Lần đầu tiên cứu sống bé trai bị khối áp xe não to 6cm không cần phẫu thuật

PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng khoa Nhi (BV Bạch Mai) chi biết, em Tuấn nhập viện hôm 30/8 trong tình trạng sốt cao, đau đầu dữ dội, nôn liên tục, cả đêm co quắp ôm đầu không ngủ được. Phim chụp cho thấy hình ảnh ổ áp xe lớn trong não tồn tại gần 2 tháng, kích thước khoảng 5-6cm.

Trước đó, khi gia đình đưa đến BV Nhi Trung ương em cũng đã được chỉ định phải phẫu thuật vì có khối áp xe não. Nhưng với thể trạng yếu (14 tuổi nặng 24kg), lại kèm bệnh lý tim bẩm sinh phức tạp, nhiều dị tật nên ngoại khoa không thể can thiệp và cũng đã được điều trị một thời gian tại đây gần 1 tháng. Sau khi trở về nhà và lại đau triền miên, sốt cao gia đình đã đưa em đến khoa Nhi (BV Bạch Mai).

“Tại thời điểm bệnh nhi nhập viện, với tình trạng áp xe não với kích thước lớn, phẫu thuật là phương pháp tối ưu cho bệnh nhân. Y văn thế giới cũng như thực tế tại Việt Nam, những khối áp xe não quá 2 tuần, với kích thước to này phẫu thuật là biện pháp tốt nhất, điều trị nội khoa rất khó do kháng sinh rất khó thấm qua ổ áp xe, bởi thành áp xe quá dày. Khoa Nhi cũng đã hội chẩn nhiều lần với ngoại khoa, nhưng cũng vì tình trạng bệnh lý tim bẩm sinh nặng, thể trạng yếu nên bệnh nhi không thể được phẫu thuật. Ngay cả yêu cầu mổ để dẫn lưu ổ áp xe ra ngoài, thuận lợi hơn cho điều trị nội khoa cũng không thể làm vì tình trạng bệnh nhân quá nặng. “Cực chẳng đã”, không còn phương pháp điều trị nào, nếu về, bệnh nhân sẽ chết nên chúng tôi quyết định giữ bệnh nhân lại điều trị nội khoa”, TS Dũng cho biết.

Trong 1 tuần đầu điều trị, đáp ứng thuốc chưa tốt, trẻ vẫn đau đầu dữ dội. Gia đình đã nhiều lần xin bác sĩ cho con về vì nghĩ đã hết khả năng. Nhưng còn nước còn tát, bác sĩ đã động viên, khuyên nhủ gia đình cho trẻ ở lại điều trị.

“Phân tích thấy ngoài tim bẩm sinh, trẻ còn có ổ viêm xoan mãn tính nên có khả năng, ngoài vi khuẩn thông thường trong bệnh não, rất có khả năng có cả vi khuẩn từ xoang lên não, chúng tôi quyết định sử dụng phác đồ kháng sinh phối hợp, dùng kết hợp 3 loại kháng sinh cùng lúc diệt được hầu như tất cả các loại vi khuẩn. Đây không phải là những kháng sinh đắt tiền nhưng lại phổ rộng. Các bác sĩ cũng phải tính toán liều lượng cho phù hợp với thân thể gày gò của trẻ, dù 14 tuổi nhưng chỉ nặng 24 kg.”, TS Dũng nói.

Với chiến lược kháng sinh này, sau 10 ngày tình trạng đau đầu của trẻ giảm dần, trẻ đỡ sốt và đã có sự thay đổi ngoạn mục, khối áp xe ngày càng teo đi và trước thời điểm xuất viện 1 tuần, khối áp xe kích thước chỉ còn 1cm. Tuy nhiên, các chỉ số xét nghiệm cho thấy tình trạng viêm, nhiễm trùng đã hoàn toàn được khống chế.

“Theo y văn thế giới, những ổ áp xe quá 2 tuần thì phải phẫu thuật kết hợp điều trị nội khoa, dù vậy tiên lượng cực kỳ nặng, cứu sống rất khó. Trong khi trường hợp này ổ áp xe đã gần 2 tháng. Theo phân loại áp xe não của thế giới những trường hợp nào quá 14 ngày rất khó chữa bằng nội khoa, ca này kỷ lục 2 tháng Vì thế khi tiếp nhận bệnh nhân, động viên người nhà bệnh nhân cho con điều trị nhưng chính bản thân bác sĩ chúng tôi cũng lo lắng, bi quan. Nhưng bằng sự quyết tâm, kiên nhẫn, ngày nào bệnh nhân cũng được khám, hội chẩn để đánh giá đáp ứng thuốc, cuối cùng, thành quả cũng đã đến, bệnh nhân đã có cơ hội qua khỏi”, TS Dũng nói.

Trước đó, khoa Nhi BV Bạch Mai cũng điều trị vài ca áp xe não bằng nội khoa, nhưng là những ca phát hiện sớm, ngay trong tuần đầu hầu như không cần chỉ định mổ. Với những bệnh nhân này, khi chỉ định điều trị nội khoa là tiên lượng tốt, khỏi bởi khối áp xe mới. Còn với bệnh nhân này, áp xe não gần 2 tháng, kích thước lớn. Y văn hầu như chưa từng điều trị ca bệnh nào như trường hợp này bằng nội khoa. May mắn, nhờ chiến lược kháng sinh hợp lý và sự kiên trì trong điều trị, khối áp xe đã teo hoàn toàn, bệnh nhân từ cửa tử có cơ hội trở về cuộc sống bình thường.

Tuy bệnh nhân đã được xuất viện trong tình trạng khỏe mạnh, khối áp xe não không còn, nhưng TS Dũng cho biết, để chữa triệt để cho trẻ, trẻ cần được mổ để sửa dị tật tim bẩm sinh.

Hồng Hải