Liệu pháp tâm lý và dinh dưỡng giúp bệnh nhân vượt ải hóa trị ung thư

Có nhiều người tự ý tìm mua những thần dược như nano vàng hoặc uống nước nấu từ lá đu đủ phơi khô. Đứng trước muôn vàn thông tin chưa được xác thực và kiểm chứng, các bệnh nhân ung thư rất cần sự hỗ trợ và tư vấn không chỉ của bác sĩ mà còn từ chính người thân.

Hiểu rõ về nỗi đau hóa trị

Cơ bản, hóa trị là sử dụng hóa chất gây độc lên những tế bào sinh sản nhanh, trong đó có ung thư. Tùy theo thể trạng, cơ địa mà hóa trị gây nên những tác động khác nhau cho từng người bệnh. Nhưng nhìn chung, trong quá trình gây độc này, các tế bào máu, hệ miễn dịch cũng chịu tác động mạnh làm bệnh nhân suy yếu. Do đó, để bệnh nhân vượt qua ải hóa trị một cách ít đau đớn nhất, ngoài việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, thì sự hỗ trợ từ người thân giúp nâng cao thể trạng và tâm lý cho bệnh nhân là vô cùng quan trọng.

Dọc hành lang một bệnh viện tuyến cuối của khu vực phía Nam, lượng bệnh nhân nội trú và ngoại trú đang khám chữa bệnh là rất lớn, khiến bệnh viện lâm vào tình trạng quá tải nghiêm trọng. Không khó để phóng viên có thể tiếp cận và tâm sự với những bệnh nhân ung thư đang hóa trị nơi đây. Anh N.B. (48 tuổi, ngụ Bến Tre), phát hiện mình bị ung thư dạ dày giai đoạn 3A, phác đồ điều trị mà các bác sĩ đưa ra cho anh là 32 đợt xạ trị và 6 đợt hóa trị. Sau khoảng 6 tháng điều trị trong đau đớn, anh B. quyết định dừng chạy chữa ở bệnh viện và tự ý mua thuốc nam về uống. “Người tôi càng ngày càng mệt sau mỗi đợt hóa trị, có người quen chỉ tôi một thầy thuốc nam trên Facebook. Tôi thấy trên đó có cả trăm người bình luận cảm ơn Thầy đã chữa khỏi, nên cũng hy vọng lắm. Nhưng sau này mới biết đó là bình luận giả từ các tài khoản ảo để khiến những người như chúng tôi tin. Chứ thực ra các phương thuốc này chưa được chứng thực hay kiểm duyệt từ Bộ Y tế.” Sau thời gian tự ý điều trị anh quay lại bệnh viện tái khám và biết được bệnh tình trở nặng, khối u đã di căn gan.

Một trường hợp khác là chị N.P.T. (ngụ tại quận 12, TP.HCM), được chẩn đoán ung thư đại tràng giai đoạn 2C với khối u kích thước lớn. Sau ca mổ thành công, chị được yêu cầu hóa trị để tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại. Tuy nhiên sau 03 đợt hóa trị, da chị T. bắt đầu xanh xao; người gầy rộc đi; tóc, lông mày và lông mi rụng nhiều hơn trước. Đối với chị em phụ nữ, đây quả thực là một cú sốc không dễ dàng vượt qua. Nghe thông tin từ một diễn đàn, chị T. yêu cầu gia đình đưa ra Bắc Giang tìm đến một bài thuốc bắc. “Tôi tưởng mổ xong là khỏe, không ngờ vô thuốc rồi người còn yếu hơn. Vô thuốc được 3 tháng là tôi không chịu nổi nữa, quyết định ra Bắc Giang 3-4 lần hốt thuốc. Uống được mấy chục thang, bệnh không bớt mà còn bị xuất huyết nặng, lúc đó phải tức tốc vào Bệnh viện cấp cứu. Bác sĩ nói bệnh đã tiến triển nặng hơn nhiều hồi lúc mới mổ…” chị T. nói trong nước mắt.

Chăm sóc đặc biệt về thể chất và tâm lý cho bệnh nhân hóa trị

25 năm theo nghề, Tiến sĩ, bác sĩ Đỗ Minh Hùng - Trưởng khoa Ngoại tổng quát, Bệnh viện Quốc tế Mỹ AIH (Quận 2, TP.HCM) gặp không ít trường hợp chiến thắng ung thư ngoạn mục nhờ tuân thủ phác đồ điều trị khoa học, xây dựng lối sống khỏe mạnh và suy nghĩ lạc quan.

Theo Thạc sĩ Trần Thị Ngọc Châu, Trưởng Khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Quốc tế Mỹ AIH, dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng trong việc nâng đỡ thể trạng của bệnh nhân và hỗ trợ quá trình điều trị. Hiện tại rất nhiều bệnh viện lớn trên thế giới và Bệnh viện Quốc tế Mỹ đã nghiên cứu, ứng dụng và đưa vào triển khai Chương trình ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) trong điều trị ung thư - chuẩn hóa việc chăm sóc trước, trong và sau điều trị mà không thay đổi quy trình điều trị. Tức là, bệnh nhân sẽ được chăm sóc dinh dưỡng, nhằm đảm bảo thể trạng tốt nhất trước khi tiến hành điều trị. Chế độ dinh dưỡng cũng được lên chi tiết theo tiến trình thời gian của quá trình điều trị nhằm đảm bảo khả năng hồi phục tốt nhất, giảm biến chứng, thời gian lưu trú và chi phí điều trị cho bệnh nhân. Sau khi bệnh nhân đã xuất viện vẫn được theo dõi diễn biến bệnh và chăm sóc, tư vấn dinh dưỡng phù hợp cho đến khi hoàn toàn bình phục.

Với ung thư khu vực thực quản, bệnh nhân không ăn được thực phẩm ở dạng thông thường, vì vậy các thực phẩm cần được xay nhuyễn mềm và mịn, đồng thời khéo léo kết hợp nhiều loại thực phẩm và các sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt nhằm đảm bảo đủ đậm độ năng lượng và vi chất cần thiết, đồng thời phải ngon miệng và hấp dẫn.

Bệnh nhân ung thư dạ dày thường mau no, cần chia nhiều bữa ăn nhỏ trong ngày. Ung thư đại tràng thường có vết loét tổn thương bên trong đại tràng, cần hạn chế thực phẩm có chất xơ dạng sợi, thay vào đó bổ sung thực phẩm có chất xơ hòa tan có nhiều trong nước ép rau củ quả. Đối với bệnh nhân ung thư tụỵ gặp khó khăn trong việc tiêu hóa thức ăn do tụy không tiết ra đủ enzyme để chuyển hóa các nhóm đạm, béo, tinh bột, vì vậy người bệnh cần dùng các sản phẩm có chứa nhóm đạm, béo, tinh bột thủy phân để dễ hấp thu hơn. 

Khi thể chất được nâng cao, kết hợp cùng một số phương pháp giúp bệnh nhân ổn định tinh thần, suy nghĩ tích cực, hiểu đúng về phác đồ điều trị thông qua các cuộc trò chuyện với bác sĩ sẽ giúp bệnh nhân hạn chế được những suy nghĩ tiêu cực. Từ nền tảng đó, cùng sự giúp đỡ của người thân trong gia đình mà bệnh nhân có thể hoàn toàn trao gửi niềm tin vào khoa học, tránh được những hệ quả từ những loại hình điều trị chưa được kiểm chứng lâm sàng hay chưa được Bộ Y Tế cấp phép.