vực xung quanh không có bệnh nhân phong xác định. Bệnh nhân không di chuyển đến vùng dịch tễ bệnh phong.

Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố đã loại bỏ được bệnh phong năm 2000, tuy nhiên, trên thế giới vẫn phát hiện các ca bệnh mới. Tại Việt Nam, các ca bệnh phong mới ghi nhận có những biểu hiện lâm sàng đa dạng, dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh hệ thống hay bệnh da ác tính khác, gây khó khăn trong việc chẩn đoán và điều trị. 

Trường hợp người phụ nữ 47 tuổi trên tại Bệnh viện Da liễu Trung ương là một minh chứng. Bệnh phong khởi phát với tổn thương da không điển hình, bệnh nhân đã được điều trị theo phác đồ bệnh lupus ban đỏ hệ thống nhiều năm.

Theo bệnh nhân, bệnh khởi phát với ban đỏ, ngứa ở bàn tay hai bên kèm dát đỏ ở mặt, tăng nhạy cảm với ánh sáng, rụng tóc, đau khớp gối và khớp cổ chân. Chị đã đi khám tại một bệnh viện lớn của Hà Nội và được chẩn đoán lupus ban đỏ hệ thống, điều trị trong 3 năm. 

Bệnh tiến triển từng đợt. Một năm trước, chị bị hoại tử đầu ngón hai bàn chân phải, được điều trị cắt cụt. 3 tháng gần đây, chị xuất hiện tổn thương dạng cục ở vùng cẳng tay, cẳng chân và thân mình, tổn thương đỏ, ấn đau, một số mất đi để lại dát thâm, kèm sốt. 

Lúc này chị quyết định đến khám tại Bệnh viện Da liễu trung ương

Theo bác sĩ, bệnh nhân nhập viện với tổn thương dạng hồng ban nút: nhiều tổn thương dạng nodule kích thước 0.5cm, tổn thương dạng dát, mảng thâm nhiễm nhẹ, thâm tím, ấn đau ở cẳng tay, cẳng chân, ngực, thân mình. Ngoài ra, có phù nề nhẹ 1/3 dưới cẳng chân phải, ấn đau, da khô, bóng, da mỏng, giãn mạch do tác dụng phụ của của corticoid. Bệnh nhân đã mất đốt xa ngón 2 bàn chân phải. 

Sau khi làm một loạt các xét nghiệm, bệnh nhân được chẩn đoán bị bệnh phong thể LL-cơn phản ứng phong loại 2 có nhiều điểm phù hợp nhất. 

Bệnh nhân được điều trị theo phác đồ phong thể nhiều vi khuẩn gồm Rifampicin, Clofazimin, DDS và Methylprednisolon 16mg. Theo dõi điều trị sau 10 ngày, bệnh nhân có đáp ứng tốt, không sốt, cơ năng hết đau, hầu hết tổn thương hết đỏ, trở thành dát tăng sắc tố.

BS Trần Mẫn Chu, khoa Huyết học-sinh hóa-giải phẫu bệnh, Bệnh viện Da liễu Trung ương cho biết biểu hiện lâm sàng của bệnh phong vô cùng phong phú, được chia thành nhiều thể, biến đổi lẫn nhau và phụ thuộc nhiều vào đáp ứng miễn dịch của từng cá thể với trực khuẩn M.leprae.

Trên lâm sàng, ở bệnh nhân này, tổn thương da ban đầu (các dát đỏ ở bàn tay, mặt, tăng nhạy cảm ánh sáng, kèm rụng tóc, đau khớp) giống với biểu hiện bệnh lupus ban đỏ hệ thống, dẫn đến việc điều trị bằng các thuốc ức chế miễn dịch kéo dài. Tại thời điểm nhập viện, tổn thương trên da không điển hình mà rất giống với các bệnh da khác gồm cả bệnh ác tính, bệnh da tự miễn, hay dị ứng. 

Theo G Horta-Baas, việc điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch đã làm biến đổi hình thái lâm sàng của phong theo hướng nodule.

Trường hợp bệnh nhân này, có thể việc điều trị theo hướng lupus ban đỏ hệ thống đã làm hình ảnh lâm sàng, mô bệnh học và xét nghiệm đều bị biến đổi so với trường hợp điển hình, BS Chu cho biết.  

Thực tế, trên thế giới đã có nhiều báo cáo ca lâm sàng chẩn đoán nhầm bệnh phong với các bệnh hệ thống, đặc biệt là lupus ban đỏ hệ thống, và một số trường hợp đồng mắc.

Bệnh phong (leprosy) là một bệnh nhiễm trùng kinh diễn do một loại trực khuẩn có tên khoa học là Mycobaterium leprae gây nên. Bệnh chủ yếu biểu hiện ở da và thần kinh ngoại biên do ái tính với hai cơ quan này, đặc biệt viêm dây thần kinh ngoại biên, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây tàn tật. Bệnh có biểu hiện lâm sàng đa dạng phụ thuộc vào đáp ứng miễn dịch của từng cá thể.